Το καλοκαίρι του 1969 επιβεβαιώθηκε ύστερα από μελέτες το κοίτασμα υδρογονανθράκων Ekofisk στη Βόρεια Θάλασσα, ανοιχτά από το μικρό ψαροχώρι Σταβάνγκερ, στις ακτές της Νορβηγίας. Τον Ιούνιο του 1971, το κοίτασμα ξεκίνησε να παράγει πετρέλαιο. Εκτοτε, η σκανδιναβική χώρα που ως βασικό μοχλό της οικονομίας της είχε τον πρωτογενή τομέα, μετατράπηκε σε ένα από τα πλουσιότερα κράτη στον κόσμο και το Σταβάνγκερ, από χωριό μικροκαλλιεργητών γης και ψαράδων, έγινε η πρωτεύουσα της πετρελαϊκής βιομηχανίας της χώρας.
Κάποιες δεκαετίες αργότερα και μερικές χιλιάδες χιλιόμετρα πιο νότια, σε όλη τη θαλάσσια περιοχή κάτω από την Κρήτη και στο νοτιοδυτικό Ιόνιο, οι μεγαλύτερες αμερικανικές και ελληνικές εταιρείες υδρογονανθράκων ετοιμάζονται να δώσουν σάρκα και οστά σε ένα από τα μεγαλύτερα στρατηγικά στοιχήματα που έβαλε ποτέ η χώρα μας με τον εαυτό της: την επιβεβαίωση και την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων φυσικού αερίου στις ελληνικές θάλασσες.
Σε όσους προσχηματικά – και ίσως υποβολιμαία – ισχυρίζονται ότι είναι πια πολύ αργά στη δεύτερη δεκαετία του 21ου αιώνα για νέες τέτοιες επενδύσεις, λόγω της ενεργειακής μετάβασης, η απάντηση είναι φυσικά πολύ απλή: Ο κόσμος μας θα συνεχίσει να χρειάζεται το φυσικό αέριο για τις επόμενες δεκαετίες και οι επενδύσεις στον τομέα αυτό αυξάνονται εξίσου εντυπωσιακά με εκείνες στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας.
Η μετάβαση στο net zero πρέπει να γίνει με όρους ρεαλιστικούς και εξασφαλίζοντας την ενεργειακή ασφάλεια, τη μείωση της εξάρτησής μας από τρίτους και αβέβαιους προμηθευτές ενέργειας και την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας. Με αυτές ως δεδομένες παραμέτρους, το φυσικό αέριο είναι το απαραίτητο «καύσιμο γέφυρα» για τις επόμενες δεκαετίες ακόμα και για χώρες – πρωτοπόρους στην ενεργειακή μετάβαση, όπως η Ελλάδα.
Πάνω απ’ όλα όμως, εξετάζοντας τέτοιες στρατηγικές επιλογές για την πατρίδα, προτεραιότητα πρέπει να είναι η διασφάλιση και η επαύξηση της ευημερίας των ελλήνων πολιτών. Σε αυτήν τη βασική προτεραιότητα ήταν εξαρχής, και παραμένει αδιασάλευτα, προσηλωμένη η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη.
Αυτόν τον στρατηγικό στόχο υπηρέτησε με τις πολιτικές της για την πράσινη μετάβαση και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Αλλά ταυτόχρονα, τον ίδιο στόχο – τη βελτίωση της ευημερίας κάθε Ελληνίδας και κάθε Ελληνα – προήγαγε εξαρχής με την αναβίωση και ουσιαστική στήριξη που παρείχε στην εθνική φιλοδοξία για ανάπτυξη και εκμετάλλευση των εγχώριων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων.
Αυτόν τον στόχο η κυβέρνηση δεν τον εγκατέλειψε ακόμα κι όταν η διεθνής συγκυρία έγινε αποτρεπτική, έως και απαγορευτική, για επενδύσεις σε νέα κοιτάσματα. Οταν, για παράδειγμα, η παγκόσμια ζήτηση για υδρογονάνθρακες κατά τη διάρκεια της πανδημίας του Covid-19 κατέρρευσε και το πετρέλαιο έφτασε να έχει αρνητικές τιμές. Ακόμα και τότε, πάλεψε και κράτησε τις παραχωρήσεις ενεργές, κράτησε τη σπίθα ζωντανή.
Οταν δε, λίγο καιρό αργότερα, το παγκόσμιο ενδιαφέρον για εναλλακτικές πηγές τροφοδοσίας σε φυσικό αέριο αναθερμάνθηκε, η κυβέρνηση έδρασε και συνεχίζει να δρα μεθοδικά, στρατηγικά, ταχύτατα. Εντόπισε και εντοπίζει τους σωστούς partners, που συνδυάζουν την κατάλληλη τεχνογνωσία με το γενικότερο «ειδικό τους βάρος». Ελυσε και λύνει ταχύτατα μια σειρά από νομικά, αδειοδοτικά ή γραφειοκρατικά ζητήματα. Στήριξε και στηρίζει με κάθε τρόπο τη δραστηριότητα αυτή, έδωσε και δίνει ένα ξεκάθαρο σινιάλο διεθνώς: η Ελλάδα μπορεί και θέλει να φιλοξενήσει σοβαρές επενδύσεις στον τομέα της εκμετάλλευσης των εγχώριων κοιτασμάτων.
Παρακολουθώντας δε στενά τις εξελίξεις στον τομέα αυτό εδώ και πολλά χρόνια και έχοντας προσπαθήσει κι εγώ να συμβάλω όπως μπορούσα κατά τον λόγο της εκάστοτε αρμοδιότητάς μου, οι εξελίξεις των τελευταίων εβδομάδων με γεμίζουν ενθουσιασμό αλλά και με τη σιγουριά ότι η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη και η ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας θα συνεχίσουν και, τελικά, θα πετύχουν τον στρατηγικό αυτό στόχο.
Θα επιβεβαιώσουν το αν τελικά οι θάλασσές μας κρύβουν αυτόν τον ανεκτίμητο φυσικό πλούτο.
Και, εφόσον επιβεβαιωμένα εντοπιστεί, θα τον εκμεταλλευτούν προς όφελος της ευημερίας κάθε Ελληνα και κάθε Ελληνίδας. Θα δημιουργήσουν το δικό μας «Σταβάνγκερ»!
Η Αλεξάνδρα Σδούκου είναι
πρώην υφυπουργός
Περιβάλλοντος και Ενέργειας