Το Πάσχα είναι μία από τις πιο σημαντικές γιορτές της Χριστιανοσύνης και στην Ελλάδα υπάρχουν πολλές τελετουργίες και έθιμα που λαμβάνουν χώρα καθ’ όλη τη διάρκεια της Μεγάλης Εβδομάδας.
Το Πάσχα είναι ίσως η πιο σημαντική γιορτή για τους Χριστιανούς. Στην Ελλάδα αποτελεί μία από τις πιο μεγάλες γιορτές όχι μόνο για τις παραδόσεις και τα έθιμα του, αλλά και για τις εκκλησιαστικές λειτουργίες. Οι ήμερες της Μεγάλης Εβδομάδας που οδηγούν στη Σταύρωση, τον Θάνατο και την Ανάσταση του Χριστού είναι γεμάτες κατάνυξη που επεκτείνεται παντού, δεν αφορά μόνο το χώρο της εκκλησίας.
Εκτός από την πνευματική επισημότητα και τη χαρά του ελληνικού Πάσχα, φημίζεται για το φαγητό του. Για σαράντα ημέρες πριν από το Πάσχα, πολλοί πιστοί, μικροί και μεγάλοι, νηστεύουν. Η περίοδος της νηστείας αναφέρεται ως «Σαρακοστή» και θεωρείται ζωτικό μέσο για τη σφυρηλάτηση μιας βαθύτερης κατανόησης και πνευματικής σύνδεσης με τα γεγονότα που οδήγησαν στην Ανάσταση του Χριστού.
Μετά την Ανάσταση, οι πιστοί γιορτάζουν τρώγοντας ψητό αρνί (ή κατσίκι), που συμβολίζει τον σταυρικό θάνατο του Χριστού ως θυσία για τις αμαρτίες του κόσμου («Ιησούς, ο αμνός του Θεού»). Η κατανάλωση αρνιού συνδέεται επίσης με το εβραϊκό Πάσχα, που συνδέεται με την έξοδο από την Αίγυπτο.
Η κάθε μέρα της Μεγάλης Εβδομάδας αποτελεί ένα ξεχωριστό γεγονός. Ακόμα και στο κομμάτι των παραδόσεων κάθε μέρα είναι για κάτι συγκεκριμένο, για παράδειγμα η Μεγάλη Πέμπτη είναι η μέρα που βάφουμε τα αυγά. Αλλά ας μην προτρέχουμε και ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή και τις μέρες με τη σειρά.
Η Μεγάλη Εβδομάδα είναι η κορύφωση της πνευματικής προετοιμασίας για την Ανάσταση. Οι εκκλησίες γεμίζουν από πιστούς που συμμετέχουν στις καθημερινές ακολουθίες, ενώ πολλά πατροπαράδοτα έθιμα τηρούνται σε όλη τη χώρα. Οι ύμνοι, οι τελετουργίες και η ατμόσφαιρα κατανύξεως θυμίζουν τα πάθη του Χριστού και οδηγούν στην κορύφωση της Ανάστασης.
Μεγάλη Δευτέρα
Η Μεγάλη Δευτέρα είναι αφιερωμένη στη μνήμη του Ιωσήφ του Παγκάλου και στην παραβολή της άκαρπης συκιάς. Οι πιστοί συνεχίζουν τη νηστεία και εστιάζουν στην προετοιμασία για τις τελετές που ακολουθούν. Σε πολλά μέρη, αρχίζουν οι καθαριότητες των σπιτιών και των αυλών, προκειμένου να είναι όλα έτοιμα για το Πάσχα.
Μεγάλη Τρίτη
Η ημέρα αυτή είναι αφιερωμένη στη γνωστή παραβολή των Δέκα Παρθένων, που υπενθυμίζει στους πιστούς την ανάγκη για πνευματική ετοιμότητα. Το βράδυ της Μεγάλης Τρίτης ψάλλεται το τροπάριο της Κασσιανής, ένας από τους πιο συγκινητικούς ύμνους της Ορθοδοξίας. Σε πολλές περιοχές το έθιμο λέει ότι οι γυναίκες ζυμώνουν τα πασχαλινά κουλούρια.
Μεγάλη Τετάρτη
Η ημέρα αυτή είναι αφιερωμένη στη μετάνοια και το μυστήριο του Ευχελαίου, το οποίο τελείται στις εκκλησίες για ευλογία και θεραπεία. Σε πολλά μέρη της Ελλάδας, οι νοικοκυρές ετοιμάζουν τα τσουρέκια και αρχίζουν το βάψιμο των κόκκινων αυγών, αν και αυτό γίνεται συνήθως τη Μεγάλη Πέμπτη.
Μεγάλη Πέμπτη
Τη Μεγάλη Πέμπτη ψάλλονται τα Δώδεκα Ευαγγέλια, τα οποία περιγράφουν τα Πάθη του Χριστού, και γίνεται η Σταύρωση του Κυρίου, μία από τις κορυφαίες στιγμές της Μεγάλης Εβδομάδας που προκαλεί ιδιαίτερη συγκίνηση. Οι πιστοί προσκυνούν τον Εσταυρωμένο, ενώ στα σπίτια τηρείται το έθιμο του βαψίματος των κόκκινων αυγών, που συμβολίζουν το αίμα και τη θυσία του Χριστού, αλλά και την αναγέννηση της ζωής. Οι γυναίκες σε πολλά μέρη της Ελλάδας ετοιμάζουν επίσης τις παραδοσιακές κουλούρες και τα τσουρέκια, τα οποία προορίζονται να καταναλωθούν την Κυριακή του Πάσχα.
Η Μεγάλη Παρασκευή
Η Μεγάλη Παρασκευή είναι η πιο πένθιμη ημέρα της Μεγάλης Εβδομάδας. Οι πιστοί νηστεύουν αυστηρά, πολλοί απέχουν ακόμα και από το λάδι. Καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας σε όλη την Ελλάδα, θα ακούτε το αργό, πένθιμο χτύπημα των καμπάνων των εκκλησιών, καθώς οι πιστοί περνούν τη μέρα σε ήσυχο προβληματισμό και προετοιμάζονται για τη νεκρώσιμη ακολουθία του Χριστού.
Στις 9 μ.μ., ο κόσμος συγκεντρώνεται στις τοπικές εκκλησίες του για να σχηματίσει ήσυχες, υπό το φως των κεριών πομπές πίσω από τον Επιτάφιο , καθώς μεταφέρεται από την εκκλησία γύρω από τη γειτονιά, σταματώντας περιοδικά για την ψαλμωδία. Η πομπή αναπαριστά τον Ιησού να κατεβαίνει στην Κόλαση/Άδη για να σώσει τις ψυχές των νεκρών.
Οι εκκλησίες στολίζουν τον Επιτάφιο με αρωματικά λουλούδια και το βράδυ γίνεται η περιφορά του, ακολουθούμενη από πλήθος πιστών με αναμμένα κεριά. Σε πολλές περιοχές, οι κοπέλες μαζεύουν άνθη από τους κήπους για να στολίσουν τον Επιτάφιο, ενώ σε άλλα μέρη συνηθίζεται η αναπαράσταση της Αποκαθήλωσης.
Το Μεγάλο Σάββατο
Το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου ψάλλεται η «Πρώτη Ανάσταση», όπου οι ιερείς πετούν δάφνες στο ναό, συμβολίζοντας τη νίκη της ζωής επί του θανάτου. Οι πιστοί ετοιμάζουν τις λαμπάδες και το βράδυ συγκεντρώνονται στις εκκλησίες κρατώντας τες, περιμένοντας το χαρμόσυνο μήνυμα του «Χριστός Ανέστη». Το Άγιο Φως μεταφέρεται από τα Ιεροσόλυμα και διανέμεται στους πιστούς σε όλη τη χώρα. Σύμφωνα με το έθιμο μετά την Ανάσταση, οι οικογένειες επιστρέφουν στα σπίτια τους για την παραδοσιακή μαγειρίτσα, ένα φαγητό που σηματοδοτεί το τέλος της νηστείας.
Κυριακή του Πάσχα –
Το Πασχαλινό Τραπέζι
Η Κυριακή του Πάσχα είναι ημέρα γιορτής και χαράς. Από νωρίς το πρωί ψήνεται ο παραδοσιακός οβελίας στη σούβλα, ενώ η ατμόσφαιρα γεμίζει από μουσικές και χορούς. Συνοδευτικά εδέσματα περιλαμβάνουν κοκορέτσι, τσουρέκια και κόκκινα αυγά, τα οποία οι παρευρισκόμενοι τσουγκρίζουν λέγοντας «Χριστός Ανέστη» και «Αληθώς Ανέστη». Σε πολλές περιοχές, το γλέντι συνοδεύεται από παραδοσιακούς χορούς και τραγούδια, ενώ οι οικογένειες συγκεντρώνονται για να γιορτάσουν μαζί την ημέρα.Η λειτουργία της «Αγάπης» τελείται τη Κυριακή του Πάσχα, η οποία περιλαμβάνει την ανάγνωση των ευαγγελικών αφηγήσεων της Ανάστασης και τη μετάδοση της Θείας Κοινωνίας. Τελείται η Θεία Λειτουργία του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, η οποία περιλαμβάνει τη λειτουργία της Θείας Ευχαριστίας.
ΠΑΣΧΑΛΙΝΑ ΕΘΙΜΑ
ΑΝΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Κάθε περιοχή της Ελλάδας έχει τα δικά της ιδιαίτερα έθιμα. Στη Χίο, το βράδυ της Ανάστασης πραγματοποιείται ο εντυπωσιακός ρουκετοπόλεμος μεταξύ των ενοριών του Βροντάδου, όπου χιλιάδες ρουκέτες εκτοξεύονται δημιουργώντας ένα μοναδικό θέαμα.
Στη Λέσβο, αναβιώνουν παλαιά έθιμα με πυροτεχνήματα και παραδοσιακούς χορούς. Στη Νάξο, τηρείται το έθιμο της «κουτσούντας», όπου οι πιστοί αναβιώνουν παλαιές πρακτικές γλεντιού και χορού. Στην Κρήτη, πολλές περιοχές καίνε τον Ιούδα, ένα ομοίωμα που συμβολίζει την προδοσία του Χριστού. Στην Κέρκυρα, το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου γίνεται το «έθιμο των μπότηδων», όπου οι κάτοικοι ρίχνουν πήλινα δοχεία γεμάτα νερό από τα μπαλκόνια, συμβολίζοντας τη χαρά της Ανάστασης.
Το Ελληνορθόδοξο Πάσχα αποτελεί μια μοναδική εμπειρία, γεμάτη θρησκευτική ευλάβεια, λαϊκές παραδόσεις και οικογενειακή ατμόσφαιρα. Είναι η γιορτή της ελπίδας και της αναγέννησης. Οι προετοιμασίες, οι λειτουργίες και τα γιορτινά έθιμα προσφέρουν στους Έλληνες μια βαθιά αίσθηση παράδοσης και πίστης, που μεταδίδεται από γενιά σε γενιά.
The post Τα έθιμα και οι παραδόσεις της Μεγάλης Εβδομάδος και της Κυριακής του Πάσχα στην Ελλάδα appeared first on ΝΕΟΣ ΚΟΣΜΟΣ.