Oλα δείχνουν μία νέα κοινωνική και πολιτική αγανάκτηση. Τα υλικά για μία τέτοια πολιτική συμπεριφορά είναι όλα απλωμένα στο τραπέζι σήμερα. Το ερώτημα είναι πώς θα μεταφραστούν στην πορεία για τις εθνικές κάλπες αλλά και ποιες δυνάμεις θα είναι πραγματικά καρπωτές αυτής ακριβώς της νέας εμβρυακής τάσης. Το παράδειγμα και η πιο τρανή επιβεβαίωση της τάσης αυτής είναι τα στοιχεία που κατέδειξε η πρόσφατη έρευνα της Metron Analysis για το κανάλι του Mega. Εδώ όπως και σε όλες τις δημοσκοπήσεις ενώ οι περισσότεροι παρατηρούν προσεκτικά τις προθέσεις ή τις εκτιμήσεις ψήφου αλλά και ό,τι συνοδεύει τη φθορά της κυβέρνησης (το μέγεθος της ευαρέσκειας ή της δυσαρέσκειας που δείχνουν οι πολίτες απέναντι στις κυβερνητικές πολιτικές) υπήρξαν στην εν λόγω μέτρηση ορισμένα πιο ενδιάμεσα έως και κρυφά ποιοτικά στοιχεία που αναδεικνύουν τα πιο ενδιαφέροντα ζητήματα στη σημερινή κοινωνική δυναμική. Για παράδειγμα αυτό που πολλοί αναλυτές περιγράφουν ως την πρώτη ύλη μιας νέας πολιτικής αγανάκτησης είναι το γεγονός ότι η συντριπτική πλειονότητα των ερωτωμένων και για την εν λόγω έρευνα αλλά και για άλλες μετρήσεις θεωρούν πως η πορεία της χώρας δεν κρίνεται θετικά σε αυτή τουλάχιστον τη φάση. Αυτό όμως από μόνο του δεν θα αρκούσε για να συζητήσουμε για μια νέα κοινωνική τάση την οποία προσπαθούμε να περιγράψουμε.
Η φθορά της κυβέρνησης
Η αγανάκτηση είναι ένα πολιτικό χαρακτηριστικό το οποίο μπορεί κανείς να το εντοπίσει στη βάση ενός συγκερασμού πολλών στοιχείων. Η φθορά της κυβέρνησης, η μη δημοφιλία του πρωθυπουργού, η αδυναμία της αντιπολίτευσης να μετατραπεί σε υποδοχέα της κοινωνικής δυσαρέσκειας είναι ορισμένα στοιχεία. Δηλαδή το πρώτο το οποίο παρατηρούν πολιτικοί επιστήμονες είναι η κρίση του πολιτικού συστήματος η οποία παρά την τάση ανάταξης της κυβέρνησης βάσει ορισμένων πρόσφατων ποιοτικών και εν γένει στοιχείων φαίνεται πως παραμένει και είναι εδώ. Τα ευρήματα που προσμετρώνται εξόχως ενδιαφέροντα σε αυτή τη φάση είναι επίσης η άποψη των ερωτωμένων – για τη Metron Analysis πάντα – για την Ευρωπαϊκή Eνωση όπου υπάρχει πλειοψηφία στις αρνητικές γνώμες. Ακόμη πιο χαρακτηριστικό και αυτό το οποίο μπορεί να προσδώσει χαρακτηριστικά νέας πολιτικής – εκλογικής συμπεριφοράς είναι ότι στο ερώτημα για το μέλλον της Ευρωπαϊκής Eνωσης υπάρχει ένα 20% σταθερό που απαντάει πως η ΕΕ θα πρέπει να διαλυθεί. Δηλαδή ούτε καν να συνεχίσει να υπάρχει και πολύ περισσότερο να μην προχωρήσει στην οικονομική και πολιτική της ενοποίηση. Στο επίσης ερώτημα του καταλληλότερου πρωθυπουργού για τη χώρα, το γεγονός πως προκρίνεται ο «Κανένας» και ακολουθεί ο Κυριάκος Μητσοτάκης είναι ένα ακόμα στοιχείο που μπορεί κανείς να προσθέσει στην εξίσωση της νέας κοινωνικής και πολιτικής αγανάκτησης. Αρκούν αυτά; Οχι. Το γεγονός όμως πως η πλειονότητα των ερωτωμένων δηλώνουν ότι αισθάνονται «εκτός των τειχών» στη σημερινή κοινωνική ένταξη δυνητικά διαμορφώνει όρους περιβάλλοντος ώστε ακριβώς οι πολίτες να αντιδράσουν πάνω στον άξονα του συστημισμού – αντισυστημισμού με εντελώς νέες συμπεριφορές. Η επισφάλεια είναι δυναμικό μα και αντιδραστικό υλικό. Μοιάζει όμως η νέα αυτή εμβρυακή αγανάκτηση με εκείνη του 2010-12 ή 2015; Σύμφωνα με τους αναλυτές, αυτό θα ήταν λανθασμένο. Εκείνη οριοθετούνταν στο δημοσιονομικό – οικονομικό. Ταυτόχρονα υπήρχε πολιτικό υποκείμενο – και μιλάμε για τον ΣΥΡΙΖΑ – που γινόταν υποδοχέας της δυσαρέσκειας. Και επίσης από ό,τι φαίνεται σε εκείνη τουλάχιστον τη φάση η κρίση του πολιτικού συστήματος αφορούσε στο ένα σκέλος της: την αποδόμηση του δικομματισμού αλλά ταυτόχρονα την ανάδυση ενός νέου διπολισμού με χαρακτηριστικό όμως την ανθεκτικότητα της συντηρητικής παράταξης. Σήμερα όλοι παρατηρούν πως η κατάσταση και το πολιτικό και κοινωνικό περιβάλλον είναι εντελώς νέο. Σε αυτό προστίθεται η επισφάλεια με την επέλαση του Τραμπ στην Αμερική ή η γεωπολιτική ρευστότητα και δίνη στην ευρύτερη περιοχή. Ζητήματα όπως οι επιπτώσεις και οι επενέργειες πολυκρίσεων – ακόμα και της πανδημίας – που φαίνεται πως έχουν αφήσει το αποτύπωμά τους στο κοινωνικό σώμα είναι ορισμένα εντελώς νέα ποιοτικά χαρακτηριστικά τα οποία μπορεί να μεταφραστούν σε μία πολιτική και κοινωνική αγανάκτηση που με τη σειρά της να φτιάξει ένα νέο εντελώς πολιτικό υποκείμενο. Προς το παρόν σε όλες τις δημοσκοπήσεις το κόμμα που λαμβάνει θετική δυναμική και που φαίνεται πως μεγαλώνει ραγδαία, τουλάχιστον δημοσκοπικά, είναι η Πλεύση Ελευθερίας και η Ζωή Κωνσταντοπούλου. Θα μπορεί εκείνη να είναι καρπωτής της όλης κοινωνικής και νέας πολιτικής αγανάκτησης; Αυτό είναι ένα ερώτημα το οποίο προφανώς δεν απαντιέται με τους σημερινούς όρους και προφανώς εξαρτάται από το πώς θα εξελιχθεί η δυσαρέσκεια απέναντι στην κυβέρνηση αλλά και από την ανθεκτικότητα της ίδιας της Πλεύσης Ελευθερίας στο νέο πολιτικό σκηνικό.