Είναι σημαντικό ότι η Ελλάδα εγκατέλειψε την πολιτική αποκλεισμού της Τουρκίας από την ευρωπαϊκή άμυνα και υιοθετεί την προσέγγιση των αιρεσιμοτήτων στη λογική ενός οιονεί νέου Ελσίνσκι (όπως ακριβώς είχαμε εισηγηθεί/διατυπώσει επανειλημμένα στη θέση αυτή σε σειρά άρθρων). Τη νέα προσέγγιση εξήγγειλε ο Πρωθυπουργός λέγοντας ότι η Ελλάδα θα θέσει ως προϋπόθεση για τη συμμετοχή της Τουρκίας στο πρόγραμμα SAFE την άρση του casus belli από την Τουρκία. Σωστό.
Το Συμβούλιο Υπουργών της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΕΕ) θα υιοθετήσει την ερχόμενη Τετάρτη (27/5) και τυπικά τον κανονισμό SAFE (Security Action for Europe) με ειδική πλειοψηφία (σύμφωνα με το άρθρο 122 ΣΛΕΕ). Κανονισμός ο οποίος έχει ουσιαστικά συμφωνηθεί στην Επιτροπή Μονίμων Αντιπροσώπων (Coreper) την προηγούμενη εβδομάδα. Πρόκειται για το χρηματοδοτικό μέσο ύψους 150 δισ. ευρώ που με τη μορφή δανείων θα χορηγείται για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής πολεμικής βιομηχανίας και άμυνας. Το ενδιαφέρον είναι ότι ο κανονισμός (όπως υιοθετήθηκε με ειδική πλειοψηφία) αφήνει ανοιχτή τη δυνατότητα για τρίτες – λεγόμενες – χώρες να συμμετάσχουν στις χρηματοδοτήσεις (πέραν της Νορβηγίας και της Ουκρανίας). Ετσι, μπορεί να συμμετάσχει και η Τουρκία, παρά την προσπάθεια της Ελλάδας να αποκλείσει τη συμμετοχή της με επιχείρημα, μεταξύ άλλων, ότι «δεν μπορούμε να βάλουμε τον εχθρό εντός των τειχών». Η προσπάθεια αποκλεισμού απέτυχε. Και έτσι η Ελλάδα υιοθετεί τώρα την προσέγγιση «της συμμετοχής της Τουρκίας με αιρεσιμότητες», με πρώτη την άρση του casus belli από πλευράς Τουρκίας. Το (απαράδεκτο) casus belli υιοθετήθηκε ως γνωστόν από την Τουρκική Εθνοσυνέλευση πριν από 30 χρόνια, το 1995, μετά την επικύρωση από την Ελλάδα της Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS – 1982) και τη διακήρυξή της ότι θα επεκτείνει μονομερώς τα χωρικά ύδατα σε 12 ν.μ.
Μια δεύτερη αιρεσιμότητα θα μπορούσε να είναι το αίτημα για προσχώρηση της Τουρκίας στη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας. Σύμβαση που αποτελεί μέρος του ευρωπαϊκού κεκτημένου. Και μια τρίτη η δέσμευση για εγγύηση των συνόρων από πλευράς ΕΕ μέσω και της ρήτρας αμοιβαίας συνδρομής (άρθρο 42, παρ. 7 ΣΕΕ).Με άλλα λόγια η Ελλάδα θα πρέπει να επιδιώξει αιρεσιμότητες τόσο από την ΕΕ όσο και από την Τουρκία ταυτόχρονα (πρότυπο Ελσίνκι).
Η πολιτική του αποκλεισμού της Τουρκίας ήταν πλήρως ατελέσφορη. Αντιστρατευόταν τη στάση του συνόλου (25) των κρατών-μελών της ΕΕ (πλην Κύπρου). Και ως εκ τούτου ήταν λίγο-πολύ καταδικασμένη σε αποτυχία. Οι δύο αιρεσιμότητες θα μπορούσαν να είχαν με το κατάλληλο λεκτικό ενσωματωθεί στο κείμενο του κανονισμού ως αναφορά για τη συμφωνία που πρόκειται να υπογραφεί τώρα με την Τουρκία για τη συμμετοχή της στο SAFE. (Η συμφωνία αυτή δεν είναι βέβαιο ότι θα υιοθετηθεί με οφοφωνία. Θα εξαρτηθεί από τον τύπο και τη νομική βάση που θα προτείνει η Επιτροπή.)
Η πολιτική αποκλεισμού της Τουρκίας από τις ευρωπαϊκές διαδικασίες, περιλαμβανομένης και της άμυνας που τώρα προβάλλεται από την αντιπολίτευση, είναι αναποτελεσματική αλλά και ζημιογόνος για τα ελληνικά συμφέροντα. Γι’ αυτό άλλωστε από την εποχή του «Ελσνίκι» η πολιτική απέναντι στην Τουρκία υπήρξε αυτή της ενσωμάτωσης σε όλες τις ευρωπαϊκές διαδικασίες με συγκεκριμένες αιρεσιμότητες/προϋποθέσεις.