Σκηνή Ι… Κυριακή, 27 Δεκεμβρίου 1987. ΟΑΚΑ. Νορμάλ, θα ήταν «άλλο ένα» ματς. Κι όμως, εκείνο το Ολυμπιακός – Παναχαϊκή είχε λάβει, μέρες τώρα, χαρακτήρα «τελικού». Παράδοξο. Αλλά σε μια ιστορικά πρωτοφανή αλλοίωση του λογικού, ύστερα από 11 αγωνιστικές, οι Ερυθρόλευκοι φλέρταραν αγρίως με το αδιανόητο. Δίχως νίκη, 15οι στους 16, δύο πόντους πάνω απ’ τους (ουραγούς) Αχαιούς. Ποιοι; Οι εν ενεργεία πρωταθλητές (1987) και υπερκυπελλούχοι του Αυγούστου (με ΟΦΗ, 1-0).
Εμοιαζε με… Matrix. Ηταν το απότοκο των παροιμιωδών καλοκαιρινών αστοχιών. Η πώληση Αναστόπουλου (Αβελίνο). Δίχως αναπλήρωση. Ενίσχυση – σκιά. Και, αντί προετοιμασίας, περιοδεύων θίασος (ιδέα Αλκέτα) στα πλαστικά ΗΠΑ – Καναδά (με… λίγη Ιταλία), μπας κι ανασάνει το ταμείο. Προέκυψε κι ο Καζιμιέρσκι… μύωψ, αφερίμ!
Ανάσανε ο Ολυμπιακός, 2-0. Χάρη στα γκολ Μητρόπουλου και Μουστακίδη. Ουσία, χάρη στον λαό του: 65.000 plus. κατάσταση οργιώδης! Εάν ζητάς ένα icon αφοσίωσης, ιδού…
Σκηνή ΙΙ… Τετάρτη, 13 Ιουλίου 1988. Δημαρχείο Πειραιά. Μια πόλη «φλέγεται»! Η προεδρική υπόσχεση περί μεταγραφής – ναπάλμ, «δώρο μου στον κόσμο», δεν είχε απλά «κλειδώσει». Ηταν εκεί, σάρκινη κι οστέινη, «ριφιφί» μέσ’ απ’ τα χέρια της Γιουβέντους και κόστους, αδιανόητου: 1,1 δισ. δρχ.! Δεύτερη ακριβότερη στον κόσμο, μετά του Μαραντόνα (Νάπολι).
Η μυθική υποδοχή (όχι του Κλίνσμαν, όχι του Φούτρε) του Λάγιος Ντέταρι στην πλατεία Κοραή, μνημείο ζώσας ιστορίας. Με 50.000 κόσμου σ’ εκστατική παράκρουση («χαμός, σεισμός, πανζουρλισμός, ντελίριο, υστερία, αμόκ», έγραφε το «Φως»), την ώρα που ο τεράστιος Μαγυάρος έβγαινε στο μπαλκόνι: «Γεια σας, αδέλφια… Θεέ μου, Θεέ μου, Ολυμπιακέ μου…».
Δυο σκηνές. Απ’ το ναδίρ, ζενίθ. Κι ενδιάμεσα, έξι μήνες. Μόλις. Πώς, τι μεσολάβησε; Ενα θεόρατο φαινόμενο: ο Γιώργος Κοσκωτάς. Τα «πέτρινα χρόνια» μόλις άρχιζαν…
Η «βόμβα» εκρήγνυται Νοέμβρη του ’87. Στ’ απόνερα της συντριβής απ’ τον Παναθηναϊκό (1-4, με παραίτηση Παναγούλια). Ο κόσμος ξεσπά. Δικάζει, λαϊκά. Ο Νταϊφάς αντιλαμβάνεται πως με πενιχρές οικονομικές δυνατότητες, δεν υπάρχει ίαση. Και κάπου εκεί, σκάει η πρόταση: αγορά της ΠΑΕ (μετοχικού, τότε, κεφαλαίου 187 εκατ. δρχ.) απ’ τον αμερικανοθρεμμένο ιδιοκτήτη Τράπεζας Κρήτης και εκδοτικής «Γραμμής Α.Ε.» (ένας ρ/τ σταθμός, πέντε περιοδικά, τρεις εφημερίδες, με «ναυαρχίδα» τη φιλοκυβερνητική «24 Ωρες»).
Φιλοπαναθηναϊκών αισθημάτων, μυστηριώδους, όσο και κατακλυσμιαίας ανέλιξης στο εκδοτικό – τραπεζικό γίγνεσθαι (από σύμβουλος και μέτοχος του 2%, σε απόλυτο αφεντικό της Τράπεζας Κρήτης έναντι 1 δισ., εντός πενταετίας), αλλά… Κροίσος. «Πρόταση, δεκτή!». Με τις… ευλογίες, ελέχθη, της κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ.
Ηταν 18 Νοέμβρη. Οι μόνοι των εφοπλιστών, που αντιτάχθηκαν / δεν πούλησαν; Μιλτιάδης Μαρινάκης, Λουκάς Χατζηιωάννου. Κάτι έβλεπαν…
Στον κόσμο, πάλι, αρκούσε ο… τυφώνας, που χάριζε στον Κοσκωτά το – για ευνόητους λόγους, πολυπόθητο – λαϊκό έρεισμα, ακόμη και ναυλώνοντας οπαδικά τρένα, ενόσω με το «καλημέρα» (Δεκέμβριος) το ρόστερ έμπαινε σε σάρωση: 13 αποδεσμεύσεις, 15 μεταγραφές (συν την αγορά του… βραχύβιου Λίμπρεχτς απ’ τον ΠΑΟΚ): Πλίτσης, Χατζίδης, Τσιαντάκης, Τσαλουχίδης, Μπανιώτης, Αγκίρε… Κι ο «βούβαλος», Χουάν Χιλμπέρτο Φούνες.
Κάπως έτσι, η χρονιά «ισορροπεί» – αν και η τελική 8η θέση, χωρίς Ευρώπη και «λερώματα» τύπου 1-6 απ’ τον ΠΑΟΚ, παραμένουν διαχρονικά limit down επί επαγγελματισμού. Η πρόκριση επί της ΑΕΚ στο Κύπελλο (το πολυσυζητημένο 3-1 στη Νέα Φιλαδέλφεια) ακονίζει πίστη. Ακόμη και η ήττα (2-2, 3-4 πέν.) απ’ τον Παναθηναϊκό στον «τελικό του αιώνα», εν μέσω τόνων τοξικότητας και… Σαργκάνη, θεωρείται προάγγελος εκτόξευσης. Ενώ το deal με Γκμοχ (του έπους της ΑΕΛ) και η δυνατή, πλην Ντέταρι, καλοκαιρινή ενίσχυση (Κωφίδης, Καραταΐδης, Μαυρομάτης, Σαββίδης, Καλταβερίδης…) ταΐζουν το σύνθημα: «Κάτω τα χέρια από τον Κοσκωτά!».
Όσα τον κράτησαν
Τα… όργανα, βλέπετε, είχαν αρχίσει. Ο Κοσκωτάς προκαλεί. Η αντιπολίτευση ξιφουλκεί. Η κυβέρνηση, με τον Ανδρέα προς Χέρφιλντ, πιέζεται. Και συναινεί: έλεγχος στην Τράπεζα Κρήτης…
Σάββατο, 29 Οκτωβρίου 1988. Παραμονή του ντέρμπι Αιωνίων (1-2). Το βούλευμα – καταπέλτης. Δίωξη σε βαθμό κακουργήματος, πλαστογραφία και υπεξαίρεση. Κατάσχεση των περιουσιακών του στοιχείων. Η Ελλάς, οδεύοντας προς το Ειδικό Δικαστήριο, συγκλονίζεται. Και η ΠΑΕ Ολυμπιακός; Δραματικά μετέωρη. Με δεσμευμένο το 41% των μετοχών, απαιτήσεις εκατομμυρίων, μπλοκαρισμένους λογαριασμούς και διοίκηση Πρωτοδικείου υπό τον… προσωρινά φυλακισμένο στον Κορυδαλλό, Αργύρη Σαλιαρέλη (ως, στο μεταξύ, φυγαδεύσας τον Κοσκωτά στις ΗΠΑ, ο οποίος Κοσκωτάς είχε επίσης συλληφθεί – φυλακιστεί στο Σάλεμ, λόγω του παλιού εντάλματος), σε κίνδυνο χρεοκοπίας!
Το ότι ο Ολυμπιακός έφθασε να διεκδικεί πρωτάθλημα (πριν το χάσει, αυτοκτονικά, με το γκολ Καραγκιοζόπουλου στον «τελικό» της 7ης Μαΐου, 1-0 η ΑΕΚ), συνιστά, με ψύχραιμη θεώρηση, υπέρβαση. Η ποιότητα του ρόστερ; Ο κόσμος; Η φανέλα. Ολα. Οσα τον «κράτησαν» ως το ’92. Η τριετία Σαλιαρέλη, του «βασιλιά των ρουμπινιών».
Αποφυλακίστηκε, μέσω Πρωτοδικείου κι ενός περίεργου ιδιωτικού συμφωνητικού, με το οποίο ο Κοσκωτάς (που το αρνήθηκε) φερόταν να του παραχωρεί το 68% των μετοχών, αρχές του ‘89 πήρε επίσημα τιμόνι, Ιούνιο την ψήφο εμπιστοσύνης της Γ.Σ. κι αργότερα (κι ας το κυνήγησαν Μαρινάκης, Ευθυμίου) τον πλήρη έλεγχο. Μέσω αύξησης Μ.Κ. (420 εκατ. δρχ. από 210), την οποία… κάλυψε μόνος! Θα το έδειχνε διαχρονικά ετούτο το… ταλέντο: σε καταστάσεις ασφυξίας, να βρίσκει, ως διά μαγείας, λύσεις και λεφτά! Σαν, ψιθυριζόταν, ένα αόρατο (όχι και τόσο… φιλο-ολυμπιακό) χέρι, να τον ήθελε εκεί. Κλείσιμο παρένθεσης…
Πρεμιέρα της σεζόν 1987-88. Ο γκολκίπερ Γιάτσεκ Καζιμιέρσκι έρχεται ως μεγάλο όνομα αλλά αποδεικνύεται… Αστραχάν. Στην πρεμιέρα του πρωταθλήματος με τη Λάρισα, με το σκορ στο 1-1, χάνει την μπάλα και ο Αλεξούλης βάζει μπροστά την ΑΕΛ σε εκείνη την ξέφρενη χρονιά για τους Βυσσινί, αλλά συνάμα καταστροφική (και αρχή πολυετούς οδύσσειας) για τον Ολυμπιακό
Έργα και ημέρες
Κι έκτοτε; Κυκεώνας! Με ορκωτούς ν’ ανεβάζουν συνεχώς τα ποσά υφαρπαγής, τακτικές κατασχέσεις, no paid παίκτες κι ένα, εν πολλοίς, αδιευκρίνιστο καθεστώς…
- 1989-90: Ο απλήρωτος Ντέταρι «προσλαμβάνει» προπονητή τον πεθερό του, Ιμρε Κόμορα. Ερχεται σε ρήξη με τις «σημαίες» (Αναστόπουλος – Μητρόπουλος), ματς όπως το 3-4 με τον Παναθηναϊκό (Φεβρουάριος ’90) και την επίθεση Σαλιαρέλη στον cameraman της ΕΡΤ, Σωκράτη Ζάππα αφήνουν στίγμα, τέταρτη θέση. «Οαση», το Κύπελλο: 4-2 τον ΟΦΗ, στο επιβλητικό «αντίο» Λάγιος.
- 1990-91: Ο Ντέταρι πωλείται στην Μπολόνια. «50 εκατ.» λέει ο Σαλιαρέλης. δεν πείθει (αργότερα, στοιχεία «έδειξαν» 1,1 δισ.). Ο Αποστολάκης, αν κι έχει ανανεώσει, καταλήγει στον Παναθηναϊκό. νέες φήμες «υπογείων». Η ρελάνς των «μινγκ» (Προτάσοφ, Λιτοφτσένκο, Σάβιτσεφ), γεννά μεν ενθουσιασμό, αλλά, δεδομένων των συνθηκών (οικονομικό, μεταγραφές απ’ το ανατολικό μπλοκ) κι ερωτηματικά. πώς; Οταν το πρωτάθλημα απομακρύνεται, η ρήξη με τους οργανωμένους πιάνει «πικ»: ο Αθηναϊκός (2-2, Φλεβάρης ‘91). Η «μπούκα». Ο «Φονιάς». Η διακοπή. Οι «επιστήμονες». Η τιμωρία – καταπέλτης: μηδενισμός, -2, πέντε αγώνες «εξορία», έκπτωση Σαλιαρέλη. «Θεός φυλάξει!… Κουράγιο, Ολυμπιακέ!», γράφει ο Τύπος.
Ηταν και τούτο, μέσα σε όλα. Σε μια εποχή με βαριά οσμή (και ποδοσφαιρικών) σκανδάλων (βλ. υπόθεση Κιάππε), ο Ολυμπιακός, δίχως ίχνος διοικητικής «ασπίδας», στέκει έρμαιος στις… έξωθεν βουλές. Το κατάλαβαν οι πάντες, Γενάρη του ’91: Νέα Φιλαδέλφεια, 1-2, η ΑΕΚ με δέκα, το μεγάλο «διπλό» (της, πραγματικά, έξοχης ομάδας του Μπλαχίν) δείχνει «κλειδωμένο» και στο 83’ διακοπή λόγω δακρυγόνων. Η απόφαση; Προκλητική ακύρωση των πάντων κι επανάληψη, στη Ρόδο (0-1). Τέλος…
- 1991-92: Το «κύκνειο άσμα»… Το «κόλπο» Καραπιάλη δεν φτάνει. ντιναμό Κιέβου και ΑΕΛ εκτοξεύουν κατασχετήρια για απλήρωτες δόσεις. Το Πρωτοδικείο δεσμεύει κάθε περιουσιακό στοιχείο. Οι παίκτες, απλήρωτοι, κάνουν «λευκή απεργία». Οι Σοβιετικοί απέχουν. Δεκέμβρη, ο (έκπτωτος) Αργύρης εμφανίζει τους αδελφούς Μπανασάκη. Και, λίγο αργότερα, κατά την… προσφιλή του ευκολία, 40 εκατομμύρια! Τζάμπα. Οι οργανωμένοι έχουν κηρύξει ανένδοτο! Σαρκασμός («Αργύρη, κ…όλη, δώσ’ το πορτοφόλι!»), «επισκέψεις» στου Ρέντη, προειδοποιήσεις. Οι παίκτες, με μπροστάρηδες Αναστόπουλο – Μητρόπουλο, συνηγορούν. Πρωτοδικείο. Ξανά. Σχήμα υπό τους Μπανασάκηδες. Και αγωνιστικά; Κύπελλο (1-1, 2-0 τον ΠΑΟΚ) και διεκδίκηση του πρωταθλήματος μέχρις εσχάτων! Παρ’ όλα αυτά…
Η ποιότητα του ρόστερ; Ο κόσμος; Η φανέλα. Ολα. Οσα τον «κράτησαν» ως το ’92
Η λύση
Με την κατάσταση οριακή, η επανεμφάνιση του Σταύρου Νταϊφά, ως επικεφαλής νέου ΔΣ Πρωτοδικείου αποδείχτηκε «κλειδί». Στόχος; Η εύρεση βιώσιμης λύσης. Ιδέα; Η προσέγγιση του ηγέτη της ομάδας μπάσκετ, ιδιοκτήτη της ΙΝΤΡΑΚΟΜ (και συνεχώς εξελισσόμενου επιχειρηματικά) Σωκράτη Κόκκαλη. Τον πείθει. Αρχικά να συμμετάσχει στην προσωρινή διοικούσα επιτροπή.
Τα πράγματα, βεβαίως, δύσκολα. Τα χρέη, ακαθορίστως δυσθεώρητα. Νομοθετικές πρωτοβουλίες δίνουν ανάσες (βλ. ρύθμιση απλήρωτων φόρων Σαλιαρέλη), όπως και ο «διαχωρισμός» των οφειλών προς την Τράπεζα Κρήτης, λόγω εκκρεμοδικίας. Τα βεβαιωμένα, ωστόσο, χρέη προς Δημόσιο και τρίτους, θρέφουν τον εφιάλτη. Μοναδική διέξοδος; Ο ορισμός, για το Δημόσιο, μιας τελικής τιμής και διακανονισμός.
Επιτεύχθηκε. Ανοιξη του ’93. Με τον ιστορικό Ν. 2166 να καθορίζει τη… λυπητερή στα 3,1 δισ., την αποπληρωμή σε 120 δόσεις (ως το 2000) και τον Κόκκαλη (πρόεδρο απ’ τη Μ. Πέμπτη του ’93, 15/4) ν’ αναλαμβάνει, παράλληλα, τη διευθέτηση «προς τρίτους» (π.χ. μεταγραφές Σοβιετικών). Το όλον; Πάνω από 6,5 δισ. Αλλά για τούτο γράφτηκε, ως γράφτηκε, στην ολυμπιακή μυθολογία. Καταρχήν. Πριν απ’ την επιστροφή στα πρωταθλήματα.
Δεν έγινε άμεσα. Χρειάστηκε τετραετία (1992-96), μέχρις ότου συνέλθει ο Ολυμπιακός οργανισμός (τρίτος το 1993, 1994, 1996, δεύτερος το 1995) και «μάθει» ο νέος ιδιοκτήτης του τη «συνταγή». Ο… φτωχός συγγενής των «πέτρινων» δεν έμενε πια εδώ.