Την ώρα που η διοίκηση της εταιρείας «Σταθερές Συγκοινωνίες» (ΣΤΑΣΥ) αναζητά λύσεις για τη βελτίωση των συνθηκών μετακίνησης του επιβατικού κοινού, μέσω της προμήθειας νέων κλιματιζόμενων συρμών, της αναβάθμισης παλαιών βαγονιών και της αντικατάστασης του δικτύου των σιδηροτροχιών, ο αναπληρωτής υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Κωνσταντίνος Κυρανάκης, προαναγγέλλει την 24ωρη λειτουργία του Μετρό τα Σάββατα!
Λίγες ώρες αφότου η κυβέρνηση απέρριψε επισήμως την πρόταση Κυρανάκη για τη θέσπιση χαμηλού κομίστρου στα ταξί από Παρασκευή έως Κυριακή, ώστε να μετακινούνται με ασφάλεια όσοι οδηγοί καταναλώνουν αλκοόλ, ο αναπληρωτής υπουργός Υποδομών επανήλθε με νέο …σχέδιο! Όπως ο ίδιος δήλωσε, έχει ήδη ζητήσει από τη ΣΤΑΣΥ να εκπονήσει σχετική μελέτη βιωσιμότητας για 24ωρη λειτουργία του Μετρό τα Σάββατα, αλλά και του τραμ της παραλιακής καθ΄ όλη τη διάρκεια του καλοκαιριού, όπου καταγράφεται υψηλή κίνηση και αυξημένα τροχαία.
Υπενθυμίζεται, ότι από την 1η Νοεμβρίου 2024, κάθε Παρασκευή και Σάββατο η λειτουργία του Μετρό στις Γραμμές 2 και 3 έχει επεκταθεί έως τις 2:00 τα ξημερώματα. Παράταση του ωραρίου λειτουργίας κατά μία ώρα κάθε Παρασκευή και Σάββατο βράδυ, ισχύει και στο Τραμ, ενώ στη γραμμή 1 του Μετρό (ΗΣΑΠ) η παράταση του ωραρίου ίσχυσε μόνο κατά τη διετία 2008-2010. Έκτοτε, το μέτρο δεν επανήλθε, με τη ΣΤΑΣΥ να αποδίδει την κατάργησή του στην έλλειψη προσωπικού, αλλά και στην αυξημένη παραβατικότητα στη γραμμή κατά τις βραδινές ώρες.
Τα τελευταία χρόνια, φορείς και επιβάτες έχουν ζητήσει περαιτέρω επέκταση του ωραρίου λειτουργίας του Μετρό, ή ακόμα και 24ωρη λειτουργία του μέσου τα Σαββατοκύριακα. Πρόσφατα, το αίτημα αυτό εκφράστηκε και σε συνάντηση στελεχών της δημοτικής αρχής της Αθήνας με τη διοίκηση του ΟΑΣΑ. Πάντως, από πλευράς ΣΤΑΣΥ έχει ήδη απαντηθεί πως η 24ωρη λειτουργία του μέσου είναι αδύνατη όχι μόνο λόγω της έλλειψης προσωπικού και τροχαίου υλικού, αλλά και της ανάγκης για πραγματοποίηση εργασιών συντήρησης στο δίκτυο κατά τις νυχτερινές ώρες, αμέσως μετά τη διακοπή της λειτουργίας των γραμμών.
Οι πιεστικές ανάγκες του Μετρό
Σημειώνεται, ότι στις πιεστικές προτεραιότητες της διοίκησης της ΣΤΑΣΥ, περιλαμβάνονται κινήσεις με στόχο να αποσυμφορηθούν οι γραμμές του μετρό της Αθήνας και κυρίως η Γραμμή 3, όπου εντοπίζεται ο μεγαλύτερος επιβατικός φόρτος στο δίκτυο, αλλά και να μειωθούν οι καθυστερήσεις στις διελεύσεις των συρμών από τους σταθμούς.
Το μετρό έχει εισέλθει ήδη στον 25ο χρόνο λειτουργίας του και οι γραμμές έχουν φτάσει στα όριά τους, εξαιτίας της έλλειψης συρμών και της αυξημένης επιβατικής κίνησης που καταγράφεται κάθε χρόνο. Το πρόβλημα αναμένεται να κορυφωθεί όσο πλησιάζει το καλοκαίρι και η πίεση στις γραμμές θα ενταθεί όσο θα αυξάνεται η επιβατική κίνηση από τους ταξιδιώτες από και προς το αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος».
Στο πλαίσιο αυτό, η διοίκηση της ΣΤΑΣΥ έχει θέσει σε εφαρμογή σχέδιο ανάταξης πέντε συρμών του Μετρό της Αθήνας από τη «Σειρά ΙΙ» του 2004, πέραν των 14 συρμών του πρώην ΗΣΑΠ που ήδη βρίσκονται προς ανακατασκευή στο Βόλο. Οι πέντε προς ανάταξη συρμοί, έχουν τεθεί εκτός λειτουργίας από το 2017 και τώρα δρομολογούνται οι διαδικασίες ώστε να προχωρήσει η επισκευή τους.
Το 2025 θεωρείται κομβική χρονιά για την ανανέωση του στόλου της ΣΤΑΣΥ, προκειμένου να ενταχθούν καινούριοι συρμοί στο δίκτυο του μετρό και να συνεχιστούν οι εργασίες αναβάθμισης των υπαρχόντων συρμών και των υποδομών.
Σύμφωνα με τη διοίκηση της ΣΤΑΣΥ, καθημερινά μετακινούνται παραπάνω από 800.000 άνθρωποι στο δίκτυο του μετρό και του τραμ. Το 2023, η επιβατική κίνηση σημείωσε άνοδο 16,5% έναντι του 2022, το 2024 η επιβατική κίνηση κινήθηκε και πάλι ανοδικά κατά 7,6%, ενώ για φέτος αναμένεται μεγαλύτερη αύξηση.
Μόλις πρόσφατα εγκρίθηκε πίστωση ύψους 6,4 εκατ. ευρώ για τη γενική επισκευή -μέσω διαγωνισμού- φορείων συρμών της «Σειράς ΙΙ» της ΣΤΑΣΥ και με στόχο να υπογραφεί η σύμβαση μέχρι το καλοκαίρι, ώστε να αρχίσουν να παραλαμβάνονται οι πρώτοι συρμοί περί τα τέλη της ερχόμενης χρονιάς με αρχές του πρώτου τριμήνου του 2027.
Την ίδια στιγμή, έπειτα από μια περίοδο σχεδόν 20 ετών αποεπένδυσης στη Γραμμή 1 (πρώην ηλεκτρικός), την παλαιότερη γραμμή του μετρό της χώρας, ξεκίνησε τα τελευταία χρόνια από τη ΣΤΑΣΥ η προσπάθεια ανάταξης του τροχαίου υλικού της. Συγκεκριμένα, ανατάχθηκαν και επανακυκλοφορούν στη συγκεκριμένη γραμμή 4 συρμοί που ήταν παροπλισμένοι στο αμαξοστάσιο επί μια δεκαετία, λόγω τεχνικών βλαβών, ενώ και η Γραμμή ενισχύθηκε με 4 επιπλέον συρμούς από τις Γραμμές 2 και 3 του μετρό.
Η διαθεσιμότητα των συρμών αναμένεται να αυξηθεί με την ολοκλήρωση του έργου αναβάθμισης 14 συρμών, που είναι αυτήν την περίοδο σε εξέλιξη στον Βόλο από την ισπανική εταιρεία CAFS.A. Σύμφωνα με τον προγραμματισμό, η τμηματική παράδοση των αναβαθμισμένων συρμών θα ξεκινήσει στο τέλος της χρονιάς που διανύουμε, ενώ η παράδοση στην κυκλοφορία του συνόλου των 14 ανακαινισμένων συρμών τοποθετείται για το 2026.
Ελλείψεις σε συρμούς – προσωπικό
Οι ελλείψεις σε συρμούς και προσωπικό, προκαλούν πονοκέφαλο στη διοίκηση της ΣΤΑΣΥ, καθώς είναι οι βασικές αιτίες για τις καθυστερήσεις που εμφανίζουν τα δρομολόγια σε καθημερινή βάση. Αν και επίσημα από την ΣΤΑΣΥ υποστηρίζεται ότι τα δρομολόγια εκτελούνται ανά 4 μέχρι 7 λεπτά, ωστόσο σε αρκετές περιπτώσεις ο χρόνος αναμονής μπορεί να φτάσει ακόμα και στα 15 λεπτά!
Πάντως, πέραν των προβλημάτων που καλείται να λύσει η διοίκηση της ΣΤΑΣΥ, δυσκολίες υπάρχουν και σε ό,τι αφορά την εξεύρεση των αναγκαίων πόρων για μια σειρά αναγκαίων έργων. Για παράδειγμα, για την αναβάθμιση των σταθμών έχει υπολογιστεί πως θα χρειαστούν συνολικά περί τα 20 εκατ. ευρώ, κυρίως για την αντικατάσταση ανελκυστήρων και κλιμάκων, καθώς και για άλλες παρεμβάσεις.
Στο μεταξύ, ακόμα και ο κρίσιμος διαγωνισμός ύψους 4,89 εκατ. ευρώ για την αντικατάσταση των σιδηροτροχιών του μετρό, στις οποίες ο χρόνος και η συνεχής κυκλοφορία έχουν επιφέρει φθορές και βλάβες, δεν προχώρησε (κηρύχθηκε άγονος). Με την ΣΤΑΣΥ να κάνει λόγο για το μεγαλύτερο ιστορικά έργο αναβάθμισης επιδομής στο μετρό.
Αντίστοιχα, στον «πάγο» παραμένει μέχρι στιγμής η εγκατάσταση κλιματισμού σε 24 συρμούς που κυκλοφόρησαν το 2000 και δεν διέθεταν εκ κατασκευής κλιματιστικά μηχανήματα, με το συνολικό κόστος να εκτιμάται σε 39,6 εκατ. ευρώ. Στόχος είναι να αποφευχθούν φαινόμενα όπως αυτά του περσινού καλοκαιριού, όπου, εν μέσω καύσωνα, οι επιβάτες αναγκάζονταν να επιβιβάζονται σε ασφυκτικά γεμάτους συρμούς χωρίς κλιματισμό.
Όμως, ακόμα και αν οι πόροι βρεθούν αύριο, θα χρειαστεί χρόνος τόσο για τη συμβασιοποίηση όσο και για την ολοκλήρωση των απαραίτητων εργασιών, που εκτιμάται ότι θα διαρκέσουν ένα με ενάμιση έτος.
Η προμήθεια 15 νέων συρμών
Δύσκολη «εξίσωση» αποτελεί και η προμήθεια καινούργιων τρένων. Το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών αναζητεί χρηματοδότηση προκειμένου να μπορέσει να τρέξει διαγωνισμό για την προμήθεια 15 νέων συρμών που θα καλύψουν τις αυξημένες ανάγκες των γραμμών 2 και 3 του Μετρό. Στόχος είναι να “κλειδώσει” σύντομα το απαραίτητο χρηματοδοτικό εργαλείο, ώστε να μπορέσει στη συνέχεια η Ελληνικό Μετρό να τρέξει τον σχετικό διαγωνισμό.
Το κόστος σύμφωνα με πληροφορίες ανέρχεται σε περίπου 300 εκατ. ευρώ (ποσό χωρίς ΦΠΑ, με τον ΦΠΑ φτάνει τα 370 εκατ. ευρώ). Το κόστος είναι αρκετά υψηλό και τα χρηματοδοτικά εργαλεία που εξετάζονται είναι το ΕΣΠΑ 2021-2027 και ίσως κάποιο δάνειο από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων.
Συνολικά το project περιλαμβάνει 7 διρευματικούς συρμούς που θα εξυπηρετούν τη γραμμή του αεροδρομίου «Ελευθέριος Βενιζέλος» και άλλους 8 συρμούς για την αύξηση του στόλου. Οι 7 νέοι διρευματικοί συρμοί θα κληθούν να βελτιώσουν τις συχνότητες στα δρομολόγια του αεροδρομίου που σήμερα εκτελούνται ανά 36 λεπτά. Παρότι στο αεροδρόμιο δρομολογείται και η προαστιακή γραμμή που φτάνει στον Κεντρικό Σιδηροδρομικό Σταθμό, δεν είναι ελκυστική για τους περισσότερους επιβάτες, με αποτέλεσμα οι συρμοί του Μετρό να γεμίζουν σε κάθε δρομολόγιο.
Παράλληλα, η προμήθεια νέων συρμών θα βοηθήσει και στην βελτίωση της συχνότητας των δρομολογίων που σήμερα στις ώρες αιχμής είναι στα 4 λεπτά. Στόχος είναι να καλυφθεί η αυξανόμενη κίνηση του δικτύου Μετρό της πόλης τόσο από καθημερινούς επιβάτες όσο και από το τουριστικό ρεύμα που δείχνει να έχει μεγάλη δυναμική.