Η Ευρωπαϊκή Ενωση συζητά μια ριζική αλλαγή στη νομοθεσία για τις αποζημιώσεις των επιβατών σε περίπτωση καθυστερήσεων πτήσεων, προκαλώντας κύμα αντιδράσεων από οργανώσεις καταναλωτών και νομικούς κύκλους. Η πρόταση, που θα τεθεί επί τάπητος στο Συμβούλιο Μεταφορών της ΕΕ στο Λουξεμβούργο στις 5 Ιουνίου, αυξάνει σημαντικά το όριο ωρών καθυστέρησης που απαιτείται για να δικαιούται αποζημίωση ένας επιβάτης – από 3 ώρες σήμερα, έως και 12 ώρες για πτήσεις μακρινών αποστάσεων.
Σύμφωνα με την υπάρχουσα ευρωπαϊκή νομοθεσία (Κανονισμός ΕΕ 261/2004), οι επιβάτες αποζημιώνονται εάν η πτήση τους καθυστερήσει πάνω από 3 ώρες, με ποσά που φτάνουν έως και 600 ευρώ, ανάλογα με την απόσταση του δρομολογίου. Ωστόσο, η νέα πρόταση προτείνει τα εξής: 5 ώρες καθυστέρηση για αποζημίωση σε πτήσεις έως 3.500 χλμ. (π.χ. εντός ΕΕ), 9 ώρες για πτήσεις μεταξύ 3.500 και 6.000 χλμ., 12 ώρες για πτήσεις άνω των 6.000 χλμ.
Οι αεροπορικές εταιρείες, μεταξύ των οποίων και οι Ryanair, EasyJet, Vueling και Volotea, στηρίζουν την πρόταση, υποστηρίζοντας ότι θα περιορίσει τις ακυρώσεις πτήσεων, καθώς θα έχουν περισσότερο χρόνο να διαχειριστούν προβλήματα και να αποφύγουν αποζημιώσεις.
Η Ενωση Ευρωπαίων Καταναλωτών (BEUC) αντιδρά σφοδρότατα, υποστηρίζοντας ότι το 85% των επιβατών που σήμερα έχουν δικαίωμα αποζημίωσης θα το χάσουν. Η πρόταση συγκρούεται με τη νομολογία του Δικαστηρίου της ΕΕ (υπόθεση Sturgeon), που ορίζει ότι οι μεγάλες καθυστερήσεις εξομοιώνονται με ακυρώσεις, άρα συνεπάγονται αποζημίωση. Οι ειδικοί προσθέτουν ότι «η μεταρρύθμιση βάζει τα συμφέροντα των αεροπορικών πάνω από τα δικαιώματα των καταναλωτών», ενώ ο ισχυρισμός ότι θα μειωθούν οι τιμές των εισιτηρίων μόλις κατά 1 ευρώ ανά επιβάτη θεωρείται αμελητέος έναντι της απώλειας των αποζημιώσεων.
Ακόμη κι αν το Συμβούλιο εγκρίνει την πρόταση, η εφαρμογή της δεν είναι άμεση. Θα πρέπει να εγκριθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και να καθοριστεί χρονοδιάγραμμα εφαρμογής. Αν δεν υπάρξει συναίνεση στις 5 Ιουνίου, η συζήτηση θα περάσει στην προεδρία της Δανίας, που αναλαμβάνει τον Ιούλιο από την Πολωνία.
Η Ευρωπαϊκή Ενωση για τα Δικαιώματα των Επιβατών (APRA) έχει ήδη ξεκινήσει εκστρατεία κατά της πρότασης, καλώντας τους πολίτες να υπογράψουν για τη διατήρηση των σημερινών δικαιωμάτων. Οπως αναφέρουν, κάθε πρόβλημα πτήσης κοστίζει κατά μέσο όρο 366 ευρώ ανά επιβάτη, ενώ μόνο το 38% των δικαιούχων λαμβάνει αποζημίωση σήμερα.
Παράλληλα, οι αεροπορικές εταιρείες ετοιμάζονται να υπερασπιστούν στις Βρυξέλλες και το δικαίωμα να χρεώνουν τη χειραποσκευή, εν μέσω ερευνών της ΕΕ για ενδεχόμενες καταχρηστικές πρακτικές.
Η διαφαινόμενη ανατροπή των κανόνων αποζημίωσης προκαλεί ήδη ευρωπαϊκή συζήτηση υψηλής έντασης. Το στοίχημα είναι αν θα επικρατήσει η προστασία του επιβάτη ή η διευκόλυνση των αερομεταφορέων σε μια Ευρώπη με αυξανόμενη τουριστική κίνηση και πίεση για φθηνότερα εισιτήρια.