H 35χρονη Εμιλι, πρώην στέλεχος ανθρώπινου δυναμικού σε μια μεγάλη εταιρεία της Κίνας, πίστευε ότι θα κάνει την ίδια δουλειά μέχρι να συνταξιοδοτηθεί.
«Είχα 11 χρόνια εμπειρίας και δεν είχα σημαντικά προβλήματα στην εργασία μου» είπε μιλώντας πριν από λίγο καιρό στο αυστραλιανό δίκτυο ABC. Μέχρι που απολύθηκε. Οπως πολλοί στην ίδια κατάσταση, αποδίδει αυτό που της συνέβη στην «κατάρα των 35», όπως αποκαλείται στην Κίνα ένα διαδεδομένο φαινόμενο: οι διακρίσεις λόγω ηλικίας από εργοδότες που αναζητούν νεότερους και φθηνότερους εργαζόμενους.
Το φαινόμενο του ηλικιακού ρατσισμού σε επαγγελματικό, κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο, ένα φαινόμενο αόρατο αλλά πανταχού παρόν, θα απασχολήσει σε λίγες ημέρες για πρώτη φορά τη δημόσια σφαίρα στη χώρα μας: Το πρώτο συνέδριο για τον ηλικιακό ρατσισμό ξεκινά τις εργασίες του την Παρασκευή στην Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων, προσπαθώντας να ρίξει φως στα ερωτήματα: Τι είναι ο ηλικιακός ρατσισμός; Ποιες οι επιπτώσεις του στη σωματική και ψυχική υγεία αλλά και στην επαγγελματική εξέλιξη των ανθρώπων; Και τελικά ποιο το κόστος του για την ελληνική κοινωνία και οικονομία; Ολα αυτά ενώ, σύμφωνα με τις έρευνες, στην Ευρώπη ένας στους τρεις ανθρώπους πέφτει σήμερα θύμα διακρίσεων λόγω ηλικίας.
Διαδεδομένη μορφή διάκρισης
Το συνέδριο «Life Beyond Age: Building Inclusive Futures» διοργανώνεται από την Ενωση Γυναικών Ανω των 40 – The A40s, η οποία είναι μέλος του AGE Platform Europe, του μεγαλύτερου ευρωπαϊκού οργανισμού για τα δικαιώματα των μεγαλύτερων σε ηλικία ατόμων, με έδρα τις Βρυξέλλες και παρουσία σε 30 χώρες της Ευρώπης. Οπως εξηγεί στα «ΝΕΑ» η Ιωάννα Μάρκου, διαχειρίστρια των The A40s, «ο ηλικιακός ρατσισμός αποτελεί την πιο διαδεδομένη μορφή διάκρισης, η οποία είναι ευρέως αποδεκτή κοινωνικά και δεν αντιμετωπίζεται δυναμικά. Αυτή τη στιγμή παγκοσμίως, σύμφωνα με έρευνα του ΟΗΕ, ένας στους δύο ανθρώπους έχει προκαταλήψεις σε σχέση με την ηλικία – είτε τη μικρή είτε τη μεγάλη ηλικία. Είναι κάτι συνηθισμένο το να ακούμε «είσαι πολύ νέος για να πάρεις προαγωγή» ή «είσαι πολύ μεγάλος για να ανέβεις ένα βουνό. Το θεωρούμε φυσιολογικό αλλά δεν είναι» λέει.
Στο πλαίσιο του συνεδρίου θα παρουσιαστούν τα ευρήματα εν εξελίξει έρευνας για την εικόνα που διατηρούν οι νεότεροι για τους μεγαλύτερους στην Ελλάδα. Μέσω αυτής αναμένεται να αναδειχθούν τα στερεότυπα που συνοδεύουν το θέμα της ηλικίας σε όλες τις πτυχές της καθημερινότητας.
Συχνότερα θύματα οι γυναίκες
Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στον έμφυλο ηλικιακό ρατσισμό, καθώς οι γυναίκες είναι συχνότερα θύματα.
Τα στοιχεία που δημοσίευσε προσφάτως το Ευρωπαϊκό Ιδρυμα για τη Βελτίωση των Συνθηκών Διαβίωσης Eurofound για το πώς η αγορά εργασίας στην Ελλάδα αντιμετωπίζει τους άνω των 55 ετών είναι αποκαλυπτικά: Σύμφωνα με την έρευνα, ιστορικά στη χώρα μας οι επιχειρήσεις προτιμούν να προσλαμβάνουν νεότερους εργαζόμενους λόγω των χαμηλότερων προσδοκιών τους για μισθούς, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις ενδέχεται να ασκούν πίεση στους μεγαλύτερους να συνταξιοδοτηθούν πρόωρα. Ακρως ανησυχητικά είναι, επίσης, τα ποσοστά μακροχρόνιας ανεργίας σε γυναίκες άνω των 55 ετών.
Περισσότερες από επτά στις δέκα άνεργες γυναίκες ηλικίας 55-64 ετών (72%) στην Ελλάδα κατατάσσονται ως μακροχρόνια άνεργες, όντας εκτός εργασίας για περισσότερο από ένα έτος – ενδεικτικό της τεράστιας δυσκολίας που αντιμετωπίζουν να ξαναβρούν δουλειά στην Ελλάδα οι απολυμένες γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας. Το αντίστοιχο ποσοστό στην ΕΕ είναι 50%.
Οπως εξηγεί η Ιωάννα Μάρκου, στο συνέδριο θα συζητηθούν εκτενώς ποικίλες πτυχές του φαινομένου, «όπως η μοναξιά των μεγαλύτερων ανθρώπων αλλά και το self agism – δηλαδή το να έχω ενσωματώσει εγώ ο ίδιος τα στερεότυπα για την ηλικία μου με αποτέλεσμα να ακρωτηριάζομαι και να παύω από μια ηλικία και μετά να είμαι ενεργός πολίτης. Να είμαι αποκλειστικά baby sitter για τα εγγόνια μου, να μην έχω φίλους, να μην ταξιδεύω, να μην έχω άλλες δραστηριότητες».
Στο εξωτερικό, όπως εξηγεί η ίδια, η συζήτηση αυτή έχει ανοίξει εδώ και περίπου δύο δεκαετίες, ενώ το επόμενο έτος θα πραγματοποιηθεί στις Βρυξέλλες ένα διεθνές συνέδριο από τον ΟΗΕ για τα δικαιώματα των ανθρώπων μέσης ηλικίας.