Νεύματα που δηλώνουν άγχος και αμηχανία. Τηλέφωνα που μένουν σιωπηλά. Στελέχη που αναζητούν ένα μαντήλι να σκουπίσουν το μέτωπό τους. Δύο μεγάλοι οίκοι δημοπρασιών. Δύο πολυαναμενόμενες βραδιές. Η ίδια απογοήτευση από τη μέτρια απόδοση. Και η ίδια ανησυχία.
Βράδυ Δευτέρας στον οίκο Christie’s στη Νέα Υόρκη. Πολλά από τα προς πώληση έργα είχαν ήδη διατεθεί με εγγυημένες προσφορές. Ο ενθουσιασμός ήταν ελάχιστος. Και οι αριθμοί, αν και με την πρώτη ματιά δημιουργούν θετικές εντυπώσεις, με μια προσεκτική εξέταση γεννούν προβληματισμό.
Πιο συγκεκριμένα, οι Christie’s έβγαλαν στο σφυρί 40 έργα από τη συλλογή της Λουίζ Ρίτζιο, συζύγου του ιδρυτή του εκδοτικού οίκου Barnes & Noble. Ο τζίρος μοιάζει ικανοποιητικός – 272 εκατ. δολάρια μαζί με τις προμήθειες. Χωρίς αυτές, όμως, δεν άγγιξε ούτε το κατώτατο όριο που είχε θέσει ο οίκος, δηλαδή τα 252 εκατ. δολάρια.
Κορυφαίο κομμάτι της συλλογής ήταν ένα έργο του Πιετ Μόντριαν, «Σύνθεση με μεγάλη κόκκινη επιφάνεια, γαλαζογκρίζο, κίτρινο, μαύρο και μπλε» (1922), που άλλαξε χέρια για 47,6 εκατ. δολάρια. Δεν κατάφερε, όμως, να πλησιάσει το προηγούμενο ρεκόρ για έργο του συγκεκριμένου καλλιτέχνη, που είχε σημειωθεί το 2021 και ήταν 51 εκατ. δολάρια. Τα χτυπήματα ήταν περιορισμένα και το ενδιαφέρον συγκρατημένο – γεγονός που οφείλεται, κατά μία εκδοχή, στην αρχική υψηλή εκτίμηση, η οποία λειτούργησε αποτρεπτικά για πολλούς συλλέκτες, παρά την υψηλή ποιότητα του έργου.
Η μεγάλη αβεβαιότητα στις χρηματοοικονομικές αγορές, που επηρεάζονται και από την οικονομική αστάθεια, η οποία αποδίδεται εν μέρει στην πολιτική δασμών που διερευνά η κυβέρνηση Τραμπ, σύμφωνα με ανθρώπους της αγοράς, επηρέασε την έκβαση των πραγμάτων.
Ανάλογο ήταν το κλίμα και το βράδυ της Τρίτης στη δημοπρασία έργων Μοντέρνας Τέχνης του οίκου Sotheby’s. Ο τζίρος ήταν της τάξης των 152 εκατ. δολαρίων, σημαντικά χαμηλότερος από την προεκτίμηση, που κυμαινόταν από 170,3 έως 248,7 εκατ. δολάρια, ενώ εξαρχής αποσύρθηκαν τέσσερα έργα, μεταξύ των οποίων δημιουργίες των Καντίνσκι και Ρενουάρ.
Στη συνέχεια, έργα των Μαγκρίτ, Πικάσο, Μονέ, Σερά βρήκαν αγοραστές σε τιμές εντός πλαισίου. Οχι όμως και το θεωρούμενο ως κορυφαίο της βραδιάς – υποτίθεται πως θα ήταν το «Μεγάλο λεπτό κεφάλι», το μπρούτζινο πορτρέτο του Ντιέγκο Τζακομέτι, που φιλοτέχνησε το 1954-55 ο αδελφός του, Αλμπέρτο. Το έργο είχε εκτιμηθεί για περισσότερα από 70 εκατ. δολάρια, αλλά οι προσφορές σταμάτησαν γύρω στα 64 εκατ. δολάρια. Εν μέσω αποδοκιμασιών, έμεινε στα αζήτητα και ακολούθησαν τουλάχιστον οκτώ ακόμη έργα – μεταξύ των οποίων των Ματίς, Ντεγκά και Σουλάζ.
Εξελίξεις που επιβεβαιώνουν την αστάθεια της αγοράς και τη στροφή των επενδυτών στις ιδιωτικές πωλήσεις, όπου οι συνθήκες συναλλαγής είναι σαφώς πιο ελεγχόμενες.