ΘΑ ΞΕΚΙΝΗΣΩ με ένα τεράστιας σημασίας ιστορικό γεγονός -τουλάχιστον κατ’ εμέ- το οποίο “άνδρωσε” ιδεολογικά και πολιτικά γενιές και γενιές αριστερών, προδευτικών και δημοκρατών τα τελευταία 144 χρόνια.
ΑΝΑΦΕΡΟΜΑΙ στην Κομμούνα των Παρισίων, που άρχισε τον Μάρτιο του 1871 και συντρίφτηκε μέσα στο αίμα στα τέλη Μαΐου του ιδίου έτους.
ΕΝΑ μνημειώδους σημασίας, από πολλές απόψεις, γεγονός που αποκλείθηκε και ως “η έφοδος στον Ουρανό”, μια πρώτη απόπειρα εγκαθίδρυσης μιας σοσιαλιστικής κοινωνίας, που, τουλάχιστον σε μένα, όταν διάβασα τα περί αυτής στα γυμνασιακά μου χρόνια, αποδείχθηκε καθοριστική στη δική μου ιδεολογική και πολιτική διαμόρφωση.
Ο ΚΑΡΛ Μαρξ έγραφε στο έργο του “Η Αγία Οικογένεια” ότι “η Ιστορία δεν κάνει τίποτα, δεν διαθέτει έναν εγγενή πλούτο και δεν δίνει μάχες. Αντίθετα, από την πίστη ότι η Ιστορία χρησιμοποιεί τον άνθρωπο για τους σκοπούς της, είναι ο ίδιος ο άνθρωπος που μέσω των προσπαθειών του γράφει την Ιστορία”.
ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ του 1871 διαμόρφωσαν τους καταπιεσμένους και την εργατική τάξη ως ένα καινοφανές πολιτικό σώμα: αντίθετα με τη φασιστικής υφής ερμηνεία δεν ήταν μια υπνωτισμένη μάζα χειραγωγούμενη απο τον χαρισματικό ηγέτη που παρακινούσε το πλήθος στους σκοπούς του, ήταν το ίδιο το πλήθος μια κατασταλαγμένη ένωση ανθρώπων που έθετε τους δικούς της σκοπούς.
Η ΚΟΜΜΟΥΝΑ του Παρισιού, παρά την βραχύβια διάρκειά της, προσπάθησε να δημιουργήσει ένα πρότυπο κοινότητας στην οποία τα προνόμια του παρελθόντος και οι διαχωρισμοί που διαιώνιζαν, έπρεπε να εξαλειφθούν προς την κατεύθυνση της ισότητας που αγκάλιαζε τόσο τους γηγενείς όσο και τους αλλοδαπούς, τους άντρες και τις γυναίκες, και που αν και συντελέστηκε σε τοπικό επίπεδο φιλοδοξούσε να αποκτήσει οικουμενικό χαρακτήρα.
Η ΚΟΜΜΟΥΝΑ από τα πρώτα της βηματα προσδοκούσε να ανατρέψει το κράτος και τα σύμβολά του, με την εισαγωγή των δικών της οργάνων που ενίσχυαν τη διαδρομή προς την αταξική κοινωνία. Η κρατική κυριαρχία εξαϋλωνόταν, για να παραλάβει τα ηνία ένα αυτοδιαχειριζόμενο σώμα που λειτουργούσε στο όνομα των εργατών συγκεντρώνοντας νομοθετικές και εκτελεστικές εξουσίες.
Η ΠΑΡΙΣΙΝΗ Κομμούνα συμβόλιζε την επιτομή της άμεσης δημοκρατίας που αντικαθιστούσε τη “διακυβέρνηση των ανθρώπων” με τη “διαχείριση των πραγμάτων” και αυτό ήταν που εντέλει την κατέστησε μοναδική παρά την αποτυχία μέσα στο αίμα της φρικιαστικής ήττας.
ΩΣΤΟΣΟ, η Παρισινή Κομμούνα δεν έμελλε να αντέξει στο ζυγό των εχθρών της οι οποίοι όχι μόνο κατάφεραν να την νικήσουν αλλά διέλυσαν και όσους την υποστήριξαν. Για τους εχθρούς τους, οι επαναστάτες ήταν μια ορδή βαρβάρων, αποτελούμενη από εγκληματίες και μοχθηρούς ανθρώπους που απειλούσαν τις αξίες της Γαλλίας και ως εκ τούτου κανένας οίκτος δεν μπορούσε να τους επιδειχθεί. Για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα μια βδελυρή ανάμνηση συνέδεε την Κομμούνα ως ένα ξέσπασμα βαρβαρότητας…
ΤΟ ΟΛΟ εγχείρημα της Κομμούνας ήταν εκ φύσεως δημοκρατικό, χωρίς ένας πεφωτισμένος ηγέτης ή κόμμα να την καθοδηγεί, ήταν ένα σύντομο διάστημα που η τότε αστική τάξη το βίωσε με τρόμο και απέχθεια για τους φορείς οι οποίοι όχι μόνο συγκρίνονται με τους χειρότερους εγκληματίες, αποκτούσαν επιπλέον μια μη ανθρώπινη μορφή, κτήνη που επιβουλεύονταν τις ζωές και τον πολιτισμό.
ΗΤΑΝ ένας ιός που η πάταξή του προϋπέθετε ψυχρότητα και κυνισμό στην αντιμετώπισή του και εξηγεί την απηνή και κτηνώδη σφαγή που επήλθε στη συντριβή της. Να σημειωθεί ότι αρκετοί συμμετέχοντες στην Κομμούνα, αν δεν εκτελέστηκαν, εξορίστηκαν για αρκετά χρόνια και ένας από τους τόπους εξορίας ήταν και η γειτονική μας Νέα Καληδονία, στον Ειρηνικό, που από τότε ήταν γαλλική αποικία.
ΑΝΑΡΩΤΙΕΜΑΙ αν κάποια από τα ιδεολογικά και κοινωνικά προτάγματα, ή έστω ψήγματά τους, είναι ικανά να εμπνεύσουν, έστω και σε μικρό βαθμό, τους λεγόμενους αριστερούς και προοδευτικούς του σήμερα. Αν και οι κοινωνικές και άλλες συνθήκες είναι σήμερα εκ διαμέτρου αντίθετες, αναρωτιέμαι εάν όλο αυτό μπορεί να δημιουργήσει μέσω της ανάμνησης αναχώματα για τους συλλογικούς αγώνες του σήμερα.
ΚΑΙ ΜΙΑΣ και μιλάμε για όλα αυτά, να σημειώσουμε ότι τελευταία στην Ελλάδα έχει δημοσιευτεί πλήθος αναλύσεων για τις αιτίες του φαινομένου της έλλειψης ισχυρής αντιπολίτευσης και εναλλακτικής κυβερνητικής πρότασης. Ανάγεται σε κύριο πρόβλημα του ελληνικού πολιτικού φάσματος.
ΩΣΤΟΣΟ αυτό δεν αποτελεί παρά ένα σύμπτωμα του πραγματικού προβλήματος και κάθε εφήμερη “λύση” που απορρέει από μια τέτοια διάγνωση το εντείνει και το κάνει μεγαλύτερο. Για τη μεγάλη πλειοψηφία των Ελλήνων το πρόβλημα είναι η αποτυχία των κομμάτων που κυβέρνησαν τις τελευταίες δεκαετίες. Συνέπειά του είναι το έλλειμμα εμπιστοσύνης που δημιουργήθηκε προς τα κόμματα αυτά και τις ιδεολογίες τους.
ΤΑ ΚΟΜΜΑΤΑ της σημερινής αντιπολίτευσης, που θεωρείται ότι συμμετείχαν στην αποτυχία του ελληνικού πολιτικού συστήματος τις πρόσφατες δεκαετίες, θεωρείται ότι δεν μπορούν πλέον να πείσουν και αυτό είναι καθοριστικό για την τωρινή, αλλά και τη μελλοντική τους πορεία και υπόσταση.
ΓΙΑ ΝΑ το πούμε και αλλιώς: με ποσοστά 28% στις ευρωεκλογές και 25% στις δημοσκοπήσεις, η Νέα Δημοκρατία δεν μπορεί να χαρακτηριστεί κυρίαρχο κόμμα, ακόμη κι αν, υπό τον φόβο της ακυβερνησίας, ξεπεράσει το 30%. Πόσο μάλλον για τα υπόλοιπα κόμματα τα οποία βολοδέρνουν μεταξύ μονοψηφίων ποσοστών και λίγο παραπάνω από το 10%… Και ο νοών νοείτο…
ΠΡΟΧΘΕΣ, 29 Μαΐου, είχαμε μια ακόμα επέτειο της Άλωσης της Κωνσταντινούπολης -και, συνεπώς της πτώσης της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Η παρακμή της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, όπως αναφέρεται στο “Byzantium” των N. H. Baynes και H. Moss, επήλθε με πολλούς τρόπους και για πολλούς λόγους.
ΚΑΤ’ ΑΡΧΑΣ, οι κοινωνίες, όπως και τα άτομα, γηράσκουν. Οι βυζαντινοί πλοιοκτήτες, οι έμποροι και οι βιομήχανοι, πιθανώς προσκολλημένοι παθητικά σε παλαιωμένες μεθόδους εργασίας, δεν μπόρεσαν να συναγωνιστούν τους νεότερους Ιταλούς ανταγωνιστές τους. Από την άλλη πλευρά, η βυζαντινή οικονομική οργάνωση ήταν κατ’ εξοχήν γραφειοκρατική και θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι οι γραφειοκρατίες καταλαμβάνονται παρακμάζουν πολύ πιο γρήγορα απ’ ό,τι οι τοπικές κοινωνίες.
Η ΑΛΛΟΤΕ κραταιά Βυζαντινή Αυτοκρατορία είχε αποδυναμωθεί από θρησκευτικές έριδες, εμφύλιες διαμάχες και την εμφάνιση πολλών και επικίνδυνων εχθρών στα σύνορά της. Έτσι, η Άλωση της Κωνσταντινούπολης αποτέλεσε το φυσικό επακόλουθο της αδιάκοπης επέκτασης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στην ευρύτερη περιοχή.
ΑΠΟ ΤΟΝ 11ο αιώνα η βυζαντινή διοίκηση δεν ήταν πλέον ικανή να προστατεύσει τους μικροϊδιοκτήτες γης και η φορολογία, χαριστική (σε βαθμό διαρκώς αυξανόμενο) για τα μοναστήρια και την τάξη των ισχυρών, γινόταν εξ ανάγκης ολοένα και περισσότερο καταπιεστική για τις λαϊκές μάζες.
ΕΝΤΟΥΤΟΙΣ, όλες αυτές οι αιτίες παρακμής βάρυναν λιγότερο σε σύγκριση με τις πολιτικές ατυχίες, που (με ορισμένες περιόδους ανακοπής, ιδίως στην εποχή των τριών Κομνηνών αυτοκρατόρων) εξακολουθούσαν να σημειώνονται στην Αυτοκρατορία μετά το θάνατο του Βασιλείου Β’.
ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΑΝ οι πρώτες τρεις Σταυροφορίες, οι οποίες, μεταξύ άλλων δυσάρεστων συνεπειών, επέφεραν τη μεταφορά του συριακού εμπορίου από την Κωνσταντινούπολη στην Ιταλία.
Η ΚΑΤΑΛΗΨΗ της Κωνσταντινούπολης από τους Σταυροφόρους και ο διαμελισμός της Αυτοκρατορίας, επισφράγισαν τη μακρά σειρά των ατυχιών. Η δε τελευταία καταστροφή στάθηκε, από οικονομικής πλευράς, θανάσιμο πλήγμα για την Αυτοκρατορία.
ΟΣΟ η Κωνσταντινούπολη παρέμενε άθικτη, υπήρχε πάντα η δυνατότητα αναέωσης, ανάλογης με την ανανέωση που παρατηρήθηκε μετά τις μεγάλες αραβικές και βουλγαρικές επιδρομές, οι οποίες έλαβαν χώρα κατά την πρώτη περίοδο των Μέσων Χρόνων.
Η ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ ήταν η καρδιά της οικονομικής ζωής του Κράτους. Εδώ ήταν συγκεντρωμένο το μεγαλύτερο μέρος του κινητού πλούτου και των κύριων κλάδων της βιομηχανίας και του εμπορίου. Εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενου λαού ζούσαν εντός των τειχών της. Απ’ όλα αυτά, ύστερα από μερικές ημέρες λεηλασίας, σφαγής και πυρπολήσεως, δεν έμεινε σχεδόν τίποτα.
ΑΡΑ, η πτώση δεν οφείλεται σε κάποιους… βάρβαρους σκηνίτες που ήρθαν από τα βάθη της Άπω Ανατολής για να επωφεληθούν των πάντων, όπως έγραψε επιστολογράφος στην έκδοση της Πέμπτης. Ναι, αυτό συνέβη, αλλά δεν ήταν η αιτία. Ήταν ένα από τα μυριάδες επακόλουθα της σταδιακής διάλυσης της Αυτοκρατορίας πολύ πιο πριν.
ΔΕΝ ΜΠΟΡΟΥΜΕ να παραβλέπουμε και να προσπερνάμε το γεγονός ότι πολύ πριν εμφανιστεί ο Μωάμεθ ο Πορθητής, η Αυτοκρατορία ουσιαστικά αποτελείτο από την Κωνσταντινούπολη και κάποια Δεσποτάτα στον κυρίως ελλαδικό χώρο.
ΑΠΟ ΤΙΣ αρχές του 1453 ο Μωάμεθ προετοιμαζόταν για την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης. Με έδρα την Αδριανούπολη συγκρότησε στρατό 150.000 ανδρών και ναυτικό 400 πλοίων. Ξεχώριζε το πυροβολικό του, που ήταν ό,τι πιο σύγχρονο για εκείνη την εποχή και, ιδιαίτερα, το τεράστιο πολιορκητικό κανόνι, που είχαν καρασκευάσει Σάξωνες τεχνίτες. Στις 7 Απριλίου, ο Σουλτάνος έστησε τη σκηνή του μπροστά από την Πύλη του Αγίου Ρωμανού και κήρυξε επίσημα την πολιορκία της Κωνσταντινούπολης.
Ο ΑΓΩΝΑΣ ήταν άνισος για τους Βυζαντινούς, που είχαν να αντιπαρατάξουν μόλις 7.000 άνδρες, οι 2.000 από τους οποίους μισθοφόροι, κυρίως Ενετοί και Γενουάτες, ενώ στην Πόλη είχαν απομείνει περίπου 50.000 κάτοικοι με προβλήματα επισιτισμού.
Η ΤΕΛΙΚΗ έφοδος των Οθωμανών έγινε το πρωί της 29ης Μαΐου 1453. Κατά χιλιάδες οι στρατιώτες του Μωάμεθ εφόρμησαν στη σχεδόν ανυπεράσπιστη πόλη και την κατέλαβαν μέσα σε λίγες ώρες. Ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, που νωρίτερα απέκρουσε με υπερηφάνεια τις προτάσεις συνθηκολόγησης του Μωάμεθ, έπεσε ηρωικά μαχόμενος.
Δ.Τ.
The post Η Άλωση της Κωνσταντινούπολης appeared first on ΝΕΟΣ ΚΟΣΜΟΣ.