Πριν από μια δεκαετία, την περίοδο 2011-2014, σχεδιάσαμε, μελετήσαμε και εντάξαμε την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ, στον κατάλογο χρηματοδοτούμενων ευρωπαϊκών έργων (τα λεγόμενα PCIs).
Ετσι, ανοίξαμε τον δρόμο ευρωπαϊκής χρηματοδότησης και επιτάχυνσης όλων των αδειοδοτικών διαδικασιών. Στόχος μας να ενισχύσουμε το ενεργειακό μας σύστημα και να αναβαθμίσουμε γεωπολιτικά τη χώρα.
Πολλαπλά προβλήματα
Και ενώ σήμερα τα περισσότερα από τα έργα PCIs που σχεδιάσαμε και εντάξαμε για χρηματοδότηση το 2013 έχουν υλοποιηθεί (π.χ. ΤΑΡ, IGB, Αλεξανδρούπολη, ηλεκτρική διασύνδεση με Βουλγαρία), ή υλοποιούνται (αντλησιοταμίευση Αμφιλοχίας), η ηλεκτρική διασύνδεση με την Κύπρο αντιμετωπίζει πολλαπλά προβλήματα.
Παρά τις πολλές χρηματοδοτικές και ρυθμιστικές διευκολύνσεις που εξασφαλίσαμε την περίοδο 2011-2014, υπήρξαν προβλήματα με τον φορέα υλοποίησης του έργου (μέχρι να αναλάβει ο ΑΔΜΗΕ), με το πλαίσιο κατανομής κόστους – οφέλους Ελλάδας – Κύπρου και κυρίως με την κυβερνητική απροθυμία άσκησης των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων πέραν των 6 ν.μ. ανοιχτά των Κρήτης, Κάσου, Καρπάθου και εντός της καθορισμένης μας ΑΟΖ με την Αίγυπτο.
Προκαλούσε
Η Τουρκία ήδη από το καλοκαίρι του 2024, λόγω έλλειψης σοβαρού κυβερνητικού σχεδιασμού και προνοητικότητας, προκαλούσε.
Η κυβέρνηση προσπάθησε να υποβαθμίσει το πρόβλημα, παρότι όπως αποδείχθηκε, είχε ήδη εξαναγκαστεί να αναστείλει τις εργασίες πέραν των 6 ν.μ. και παρότι διαφαινόταν ότι σε μερικούς μήνες μια κυβερνητική αλλαγή στις ΗΠΑ θα περιέπλεκε τις εξελίξεις.
Προξενεί εντύπωση ότι ο Πρωθυπουργός δεν ανέλαβε καμία πρωτοβουλία σε ευρωπαϊκό επίπεδο (όταν για άλλα θέματα στέλνει επιστολές στην πρόεδρο της Επιτροπής, πάντα με αμφίβολη αποτελεσματικότητα) και ειδικά στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, παρουσιάζοντας τις προκλητικές κινήσεις της Τουρκίας και ζητώντας το κορυφαίο ευρωπαϊκό όργανο, να λάβει θέση.
Κυριαρχικά δικαιώματα
Πρόκειται για απαίτηση άμεσης εμπλοκής της ΕΕ σε ένα ζήτημα που σχετίζεται ευθέως τόσο με τα εθνικά κυριαρχικά μας δικαιώματα, όσο και με την ενεργειακή και πολιτικοοικονομική ασφάλεια ολόκληρης της Ενωσης.
Το συγκεκριμένο καλώδιο συγκεντρώνει το άμεσο ενδιαφέρον τεσσάρων κρατών μελών: Ελλάδος και Κύπρου (άμεσα ενδιαφερόμενοι), Ιταλίας (ερευνητικό σκάφος), Γαλλίας (εταιρεία κατασκευής καλωδίου), αλλά και εμμέσως των κρατών μελών της Νότιας Ευρώπης, ως εισαγωγέων ενέργειας.
Ισραήλ
Προφανώς, στην εξίσωση θα πρέπει να προστεθεί και το ενεργειακά απομονωμένο Ισραήλ, το οποίο επιθυμεί να συνδεθεί με το ηλεκτρικό δίκτυο της Ευρώπης.
Δεν πρέπει, επίσης, να παραγνωρίζουμε ότι η Επιτροπή, έχοντας εγκρίνει για το καλώδιο το σημαντικό ποσό των 658 εκατ. ευρώ, έχει κάθε λόγο να στηρίξει την επιλογή της, τεκμηριώνοντας πού διαθέτει τα χρήματα των ευρωπαίων πολιτών.
Από την πλευρά μου, προσπαθώντας να προκαλέσω ισχυρότερη εμπλοκή της ΕΕ, έχω κατ’ επανάληψη θέσει το θέμα τόσο στους ευρωπαίους επιτρόπους, όσο και στους ομολόγους μου στο Κοινοβούλιο.
Να αναλάβουν δράση
Επιπλέον, έχω αποστείλει τρεις γραπτές ερωτήσεις στην ύπατη εκπρόσωπο Κάγια Κάλας και τον αρμόδιο επίτροπο Νταν Γιόργκενσεν.
Ζήτησα, μάλιστα, να αναλάβουν ευρωπαϊκή δράση, συμπεριλαμβανομένου ενός ενδεχόμενου ορισμού «ευρωπαίου συντονιστή», κατά τα οριζόμενα στο ευρωπαϊκό δίκαιο, για έργα που αντιμετωπίζουν σοβαρές δυσκολίες στην υλοποίησή τους, όπως άλλωστε έγινε για την άρση της ενεργειακής απομόνωσης των χωρών της Βαλτικής.
Για το θέμα αυτό, επίσης, ενημέρωσα τον πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκο Χριστοδουλίδη.
Οσοι δουλέψαμε για το πρόγραμμα, ελπίζουμε οι δεσμεύσεις της κυβέρνησης για άσκηση των εθνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων στις έρευνες και την πόντιση του καλωδίου να υλοποιηθούν.