Στο γραφείο του υπουργού Εσωτερικών έφτασε πρόσφατα αίτημα για «αποκόλληση» της Δημοτικής Ενότητας Αράχοβας από τον Καλλικρατικό Δήμο Διστόμου – Αράχοβας – Αντίκυρας (ΔΔΑ) και δημιουργία αυτόνομου Ορεινού Δήμου Αράχοβας.
Καλλικρατικός Δήμος
Σύμφωνα με την Επιτροπή διεκδίκησης αυτόνομου Δήμου Αράχοβας, η ενσωμάτωση της Αράχοβας στον σημερινό δήμο υπήρξε και αποδείχθηκε απολύτως ανεπιτυχής, «δεν πληρούσε τις ουσιαστικές προδιαγραφές, τους στόχους και τις προϋποθέσεις του Καλλικράτη και απέτυχε λειτουργικά και πρακτικά να βελτιώσει την προϋφιστάμενη κατάσταση. Ο ΔΑΑ αποτέλεσε “αυτοδιοικητικό μόρφωμα” που προσπάθησε να συνδυάσει πρώην δήμους και κοινότητες με απολύτως διαφορετική κοινωνική διαστρωμάτωση, νοοτροπία και οικονομική λογική, κατεύθυνση και αυτοτέλεια. Κοινωνικά, παραγωγικά και δημογραφικά χωρίζει χάσμα τις Δημοτικές Ενότητες αυτές, τις ανάγκες και τις προτεραιότητές τους κι αυτό αποδείχθηκε από την ανεπιτυχή λειτουργία του ενιαίου δήμου που μόνο προβλήματα συσσώρευσε, ειδικά στη Αράχοβα», αναφέρεται χαρακτηριστικά.
Ειδική μεταχείριση
Στους λόγους που απαριθμούν, για να στηρίξουν το αίτημά τους, τα μέλη της Επιτροπής υποστηρίζουν πως η Αράχοβα είναι καθαρά ορεινή περιοχή, κτισμένη σε μέσο υψόμετρο 950, στις παρυφές του Παρνασσού και η γεωγραφική θέση της συνδυάζεται με τη χειμερινή τουριστική κίνηση προς το χιονοδρομικό κέντρο του Παρνασσού, με αποτέλεσμα να έχει τα αντίστοιχα μειονεκτήματα (σκληρές καιρικές συνθήκες τον χειμώνα κ.λπ.) αλλά και τα αντίστοιχα πλεονεκτήματα που επιβάλλουν ειδική αντιμετώπιση σε επίπεδο παρεμβάσεων στις υποδομές και την κοινωνική ζωή, διακριτή από τις λοιπές Ενότητες του ενιαίου δήμου.
Ανιση κατανομή πόρων
«Το ιδιαίτερο, όμως, χαρακτηριστικό της Αράχοβας είναι η οικονομική αυτοτέλεια του πρώην αυτοτελούς δήμου, αλλά και της Δημοτικής Ενότητας στο πλαίσιο του ενιαίου δήμου, με την έννοια ότι οι εισπράξεις από τα διάφορα ανταποδοτικά και μη τέλη μαζί με την επίσημη επιχορήγηση του κράτους καθιστούν τη λειτουργία της Ενότητας πλεονασματική. Δυστυχώς το πλεόνασμα δεν διατίθεται για τις αναπτυξιακές και τις λοιπές ανάγκες της Δημοτικής Ενότητας αλλά διαχέεται για την κάλυψη αναγκών των υπολοίπων Ενοτήτων παρότι αυτές έχουν ίδιους πόρους, με αποτέλεσμα οι υποδομές της πόλης μας, ειδικά στην καθαριότητα, συντήρηση και τις προσβάσεις να υστερούν καταφανώς και κυρίως να δημιουργούν αρνητική εικόνα για τους χιλιάδες επισκέπτες και διερχόμενους. Η ανεξαρτητοποίηση της Αράχοβας και η ανάδειξή της σε αυτόνομο δήμο επιβάλλεται και για λόγους δικαιοσύνης. Εχουν περάσει 15 χρόνια από τη συνένωση των τριών δήμων, ένα εύλογο χρονικό διάστημα για να μπορείς να κρίνεις αντικειμενικά τα προβλήματα που δημιουργήθηκαν αλλά και τις λύσεις που δόθηκαν ή καλύτερα που δεν δόθηκαν. Αδιάσειστη απόδειξη του αντικειμενικά δίκαιου χαρακτήρα του αιτήματός μας αποτελεί ότι την πρόταση ανεξαρτητοποίησης την οποία σας καταθέτουμε εκ μέρους της επιτροπής που εξέλεξαν οι κάτοικοι, υπερψήφισαν κατανοώντας το δίκαιο του αιτήματος και την ανάγκη αποδοχής του σύσσωμη η κοινωνία της πόλης μας, ομόφωνα το Τοπικό Συμβούλιο της ΔΕ Αράχοβας και ολόκληρο το Δημοτικό Συμβούλιο του ενιαίου δήμου, στο οποίο συμμετέχουν και σύμβουλοι από τις λοιπές Ενότητες του ΔΑΑ».
Από το survive to operate, στην αυτονομία
Ηδη από τη στιγμή της συνένωσης των καποδιστριακών δήμων, αναφέρεται στο υπόμνημα, δημιουργήθηκε προβληματισμός και επιτροπή κατά του Kαλλικράτη στην Αράχοβα. Η δύσκολη όμως περίοδος της οικονομικής και δημοσιονομικής κρίσης στη χώρα μας το 2010 δεν δημιουργούσε το κατάλληλο κλίμα για να κοιτάξουν μακριά και να διεκδικήσουν περισσότερα. Τότε προτεραιότητα ήταν η επιβίωση και δόγμα το «survive to operate, επιβιώνουμε για να λειτουργήσουμε» ενώ η θέσπιση μιας τόσο μεγάλης διοικητικής μεταρρύθμισης που θα μείωνε το κόστος διοίκησης σε μία χώρα με 1.200 δήμους να γίνονται μόλις 325 δεν επέτρεπε πολλές κινήσεις.
Το χρονικό παράθυρο
Υστερα από 15 χρόνια εμπειρίας στον καλλικρατικό δήμο και με την ύπαρξη προηγούμενων νομικών πλαισίων διαχωρισμού δήμων (όπως πριν από τις εκλογές του 2019), οι κάτοικοι θεωρούν πως τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή για τη μετάβαση. Δηλώνουν έτοιμοι να εργαστούν μεθοδικά εντός της επόμενης διετίας ώστε να ολοκληρωθεί η διαδικασία, στη βάση ενός ρεαλιστικού, σύγχρονου αυτοδιοικητικού μοντέλου.
Το αίτημα των κατοίκων της Αράχοβας δεν είναι απλώς θεσμικό. Είναι ένα μήνυμα για το πώς η διοικητική οργάνωση πρέπει να λαμβάνει υπόψη τις ταυτότητες των τοπικών κοινωνιών, τις ιδιαιτερότητές τους και το δικαίωμά τους να ορίζουν το μέλλον τους με όρους βιωσιμότητας, αποτελεσματικότητας και δικαιοσύνης.