Οσοι έτυχε να βρεθούν πριν από λίγες ημέρες στην παραλία της Αγίας Μαρίνας, στα Δουναίικα της Ηλείας, ήρθαν αντιμέτωποι με ένα πρωτόγνωρο θέαμα: Εκατοντάδες πράσινοι καρποί, που έμοιαζαν με ελιές αλλά δεν ήταν, είχαν κατακλύσει την ακτή. Χρειάστηκε η παρέμβαση περιβαλλοντικών οργανώσεων για να δοθεί εξήγηση σε αυτήν την παράξενη εικόνα που εμφανιζόταν για πρώτη φορά στην περιοχή: Ηταν καρποί ποσειδωνίας, αυτού του ανεκτίμητου θησαυρού που βρίσκεται στον βυθό της Μεσογείου, οι οποίοι είχαν ξεβραστεί στις ακτές. Οι ειδικοί εξηγούν ότι πρόκειται για ένα πολύ σπάνιο φαινόμενο που βρίσκεται σε εξέλιξη τις τελευταίες εβδομάδες σε αρκετές περιοχές της χώρας, ένα φαινόμενο που από το 2012 μέχρι σήμερα έχει παρατηρηθεί στην Ελλάδα μόνο άλλες δύο φορές. Οι οργανισμοί που ασχολούνται με το θαλάσσιο περιβάλλον δέχονται εδώ και μέρες πολλές αναφορές για το θέμα. Σύμφωνα με αυτές, μεγάλες συγκεντρώσεις καρπών ποσειδωνίας έχουν παρατηρηθεί σε παραλίες της Λευκάδας, της Ζακύνθου, της Αιτωλοακαρνανίας, της Ηλείας αλλά και αλλού.
Λόγω της σπανιότητας του φαινομένου, οι επιστήμονες απευθύνουν έκκληση στους πολίτες να συλλέξουν προσεκτικά τους καρπούς και να απευθύνονται στους αρμόδιους οργανισμούς, καθώς με την κατάλληλη φροντίδα οι καρποί αυτοί μπορούν να αναπτυχθούν και οι βλαστοί να μεταφυτευτούν στον βυθό της θάλασσας για την αποκατάσταση των κατεστραμμένων λιβαδιών ποσειδωνίας. Πρόκειται για μια ενέργεια με σημαντικά οφέλη, καθώς η ποσειδωνία θεωρείται ο πνεύμονας της Μεσογείου και ένας ανεκτίμητος θησαυρός για τις ελληνικές θάλασσες. Τα λιβάδια ποσειδωνίας απορροφούν 35 φορές περισσότερο άνθρακα από ό,τι τα τροπικά δάση. Παρ’ όλα αυτά, απειλούνται από την ανθρωπογενή δραστηριότητα, με αποτέλεσμα το 34% των λιβαδιών ποσειδωνίας στη Μεσόγειο να έχουν εξαφανιστεί.
Σύμφωνα με το ΕΛΚΕΘΕ, η ανθοφορία και καρποφορία της ποσειδωνίας είναι σπάνιο φαινόμενο που συμβαίνει κάθε 5-10 χρόνια και αποτελεί κρίσιμη διαδικασία για τη γενετική ποικιλομορφία και την αναγέννηση των λιβαδιών. Από την πλευρά τους, οι ερευνητές του Ινστιτούτου Θαλάσσιας Προστασίας «Αρχιπέλαγος», επισημαίνουν ότι η μεγάλη συγκέντρωση καρπών ποσειδωνίας στις ακτές, είναι αποτέλεσμα της ανθοφορίας του προηγούμενου φθινοπώρου. Οπως εξηγούν, «τα θαλάσσια λιβάδια ποσειδωνίας αποτελούν ένα πραγματικά ξεχωριστό φυτό της θάλασσας, το οποίο δεν είναι φύκος αλλά ένα ανώτερο φυτό, αντίστοιχο με αυτά της στεριάς απ’ όπου και προέρχεται, ανθοφορεί και καρποφορεί, σχηματίζει βαθύ ρίζωμα και σε αυτό βασίζεται η παραγωγικότητα και η καθαρότητα των θαλασσών μας». Οι πιο πρόσφατες εμφανίσεις καρπών ποσειδωνίας στις ελληνικές ακτές είχαν γίνει το 2023 οπότε είχαν συλλεχθεί περισσότεροι από 12.000 καρποί από νησιά, κυρίως του Ανατολικού Αιγαίου, οι οποίοι αξιοποιήθηκαν για τη φύτευση υποβρύχιων κήπων ενώ η αμέσως προηγούμενη φορά ήταν το 2013.
Τι να κάνετε
«Αν βρείτε καρπούς ποσειδωνίας ξεβρασμένους στην παραλία, επικοινωνήστε αμέσως μαζί μας! Στείλτε φωτογραφία και την τοποθεσία σας στο vgerakaris@hcmr.gr», ζητά από τους πολίτες το ΕΛΚΕΘΕ. «Αν μπορείτε, συλλέξτε τους και διατηρήστε τους στο ψυγείο μέσα σε ένα σακουλάκι/μπουκάλι/παγούρι με θαλασσινό νερό και επικοινωνήστε στο vgerakaris@hcmr.gr για την αποστολή τους στο ΕΛΚΕΘΕ (46.7 χλμ. Λεωφ. Αθηνών – Σουνίου, ΤΚ 19013 Ανάβυσσος Αττικής). Αλλωστε, ήδη, στην περιοχή του Σουνίου αναπτύσσονται νεαροί βλαστοί που καλλιέργησαν οι επιστήμονες του ΕΛΚΕΘΕ στα εργαστήριά τους από καρπούς που συλλέχθηκαν τα προηγούμενα έτη.
Από την πλευρά τους, οι ερευνητές του Ινστιτούτου «Αρχιπέλαγος» καλούν όσους εντοπίσουν σπόρους ή καρπούς σε ακτές ή παραλίες της χώρας να στείλουν φωτογραφίες στο observations@archipelago.gr αναφέροντας την τοποθεσία και την ημερομηνία της παρατήρησης ενώ η φωτογραφία θα πρέπει, αν είναι εφικτό, να περιλαμβάνει κάποιο αντικείμενο αναφοράς για το μέγεθος, όπως για παράδειγμα το χέρι αυτού που αποτυπώνει την εικόνα.