Η απόσταση από την Κομοτηνή στο Οχυρό Νυμφαίας και το Στρατιωτικό Μουσείο, στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα, είναι μόλις 17 χλμ. Μια μικρή σε απόσταση διαδρομή που υπόσχεται μια μεγάλη θέα στον κάμπο της Ροδόπης και μια μεγαλύτερη εμπειρία στο Οχυρό Νυμφαίας!
Η γραφική διαδρομή με τις δαντελωτές στροφές μέσα από το πυκνό πευκοδάσος της Νυμφαίας γίνεται μυστηριακή όταν τη διασχίζεις μέσα σε πυκνή ομίχλη κι εύχεσαι να μην έρχεται άλλο όχημα απ’ την αντίθετη πλευρά! Έτσι, με συννεφιά και ομίχλη, μας υποδέχθηκε σήμερα, παραμονή 25ης Μαρτίου, η απαράμιλλη φύση της βόρειας Ροδόπης με τις βουνοκορφές του Παπίκιου όρους, εντείνοντας την προσμονή και προσδοκίες μας καθώς φτάνουμε στο ιστορικό Οχυρό.
Η θερμή υποδοχή του αξιωματικού υπηρεσίας και του χαμογελαστού φαντάρου, με το τεράστιο πανέμορφο τσοπανόσκυλο-φύλακα στο πλάι του, μας αποζημιώνουν αμέσως για τη ‘ζόρικη’ διαδρομή. Το Οχυρό της Νυμφαίας, αναπόσπαστο κομμάτι της ιστορίας του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, εκεί μπροστά μας, αποπνέει δυνατά συναισθήματα συγκίνησης από την πρώτη στιγμή. Ο νεαρός φαντάρος που μας ξεναγεί μάς οδηγεί στην είσοδο του Οχυρού, ενώ μας θυμίζει την ηρωϊκή αντίσταση των Ελλήνων στη γερμανική επίθεση που άρχισε, ακριβώς εδώ που βρισκόμαστε, στις 6 Απριλίου 1941.
Το Οχυρό της Νυμφαίας είναι ένα από τα 21 οχυρωματικά έργα της «Γραμμής Μεταξά» (εμπνευστή του σχεδίου άμυνας της Ελλάδας) που κατασκευάστηκαν κατά μήκος των ελληνοβουλγαρικών συνόρων για να καλύψουν την Κεντρική Μακεδονία μέχρι την Κομοτηνή, μια ζώνη 300 χλμ. περίπου. Η «Γραμμή Μεταξά» είναι το μεγαλύτερο οχυρωματικό έργο στη νεότερη ιστορία της Ελλάδας.
Το Οχυρό Νυμφαίας έχει τρείς ορόφους μέσα στο έδαφος με υπόγειες στοές και σήραγγες, καταφύγια, πυροβολεία και ολμοβολεία, παρατηρητήρια, αποθήκες πυρομαχικών και εφοδίων, γραφεία, ιατρείο και άλλους χώρους απαραίτητους για την άμυνα και διαβίωση 500 περίπου στρατιωτών, οπλιτών και αξιωματικών.
Το Οχυρό εκτείνεται, πάντοτε υπόγεια, 910 μέτρα σε μήκος καταφυγίων και 1.190 τρέχοντα μέτρα σε στοές. Το σπουδαιότερο είναι ότι κατασκευάστηκε χειρωνακτικά (1936-1940) με μάρμαρο Θάσου και με μεγάλο κόπο αλλά, προ παντός, με μεγάλη μυστικότητα από τεχνίτες που μεταφέρθηκαν, ειδικά γι’ αυτό, εκεί απ’ όλη την Ελλάδα εκτός από τη Ροδόπη. Το Οχυρό Νυμφαίας είναι γνωστό για τη γερμανική επίθεση που δέχτηκε στις 6 Απριλίου 1941, για τη σθεναρή του άμυνα και την τελική κατάκτηση από τον εισβολέα γερμανικό στρατό στις 9 Απριλίου 1941.
Την απλή, σχεδόν κρυμμένη στη φύση, για ευνόητους λόγους, είσοδο του Οχυρού κοσμεί, από το 2000 που οργανώθηκε το Μουσείο, η προτομή του Ταγματάρχη Πεζικού Αλέξανδρου Αναγνωστού, τότε διοικητή του Οχυρού. Στους χώρους του Μουσείου, μέσα στο Οχυρό, έχουν ”ανακατασκευαστεί” διάφοροι χώροι, όπως το γραφείο του διοικητή, το ιατρείο, τηλεφωνικό κέντρο, θάλαμοι και άλλοι, που παρουσιάζουν την κατάστασή τους όταν ήταν σε λειτουργία, δίνοντας στον επισκέπτη μια «ζωντανή» εικόνα των συνθηκών διαβίωσης και λειτουργίας των ηρώων που υπεραπίστηκαν το Οχυρό και την Ελλάδα. Στα εκθέματα περιλαμβάνεται και φωτογραφική συλλογή με εικόνες προσωπικοτήτων, στιγμιότυπα εχθροπραξιών ακόμα και αντίγραφα εφημερίδων της εποχής με ιστορικά πρωτοσέλιδα.
Περπατήσαμε στα χνάρια των ηρώων, στο στενό διάδρομο που οδηγεί στους κάτω ορόφους με την γαλάζια λωρίδα κατά μήκος του δεξιού τοίχου. Αυτή ήταν τότε λαμαρίνα, μας εξηγεί ο φαντάρος-ξεναγός μας, για να καθοδηγεί μέσα στο σκοτάδι των υπόγειων – τυφλών διαδρόμων που υπο-φωτίζονταν από ανεπαρκείς λάμπες πετρελαίου. Όταν την άγγιζαν με το δεξί χέρι ήξεραν ότι βάδιζαν προς τα δεξιά, όταν την άγγιζαν με το αριστερό το αντίθετο κι έτσι καταλάβαιναν προς ποια κατεύθυνση βάδιζαν.
Στο στενό διάδρομο είδαμε -και αγγίξαμε- τα ίδια σημάδια των εχθρικών πυρών στους τοίχους, τους χώρους του γραφείου διοικητή, τηλεφωνικού κέντρου, ιατρείου, θαλάμους οπλιτών κ.ά. και σταθήκαμε, με συναίσθημα σεβασμού και φόβου στο πρώτο από τα 99 σκαλοπάτια που οδηγούν στον β΄ όροφο του οχυρού – διακρίνοντας στο βάθος μια μικρή στενή οπή, η είσοδος στον β΄ όροφο. Από εκεί, μας πληροφορούν, αρχίζουν άλλα 66 σκαλοπάτια μέσα στο έδαφος που οδηγούν στον τρίτο όροφο του Οχυρού.
Από τον χώρο του Μουσείου με τα εκθέματα – κειμήλια, οπλισμό της εποχής και μετάλλια, φωτογραφίες στρατιωτών-πολεμιστών, τον κατάλογο των πεσόντων στη μάχη, ακόμα και αντίγραφα εφημερίδων της εποχής με ενθαρρυντικά πρωτοσέλιδα, οδηγηθήκαμε σε μια μικρή αίθουσα προβολής μέσα στο Οχυρό, όπου παρακολουθήσαμε ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον 10λεπτο βίντεο με την ιστορία της μάχης του Οχυρού, τη γερμανική επίθεση και την άμυνα των ελληνικών στρατευμάτων. Συγκίνηση και υπερηφάνεια είναι ελάχιστα από τα συναισθήματα και τις σκέψεις που μας πλημμύρισαν. Η συναισθηματική μας φόρτιση σε αδιέξοδο.
Βγήκαμε από το Οχυρό και παρά την ομίχλη που εξακολουθούσε να επιμένει, πήραμε μια ανάσα, ακολουθώντας τον χαμογελαστό φαντάρο-ξεναγό μας. Στο ΚΨΜ (Κέντρο Ψυχαγωγίας Μονάδας) βρεθήκαμε σ’ ένα τελείως διαφορετικό περιβάλλον. Ένας ευχάριστος χώρος όπου μας περίμεναν οι φιλόξενοι οικοδεσπότες μας, αξιωματικοί και φαντάροι και- προ παντός – ένας υπέροχος ζεστός καφές που τόσο είχαμε ανάγκη! Την άκρως ευχάριστη ατμόσφαιρα συμπλήρωναν διάφορες παλιές φωτογραφίες αξιωματικών, μετάλλια, αφιερώσεις και διάφορα αναμνηστικά στους τοίχους.
Κι όπως χαλαρώσαμε κι’ αρχίσαμε ν’ απολαμβάνουμε τον υπέροχο ζεστό καφέ μας, μια έκπληξη… ήρθε πετώντας! Μια ευτραφέστατη, στρουμπουλή και πανέμορφη κουκουβάγια πετάει μέσα στην αίθουσα από την ανοιχτή πόρτα ξαφνιάζοντας όλους μας, κάθεται ψηλά στο περβάζι του παραθύρου και βολεύεται πάνω στο κουρτινόξυλο! Όλοι μας κοιτάμε έκπληκτοι εκτός από τους οικοδεσπότες! Εκείνοι, όχι μόνο δεν εξεπλάγησαν αλλά ούτε έκαναν και καμιά κίνηση να την απομακρύνουν.
«Μη φοβάστε, μας επισκέπτεται συχνά!» μας καθησυχάζει ο αξιωματικός χαμογελώντας και κοιτώντας ψηλά στο περβάζι της κουρτίνας όπου είχε βολευτεί η επισκέπτρια και μας κοιτούσε!
«Πώς την λένε;» ρωτώ τον αξιωματικό μετά από λίγα λεπτά.
«Μμμ…, δεν έχει όνομα» μου απαντά. Και μετά από μικρή παύση, προσθέτει: «Τι λέτε, θέλετε να τη βαφτίσετε;»
Μόνο που δεν μ’ έπιασαν τα κλάματα απ’ τη χαρά μου!
«Μα φυσικά!!!» απαντώ κατενθουσιασμένη! «Με χαρά, θα γίνω η νονά της!»
Κι ενώ μαζεύονται κοντά οι φίλοι και συνοδοιπόροι αυτής της υπέροχης εμπειρίας, ανακοινώνω με υπερηφάνεια:
«Και το όνομα αυτής: Αθηνά!».
Η χαρά όλων φανερή, εκτός από την ίδια την Αθηνά, που ακούνητη και σοβαρή (ως άλλη θεά Αθηνά!) μας περιεργάζεται αφ’ υψηλού με τα πανέμορφα πελώρια μάτια της!
Αποχαιρετήσαμε, μάλλον απρόθυμα και με ανάμικτα συναισθήματα, την Αθηνά μας και τους Λεβέντες οικοδεσπότες μας, φύλακες των συνόρων μας! Οι χαρακτηρισμοί ‘αξέχαστη’, ‘μοναδική’ ‘συγκινητική’ και άλλα παρόμοια, ελάχιστα περιγράφουν αυτήν την εμπειρία. Δεν μας ενδιέφερε πια καθόλου αν είχε ομίχλη ή λιακάδα, αν ο δρόμος είχε πολλές στροφές, αν, αν, αν… η σκέψη και η καρδιά μας είχε μείνει πίσω, 83 χρόνια πριν σε μια άλλη Ελλάδα που μόλις είχαμε γνωρίσει!
Στις 6 Απριλίου 2025, όπως και κάθε χρόνο, στο Οχυρό της Νυμφαίας θα τελεστεί, με κάθε επισημότητα και τιμή, ο επίσημος εορτασμός της μάχης των Οχυρών της Θράκης.
The post Το ιστορικό Οχυρό και η Αθηνά! appeared first on ΝΕΟΣ ΚΟΣΜΟΣ.