Η αναζήτηση κατοικίας στα μεγάλα αστικά κέντρα έχει πλέον μετατραπεί σε έναν μικρό εφιάλτη. Ακόμη, όμως, και σε μικρότερες πόλεις οι δυσκολίες έχουν κάνει την εμφάνισή τους. Ηδη από το 2023 η Eurostat έκανε λόγο για στεγαστική κρίση στην Ελλάδα. Οι τιμές των ενοικίων έχουν εκτοξευθεί σε βαθμό που ακόμη και εργαζόμενοι με σταθερό εισόδημα αδυνατούν να βρουν σπίτι με στοιχειώδεις προδιαγραφές σε λογική τιμή. Βάσει των στοιχείων της πλατφόρμας αγγελιών Spitogatos, μεταξύ των ετών 2019 και 2024, το ύψος των ενοικίων αυξήθηκε μέχρι και 49% στα ανατολικά προάστια της Αττικής.
Ιδίως για όσους έχουν σκύλο, αλλά ενίοτε και γάτα, η ενοικίαση γίνεται χωρίς σαφείς κανόνες και χωρίς ουσιαστική προστασία. Εξάλλου, η επιλογή σπιτιού για ενοικιαστή με ζώο συντροφιάς δεν βασίζεται μόνο στο αν το ακίνητο είναι κατάλληλο ή οικονομικά προσιτό αλλά στο βασικότερο: «Κατοικίδια δέχεστε;».
Τι ισχύει νομικά
Το νομοθετικό πλαίσιο στην Ελλάδα ναι μεν δίνει δυνατότητες αλλά δεν είναι απολύτως σαφές. Οι ιδιοκτήτες έχουν δικαίωμα να καθορίσουν όρους στο μισθωτήριο – άρα, και να απαγορεύσουν τα ζώα, αρκεί αυτό να αποτυπώνεται ρητά στο συμβόλαιο.
Ο νόμος δεν περιορίζει αριθμητικά τα ζώα που μπορούν να διατηρούνται σε μία οικεία, είτε πρόκειται για διαμέρισμα είτε για μονοκατοικία. Ο μόνος περιορισμός που υπάρχει είναι, εφόσον υπάρχει πλήρης απαγόρευση διαμονής κατοικιδίου, οι σκύλοι και οι γάτες να μην ξεπερνούν τον αριθμό των τριών. Στον αριθμητικό περιορισμό δεν υπάγονται άλλα είδη ζώων, όπως κουνέλια ή πουλιά, κ.ά. Οι ενοικιαστές έχουν το δικαίωμα να διατηρούν ζώο, εφόσον αυτό δεν προκαλεί όχληση και τηρούνται οι κανόνες υγιεινής. Στην πράξη όμως, ελάχιστοι γνωρίζουν τα δικαιώματά τους και ακόμη λιγότεροι είναι σε θέση να τα υπερασπιστούν. «Ολοι πρέπει να σεβόμαστε τον πλησίον μας. Ομως δεν καταλαβαίνουμε γιατί αντίστοιχα δεν σέβονται οι ιδιοκτήτες και οι γείτονες το δικαίωμά μας να συμβιώνουμε με τον σκύλο μας, αφού τηρούμε όλους τους κανόνες» δηλώνει η 30χρονη Ελενα που ψάχνει σπίτι μαζί με τον σκύλο της τους τελευταίους τρεις μήνες στα Νότια Προάστια.
Εμπόδιο για την υιοθεσία
Οι συνέπειες αυτού του αποκλεισμού δεν σταματούν στους ενοικιαστές. Πολλοί άνθρωποι που θα υιοθετούσαν ένα ζώο από φιλοζωική οργάνωση τελικά κάνουν πίσω, φοβούμενοι πως δεν θα μπορέσουν να βρουν σπίτι.
Οι φιλοζωικές οργανώσεις κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, εξηγώντας ότι αυτό υπονομεύει τις υιοθεσίες, ιδίως σε περιόδους οικονομικής αστάθειας και στεγαστικής κρίσης.
«Ανθρωποι που είχαν ζώα, που φαίνονται πρόθυμοι και υπεύθυνοι, μας τηλεφωνούν όλο λαχτάρα να υιοθετήσουν και εν τέλει αδυνατούν να το κάνουν γιατί τους το απαγορεύει ο σπιτονοικοκύρης. Σε μία χώρα όπου οι υπεύθυνες υιοθεσίες είναι με το σταγονόμετρο μιλάμε πλέον για τροχοπέδη» επισημαίνει στα «ΝΕΑ Σαββατοκύριακο» η Εφη από τοπικό φιλοζωικό σωματείο της περιφέρειας.
Τι γίνεται στο εξωτερικό
Σε χώρες όπως η Γερμανία, οι ιδιοκτήτες δεν έχουν το δικαίωμα να απαγορεύσουν την κατοχή κατοικιδίου, παρά μόνο με αιτιολογία (π.χ. αλλεργία άλλων ενοίκων ή προβλήματα καθαριότητας).
Στη Γαλλία, οι μισθωτές προστατεύονται νομοθετικά ώστε να μπορούν να έχουν ζώο, υπό την προϋπόθεση ότι σέβονται τις συνθήκες διαβίωσης στην πολυκατοικία.
Η Ελλάδα, αντιθέτως, δεν έχει θεσπίσει ειδικές διατάξεις προστασίας των ενοικιαστών με ζώα συντροφιάς.
Το αποτέλεσμα είναι να επικρατεί μια γκρίζα ζώνη αυθαιρεσίας, όπου κάθε συμφωνία εξαρτάται από την «καλή θέληση» του ιδιοκτήτη.
Χρειαζόμαστε ρυθμίσεις
«Ηρθε η ώρα η πολιτεία να δει το θέμα κατάματα. Χρειαζόμαστε σαφή νομοθετική ρύθμιση που θα διασφαλίζει τα δικαιώματα των ενοικιαστών με κατοικίδια, χωρίς να παραγνωρίζονται οι πραγματικές ανάγκες των ιδιοκτητών» τονίζει η Μαριάννα Τ. καθώς προσπαθεί να βρει σπίτι έχοντας δύο σκύλους.
«Η στέγαση είναι θεμελιώδες δικαίωμα – και η ύπαρξη ενός ζώου δεν μπορεί να αποτελεί λόγο αποκλεισμού. Για χιλιάδες ανθρώπους, το κατοικίδιο είναι οικογένεια. Και η οικογένεια έχει ανάγκη από στέγη, όχι από διακρίσεις» συμπληρώνει.