Είναι μαζοχιστικά εντυπωσιακό: κάθε μέρα οι Τροχαίοι συλλαμβάνουν οδηγούς χωρίς δίπλωμα, ή σουρωμένους, τους μπαγλαρώνουν, γίνονται θέμα και θέαμα στην τηλεόραση και την επόμενη μέρα συλλαμβάνουν καινούργιους για τα ίδια παραπτώματα – σαν να μην έχει συμβεί και δημοσιοποιηθεί τίποτε. Το ίδιο και με τα φονικά τροχαία: κάθε μέρα έχουμε δυο – τρεις νεκρούς, που γίνονται είδηση στην TV και παντού και την επόμενη και την παραεπόμενη, και την ακόμα πιο επόμενη, και σήμερα και αύριο και μεθαύριο συμβαίνει το ίδιο. Ταρίφα: δύο με τρεις σκοτωμένοι τη μέρα στην άσφαλτο. Αρα: είμαστε ανεπίδεκτοι μαθήσεως.
Και καλά οι μεθυσμένοι αλλά όλοι αυτοί που δεν έχουν δίπλωμα πόσοι είναι; Δεν γίνεται να μαζεύει κάθε μέρα η Τροχαία καινούργιους και να μην τελειώνουνε ποτέ. Πρόκειται για Λερναία Υδρα; Ή μήπως πρέπει να ακολουθήσουμε το παράδειγμα τη Γερμανίας, να τους μπαγλαρώσουμε για κάποια χρόνια και να περνούν ανά διετία από ψυχίατρο; Διότι όποιος δεν έχει δίπλωμα και οδηγεί είναι δυνάμει δολοφόνος, κάτι σαν να οπλοφορεί παράνομα και μάλιστα κρατώντας βαρύ όπλο, μαζικών θανάτων – όπως μπορεί να συμβεί είτε από πρόθεση, είτε από ηλιθιότητα, είτε από χαλαρότητα της Τροχαίας, αν δεν τον πιάσει εγκαίρως. Θα πεις ποιον να πρωτοπιάσουν και αυτοί, από τα τόσα ζόμπι που κυκλοφορούν λαθραία και χαμογελώντας; Ζόμπι ανεπίδεκτα.
Αλλά το ανεπίδεκτον είναι κυρίαρχο σε πολλούς τομείς του νεοελληνικού βίου: ενώ δηλαδή εκατοντάδες φορές, χιλιάδες, έχει ειπωθεί από την τηλεόραση να μην εμπιστεύονται οι ηλικιωμένοι ανθρώπους που τους τηλεφωνούν και τους λένε πως κάποιος συγγενής ενεπλάκη σε τροχαίο και τους ζητάνε λεφτά, πάλι, κάθε τόσο, εμφανίζονται ανεπίδεκτοι και ανεπίδεκτες που πιστεύουν σε αυτήν την παμπάλαιη απάτη και δίνουν λεφτά σε απατεώνες. Το ίδιο και με τα χρήματα και τα χρυσαφικά εν γένει – χιλιάδες φορές έχει ειπωθεί να μην κρατάμε λεφτά και τιμαλφή στο σπίτι, αλλά υπάρχουν οι ανεπίδεκτοι που τα κρύβουν δήθεν, στη μαξιλαροθήκη ή στον απορροφητήρα, μέχρι που να μπουκάρουν οι μάγκες με ριφιφί και να τους τα πάρουν όλα, μέχρι και τα χρυσά σφραγίσματα μέσα απ’ τα δόντια ενώ εκείνοι κοιμούνται. Η ρήση είναι γνωστή: ουδείς έχασε λεφτά ποντάροντας την ηλιθιότητα των Ελλήνων. Και αυτό δεν είναι κάτι που δεν αποδεικνύεται, εφόσον υπάρχουν παμπάλαιες απάτες που ακόμα έχουν πέραση σε εύπιστους, ή σε ανθρώπους που φαίνεται να ζούνε σε άλλες νεφέλες, να μην έχουνε ακούσει για παλιά, φθαρμένα, πασίγνωστα κόλπα, σαν να υπάρχουν απομονωμένοι σε άλλες πραγματικότητες – ιδίως ηλικιωμένοι και γιαγιάδες που πέφτουν θύματα επιδέξιων και πάντα βρίσκουν χρήματα, ένα σωρό χρήματα για να τα δώσουν στο λαμόγιο, εφόσον έχουν καταπιεί το σκουμπρί, έχουν πιστέψει στον κλέφτη, παρά το ότι βλέπουμε όλη μέρα TV που μας προειδοποιεί δεόντως και συνεχώς.
Η περίπτωση Μουγκοπέτρου είναι υποδειγματική – κάθε χρόνο έχουμε ακρωτηριασμένους από βαρελότα, μέχρι και νεκρούς, βογκούν η τηλεόραση και τα ραδιόφωνα, αλλά ματαίως: πάλι πρέπει να πληρώσουμε τον ενιαύσιο φόρο σε ακρωτηριασμένα χέρια, βγαλμένα μάτια και κομμένα δάχτυλα. Το τραγικότερο είναι ότι έχουμε τώρα εκβραχισμό δακτύλων α λα Πάριο (του κόσμου όλα τα δάχτυλα) μόνο που ανήκουν σε κλαριντζή και χωρίς αυτά δύσκολα θα ξαναπαίξει – αν και εξυπονοείται πως όταν είσαι πιανίστας, κιθαρίστας, ή γενικώς μουσικός, δεν πλησιάζεις, δεν πιάνεις συχνά τις χειροβομβίδες, τα βεγγαλικά και τις κροτίδες. Το αποφεύγεις, συνήθως. Να, όμως, που το φάσμα των ανεπίδεκτων διαρκώς διευρύνεται. Αντε, και του χρόνου.
Δηλαδή, πόσα Πάσχα χρειάζονται για να σταματήσει το κακό; Μάλλον άπειρα, εφόσον από μικρός θυμάμαι να επαναλαμβάνεται αυτή η ιστορία με τα δυναμιτάκια και τα μπαρούτια και τα κομμένα χέρια και δάχτυλα που ίπτανται στην πασχαλινή νύχτα ως μέρος του εθίμου. Αλλά και σε όλες τις εκφάνσεις του νεοελληνικού βίου υπάρχει το ανεπίδεκτον, με την έννοια της άρνησης να μάθουμε, ή να καταλάβουμε κάτι που έχει επαναληφθεί πολλές φορές και πλέον είναι σχεδόν αυταπόδεικτο – αλλά όχι. Σημασία δεν έχει η αποτυχία, η μη κατανόηση του πραγματικού, αλλά η άρνηση και η επανάληψη και επικύρωση του λεκτικού κλισέ κατά περίπτωση και απαράλλαχτα μέσα στις δεκαετίες. Σημασία δεν έχει καμιά αναγνώριση κάποτε, του λάθους, αλλά η ορθή επανάληψη της πολιτικής αργκό κάθε φορά και με τον ίδιο τρόπο, τις ίδιες λέξεις. Λες τις μαγικές, τελετουργικές, κομματικές λέξεις και όλοι καταλαβαίνουν, κουνούν το κεφάλι με κατανόηση και πάμε παρακάτω. Την επόμενη φορά θα συμβεί πάλι το ίδιο, θα χάσουμε, βεβαίως, αλλά θα επαναλάβουμε τον παλιό χρησμό και θα συνεχίσουμε απτόητοι προς την επόμενη περήφανη ήττα.
Υπάρχουν, βέβαια, περιπτώσεις ανεπίδεκτων, που ξεκινάνε απ’ την πρώιμη νεότητα. Τότε ακούνε ή μαθαίνουν κάτι (ή τους γίνεται μπουγάδα εγκεφάλου) και συνεχίζουν να το πιστεύουν άχρι θανάτου – άσχετα το πόσο έχει αλλάξει η πραγματικότητα. Αφού έμαθε ο άνθρωπος Κλινέξ, αγοράζει Κλινέξ. Σταθερός στις απόψεις του. Απαρασάλευτος. Βρε, δεν πάει να καίγεται ο κόσμος, σημασία έχει να είσαι πιστός στο δόγμα σου. Βράχος.