Σε ηλικία 16 ετών, κατά τη χρήση της πλατφόρμας κοινωνικής δικτύωσης Discord, υπέπεσε θύμα υποκλοπής στοιχείων καθώς πάτησε σε ένα σύνδεσμο ο οποίος θα του προσέφερε παραπάνω προνόμια στην εφαρμογή αυτή. Αποτέλεσμα της ενέργειας αυτής, να χάσει για δυο μέρες πρόσβαση σε όλους τους λογαριασμούς του. Όλα αυτά ενώ πληθαίνουν οι απάτες στα social media.
Ο Φίλιππος Φανακίδης, πλέον 20 ετών, τέσσερα χρόνια μετά μιλάει στα «ΝΕΑ» για την υποκλοπή των προσωπικών του στοιχείων και το phishing (απόσπαση πληροφοριών μέσα από το Διαδίκτυο) το 2021, εν μέσω καραντίνας. «Θυμάμαι πως όταν συνειδητοποίησα ότι έπεσα θύμα υποκλοπής, φοβήθηκα πως δεν θα καταφέρω να ανακτήσω πίσω τους λογαριασμούς μου και είχα «παγώσει». Εν τέλει ύστερα από δύο μέρες, ακολουθώντας τις οδηγίες που προσέφεραν οι πλατφόρμες αυτές κατάφερα να αλλάξω κωδικούς και να «πάρω πίσω» τους λογαριασμούς μου. Από τότε είμαι πολύ επιφυλακτικός και δεν έχω ξαναπέσει θύμα υποκλοπής».
Μάστιγα οι απάτες στα social media
Στις πλατφόρμες των social media εμφανίζονται καθημερινά χιλιάδες παραπλανητικές διαφημίσεις και απάτες διαφόρων ειδών, με σκοπό την παραπλάνηση και την υποκλοπή στοιχείων και χρημάτων από τους πολίτες. «Στην πλατφόρμα του Συνηγόρου του Καταναλωτή, μας έρχονται πολλές αναφορές ανά διαστήματα οι οποίες αφορούν υποκλοπή στοιχείων και χρημάτων μέσα από πλατφόρμες social media» δηλώνει στα «ΝΕΑ» ο Ευθύμιος Τσίγκας, βοηθός Συνήγορος του Καταναλωτή. Και προσθέτει πως το πρόβλημα έχει πάρει μεγάλη έκταση. «Δεν υπάρχει ακριβής αριθμός καταγγελιών για τέτοιες περιπτώσεις, ωστόσο μέσα σε αυτές περιλαμβάνονται άνθρωποι όλων των ηλικιών και των κοινωνικών στρωμάτων. Δυστυχώς εμείς δεν μπορούμε να διαχειριστούμε περιπτώσεις που αφορούν υποκλοπή μέσα από πλατφόρμες social media, καθώς οι έδρες των εταιρειών που τις κατέχουν βρίσκονται εκτός Ελλάδας και πολλές φορές εκτός Ευρώπης. Ενα άλλο μεγάλο πρόβλημα που κάνει ακόμα πιο δύσκολη την επίλυση τέτοιων ζητημάτων έχει να κάνει με το ότι πολλές από τις διαφημίσεις αυτές δεν μπορούμε να τις βρούμε ανατρέχοντας πίσω, γιατί οι λογαριασμοί οι οποίοι τις δημοσίευσαν, δεν έχουν σημείο ταυτοποίησης και έτσι δεν μπορούμε να καταλήξουμε σχεδόν ποτέ σε κάποιο εμπλεκόμενο πρόσωπο».
Ψεύτικα προφίλ
Μία από τις πιο χαρακτηριστικές απάτες που κάνει θραύση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης το τελευταίο διάστημα είναι αυτή με ένα μοδάτο και ακριβό σακίδιο πλάτης (backpack) πολύ γνωστής φίρμας. Οι επιτήδειοι χρησιμοποιούν ψεύτικα προφίλ που όμως μοιάζουν αληθινά και ισχυρίζονται ότι η φίρμα διέκοψε τη συνεργασία της με ένα πολύ γνωστό κατάστημα αθλητικών ειδών. Ετσι, τώρα το σακίδιο – υποτίθεται – προσφέρεται στην τιμή των 2 ευρώ, ενώ στη πραγματικότητα κοστίζει από 60 ευρώ και πάνω. Αυτό είναι το «δόλωμα». Επειτα, το υποψήφιο θύμα καλείται να πατήσει έναν σύνδεσμο και να βάλει τα προσωπικά του στοιχεία για να προχωρήσει σε ηλεκτρονική παραγγελία. Αν τον πατήσει όμως τότε πραγματικά την… πάτησε. Οι απατεώνες θα έχουν καταφέρει να του υποκλέψουν τα προσωπικά του στοιχεία (τραπεζικό αριθμό, email). Παρόμοια απάτη στα social media υπήρχε προ μηνών και με την κάρτα απεριορίστων του ΟΑΣΑ. Και σε αυτή την περίπτωση οι επιτήδειοι ισχυρίζονταν ότι προσέφεραν την ετήσια κάρτα με 2 ευρώ ενώ κανονικά κοστίζει 300 ευρώ…
Το ζήτημα των υποκλοπών μέσα από πλατφόρμες social media γιγαντώθηκε την περίοδο του κορωνοϊού και της καραντίνας, καθώς όλοι έκαναν τις αγορές τους ηλεκτρονικά. «Η συμβουλή που δίνουμε στους ανθρώπους είναι οι αγορές μέσα από το Διαδίκτυο να γίνονται από έγκυρες ιστοσελίδες και όχι από πλατφόρμες social media και από άλλες ύποπτες πηγές. Υπάρχει μεγάλη επικινδυνότητα μιας και αυτοί που δημιουργούν τις παραπλανητικές αναρτήσεις χρησιμοποιούν τα εργαλεία που προσφέρουν οι πλατφόρμες social media, παραδείγματος χάρη τον στοχευμένο αλγόριθμο, targeted algorithm, ο οποίος βασίζεται στις προτιμήσεις των χρηστών. Από εκεί και πέρα οι άνθρωποι πρέπει να εκπαιδευτούν στη χρήση του Διαδικτύου και των social media για τη σωστή και ασφαλή χρήση τους. Κατά τα άλλα, οι ίδιες οι εταιρείες που έχουν τις πλατφόρμες πρέπει να αντιμετωπίσουν με μεγαλύτερη σοβαρότητα το πρόβλημα που προκύπτει καθώς σε λίγα χρόνια μπορεί να πάρει ακόμα μεγαλύτερες διαστάσεις» διευκρινίζει ο Ευθύμιος Τσίγκας.
Ο ίδιος καταλήγει στο ότι η μόνη επίλυση του προβλήματος μπορεί να έρθει σε ένα μαζικό και διεθνές επίπεδο. «Οι κυβερνήσεις πρέπει να προστατέψουν τους πολίτες και να ανοίξουν έναν δίαυλο επικοινωνίας σε πλανητικό επίπεδο με τους ιδιοκτήτες και τους διαχειριστές των εταιρειών που κατέχουν πλατφόρμες social media».