Η περίπτωση του Υπερταμείου ξεκίνησε σαν μια μεγάλη εθνική παρεξήγηση, από αυτές που μεγαλώνουν γενιές και γενιές Ελλήνων και εντελώς τυχαία εξελίσσεται σε μια μεγάλη, επίσης εθνική, ευκαιρία. Για χρόνια οι έλληνες πολιτικοί… αντιστέκονταν στη δημιουργία του, γιατί θεωρούσαν ότι θα υποθηκεύονταν σημαντικά περιουσιακά στοιχεία της χώρας, τα οποία με κάποιον μυστήριο τρόπο θα περνούσαν σε «ξένα» χέρια.
Η μυθολογία των πρώτων χρόνων των Μνημονίων χρησιμοποιούσε τις χαρακτηριστικές ελληνικές υπερβολές ότι «δεν θα αφήσουμε να μας πάρουν και την Ακρόπολη». Τελικά χρειάστηκε να υποκύψει στις πιέσεις ο πιο… σκληρός των διαπραγματευτών το 2015, έπειτα από 17 ώρες, και με το τρίτο Μνημόνιο προβλέφθηκε η δημιουργία του.
Γρήγορα υποχώρησαν οι ανησυχίες για το μέγεθος της… υποθήκευσης και άρχισαν να δημιουργούνται ισχυρές προσδοκίες για την ανάταξη των προβληματικών επιχειρήσεων και τον απογαλακτισμό κρατικών ομίλων από κομματικές σχέσεις.
Κάποια πράγματα προχώρησαν σε αυτά τα 10 χρόνια. Κάποια άλλα έμειναν πιο πίσω. Αυτό που δημιουργήθηκε ως «μαγιά» ήταν ο τρόπος λειτουργίας, καθώς απέφυγε σε μεγάλο βαθμό τις διαδικασίες του Δημοσίου και τις ατελείωτες ωριμάνσεις έργων. Κινούνται πιο γρήγορα πολλά πράγματα στο Υπερταμείο.
Αυτό που δεν έγινε και επιχειρείται να γίνει για πρώτη φορά από τη νέα διοίκηση του Υπερταμείου είναι μια ανεξάρτητη και αξιόπιστη αποτίμηση της αξίας του χαρτοφυλακίου του. Αλλά θα γίνει και αυτό. Ο υπουργός Οικονομικών Κυριάκος Πιερρακάκης έκανε λόγο κατά τη χθεσινή επίσκεψή του για περιουσιακά στοιχεία 11,7 δισ. ευρώ, ανάμεσά τους 22 περιφερειακά αεροδρόμια, τις ελληνικές αλυκές, τα ΕΛΤΑ, λιμάνια, μαρίνες, ιαματικές πηγές, τα χιλιάδες ακίνητα της Εταιρείας Ακινήτων του Δημοσίου (ΕΤΑΔ) και πολλές μετοχικές συμμετοχές.
Αυτό που έρχεται το επόμενο διάστημα είναι η δημιουργία ενός νέου επενδυτικού ταμείου υποδομών, το οποίο θα μπορεί να επενδύει σε δυναμικούς τομείς της ελληνικής οικονομίας. Ο μεγάλος ωστόσο στόχος είναι να μπει το ελληνικό Υπερταμείο στο κλαμπ των μεγάλων κρατικών επενδυτικών ταμείων (Wealth Sovereign Funds), που υπάρχουν ανά τον κόσμο και αποτελούν τους πιο δυναμικούς επενδυτές παγκοσμίως.
Συνολικά υπολογίζεται ότι 86 χώρες φιλοξενούν 206 κρατικά επενδυτικά ταμεία και διαχειρίζονται περισσότερα από 13 τρισεκατομμύρια δολάρια. Το μεγαλύτερο στον κόσμο είναι το νορβηγικό επενδυτικό ταμείο, το οποίο διαχειρίζεται 1,7 τρισεκατομμύρια δολάρια, αξιοποιώντας τα έσοδα από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο.
Πιο κοντά στη δική μας περίπτωση είναι το κρατικό ταμείο της Σιγκαπούρης, το οποίο ξεκίνησε ως ένα σύνολο διαχείρισης λιμανιών, ταχυδρομείων και άλλων κρατικών υποδομών και έχει εξελιχθεί σε ένα ταμείο με διαφοροποιημένο σύνολο περιουσιακών στοιχείων με καθαρή αξία άνω των 288 δισ. δολαρίων.
Ολες αυτές οι χώρες κάνουν το εξής απλό: επενδύουν, αξιοποιούν και αποταμιεύουν για τις επόμενες γενιές. Στην Ελλάδα, μας πήρε χρόνο να καταλάβουμε πώς λειτουργεί ο κόσμος. Αν αποκτήσουμε λίγη παραπάνω αποφασιστικότητα, μπορεί κάτι που αρχικά φοβόμασταν ή δεν ξέραμε πώς θα το χειριστούμε να αποδειχθεί μια πρώτης τάξεως ευκαιρία.