Μία από τις βασικές ευθύνες του κράτους είναι η προστασία της ζωής και της περιουσίας των πολιτών, και η Αστυνομία έχει έναν εξαιρετικά σημαντικό ρόλο στην άσκηση αυτής της αρμοδιότητας. Δεν ισχύει αυτό σε όλη τη χώρα αφού στα Εξάρχεια την ευθύνη αυτή την έχουν τα ίδια τα Εξάρχεια ως οντότητα.
Για ό,τι γίνεται στα Εξάρχεια φταίνε τα ίδια και γι’ αυτόν τον λόγο εδώ και χρόνια οι κυβερνήσεις έχουν αναπτύξει μια εχθρική ρητορική βασισμένη στην έννοια του «άβατου των Εξαρχείων». Λόγω αυτής της θεωρίας έχουν εκπονηθεί ειδικά επιχειρησιακά σχέδια για την αστυνόμευση της γειτονιάς (sic), υπουργοί έχουν μιλήσει για εκκαθάριση των Εξαρχείων, βουλευτές έχουν έρθει ξημερώματα ως «κομάντα» για να πουλήσουν πολιτική γενναιότητα στους ψηφοφόρους τους και άλλα ωραία. Θα αναφερθώ σε ένα από τα τελευταία περιστατικά τα οποία έφεραν και πάλι τα Εξάρχεια στη γνωστή θέση του υπεύθυνου για όσα γίνονται. Πριν από κάποιες εβδομάδες διοργανώθηκε (με άδεια) στο κλειστό γήπεδο του Αστέρα Εξαρχείων μια συναυλία αλληλεγγύης για τη Γάζα με πολύ κόσμο να έρχεται στον λόφο του Στρέφη και τις δύο ημέρες. Η διοργάνωση ήταν εξαιρετική (μιλώντας από την πλευρά του κατοίκου), με ρύθμιση της κυκλοφορίας και καθαρισμό της περιοχής μετά την ολοκλήρωση των εκδηλώσεων. Δυστυχώς κάποιοι δημιούργησαν επεισόδια, τα οποία προκάλεσαν την καταστροφή περίπου 10 αυτοκινήτων μετά από εμπρησμό. Ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη άρπαξε την ευκαιρία και απαγόρευσε γενικά τις συναυλίες, συνδέοντας τους εμπρησμούς με την εκδήλωση αλληλεγγύης. Δεν είπε τίποτα για την ευθύνη της Αστυνομίας για την προστασία της ζωής και της περιουσίας των πολιτών (βλέπε αρχή κειμένου). Τα Εξάρχεια ευθύνονται αφ’ εαυτού για τις καταστροφές. Φυσικά τις επόμενες μέρες που τα πράγματα «ηρέμησαν» η ρητορική και οι εξαγγελίες ξεχάστηκαν, αλλά, όχι τυχαία, η αστυνομική παρουσία αυξήθηκε στην περιοχή, αστυνομικά οχήματα και μηχανές της Δράσης έκαναν πιο έντονη την παρουσία τους. Η ένταση που δημιουργείται συχνά οδηγεί και σε ακρότητες όπως η εισβολή αστυνομικών δυνάμεων σε μπαρ της περιοχής κατά τη διάρκεια επιχείρησης αναζήτησης υπόπτων για επίθεση με μολότοφ σε διμοιρία ΜΑΤ.
Δεν πρέπει να υπάρχει σε αστυνομικό εγχειρίδιο επιχειρησιακό σχέδιο όπου αστυνομικοί εισβάλλουν σε μαγαζί και σπάνε την περιουσία του πολίτη ιδιοκτήτη και δέρνουν αδιακρίτως. Παρ’ όλα αυτά για την Αστυνομία και το κράτος τα Εξάρχεια είναι εμπόλεμη ζώνη και ως τέτοια τής συμπεριφέρονται.
Είναι αλήθεια ότι οι ελληνικές κυβερνήσεις επιμένουν να στοχοποιούν την περιοχή με διάφορες αφορμές, ώστε να δικαιολογήσουν την ακραία αστυνομική παρουσία στην περιοχή αλλά και την ακραία αστυνομική βία.
Τα Εξάρχεια έχουν αποκτήσει μια ταμπέλα στο εσωτερικό της χώρας για πολιτικούς λόγους και η αστυνομοκρατία είναι, δυστυχώς, μέρος της ταυτότητάς τους.
Από την άλλη, είναι φανερό ότι αυτό δεν εμποδίζει πάρα πολλούς ανθρώπους, πολίτες, τουρίστες, να έρχονται στα Εξάρχεια χωρίς να επηρεάζονται από τη ρητορική περί ανασφάλειας η οποία χρησιμοποιείται κατά κόρον. Ερχονται γιατί είναι μια όμορφη, φιλόξενη και ασφαλής γειτονιά με τα ίδια ζητήματα που έχουν οι γειτονιές σε κάθε πρωτεύουσα. Απλά για το κράτος είναι χρήσιμο να έχει και έναν «αποδιοπομπαίο τράγο».
Ο Λευτέρης Παπαγιαννάκης είναι διευθυντής του Ελληνικού Συμβουλίου για τους Πρόσφυγες