Ελάχιστες οι πιθανότητες να πραγματοποιηθεί ουκρανική επίθεση στη Μόσχα κατά τους εορτασμούς – Η πρόταση Πούτιν για εκεχειρία τριών ημερών δεν πείθει για την ειλικρίνεια των προθέσεων του Ρώσου Προέδρου
Η 9η Μαΐου, η Ημέρα της Νίκης, αποτελεί μία από τις πιο σημαντικές εθνικές γιορτές της Ρωσίας, τιμώντας τον τερματισμό του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και την ήττα της Γερμανίας το 1945. Με την συμπλήρωση 80 χρόνων, οργανώνονται εκδηλώσεις και μεγάλη στρατιωτική παρέλαση στην Κόκκινη Πλατεία στη Μόσχα, παρουσία του προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν με προσκεκλημένους ξένους ηγέτες μεταξύ των οποίων ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ.
Ωστόσο, οι εορτασμοί γίνονται ενώ συνεχίζεται η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, με την φημολογία να οργιάζει. Μια φημολογία που δημιουργεί την εντύπωση ότι υπάρχει η πιθανότητα επίθεσης από τις ουκρανικές δυνάμεις στη Μόσχα, κατά τη διάρκεια των εορτασμών.
Παράλληλα, η πρόταση του Πούτιν για τριήμερη εκεχειρία, προκαλεί θυμηδία, καθώς είναι προφανές ότι σχετίζεται με την ανεμπόδιστη πραγματοποίηση τω εορτασμών και όχι με την απόδοση τιμής στα θύματα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Υπάρχει πραγματικός κίνδυνος επίθεσης;
Οι φόβοι για ουκρανική επίθεση στη Μόσχα κατά την Ημέρα της Νίκης πυροδοτήθηκαν από δηλώσεις Ουκρανών αξιωματούχων και δημοσιεύματα που υπονοούν ότι το Κίεβο εξετάζει «θεαματικές» ενέργειες για να διαταράξει τους εορτασμούς. Συγκεκριμένα, ο επικεφαλής της ουκρανικής στρατιωτικής αντικατασκοπείας, Κιρίλο Μπουντάνοφ, φέρεται να δήλωσε ότι οι Ουκρανοί «θα πρέπει να πάρουν ωτοασπίδες στη Μόσχα», προκαλώντας εικασίες για πιθανή επίθεση. Παράλληλα, ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι φέρεται να απέρριψε την πρόταση για εκεχειρία, με την Μόσχα να χαρακτηρίζει την άρνηση ως «άμεση απειλή» για τους εορτασμούς της 9ης Μαΐου. Αυτό όμως που δεν είπε η Μόσχα είναι πως ο Ζελένσκι αντιπρότεινε εκεχειρία 30 ημερών.
Ωστόσο, πρόσφατες πληροφορίες από δυτικά μέσα, όπως η Washington Post, υποδεικνύουν ότι η πιθανότητα επίθεσης στην Κόκκινη Πλατεία είναι μάλλον φανταστική, λόγω των περιορισμένων πιθανοτήτων επιτυχίας και των ισχυρών αμυντικών μέτρων της Μόσχας. Αντ’ αυτού, η Ουκρανία φαίνεται να εξετάζει επιθέσεις σε άλλες περιοχές, πιθανώς με συμβολικό χαρακτήρα, για να στείλει μήνυμα αντίστασης χωρίς να προκαλέσει κλιμάκωση που θα μπορούσε να οδηγήσει σε καταστροφική ρωσική αντίδραση.
Από στρατιωτικής πλευράς, η Ουκρανία έχει αποδείξει την ικανότητά της να διεξάγει επιθέσεις βαθιά στο ρωσικό έδαφος, χρησιμοποιώντας drones και πυραύλους, όπως φάνηκε σε προηγούμενες επιθέσεις σε στρατιωτικές εγκαταστάσεις. Ωστόσο, η Μόσχα προστατεύεται από προηγμένα αντιαεροπορικά συστήματα, όπως τα S-400, και η ασφάλεια ενισχύεται σημαντικά κατά τη διάρκεια των εορτασμών. Μια επίθεση στην πρωτεύουσα θα απαιτούσε εξαιρετικά πολύπλοκο σχεδιασμό και πόρους, ενώ ο κίνδυνος αποτυχίας και οι συνέπειες μιας τέτοιας ενέργειας –όπως μαζική ρωσική ανταπόδοση– καθιστούν το σενάριο λιγότερο πιθανό.
Επιπλέον, η Ουκρανία γνωρίζει ότι μια επίθεση στη Μόσχα, ειδικά κατά τη διάρκεια μιας εμβληματικής εορτής, θα μπορούσε να ενισχύσει τη ρωσική προπαγάνδα και να συσπειρώσει τους Ρώσους γύρω από τον Πούτιν, κάτι που το Κίεβο επιθυμεί να αποφύγει. Αντ’ αυτού, η ουκρανική στρατηγική φαίνεται να επικεντρώνεται σε τακτικές φθοράς, όπως επιθέσεις σε στρατηγικούς στόχους στα κατεχόμενα εδάφη ή σε ρωσικές βάσεις, που προκαλούν σημαντικές απώλειες χωρίς να διακινδυνεύουν διεθνή κατακραυγή.
Η υποκριτική εκεχειρία
Η πρόταση του Πούτιν για τριήμερη εκεχειρία, από τις 8 έως τις 10 Μαΐου, παρουσιάστηκε ως ανθρωπιστική χειρονομία για τον εορτασμό της Ημέρας της Νίκης. Το Κρεμλίνο δήλωσε ότι η εκεχειρία θα επιτρέψει την ανάπαυλα των εχθροπραξιών και κάλεσε την Ουκρανία να την σεβαστεί, απειλώντας με «επαρκή και αποτελεσματική» απάντηση σε περίπτωση παραβίασης. Ωστόσο, η πρόταση αυτή έχει χαρακτηριστεί από πολλούς ως υποκριτική, για διάφορους λόγους.
• Πρώτον, η Ρωσία έχει ιστορικό μη τήρησης παρόμοιων δεσμεύσεων. Προηγούμενες «εκεχειρίες» έχουν συχνά παραβιαστεί από ρωσικές δυνάμεις, με επιθέσεις να συνεχίζονται υπό το πρόσχημα «αμυντικών ενεργειών». Ο Ζελένσκι, σχολιάζοντας την πρόταση, δήλωσε ότι «αυτή δεν είναι η πρώτη υπόσχεση της Ρωσίας για κατάπαυση πυρός», υπονοώντας ότι η Μόσχα χρησιμοποιεί τέτοιες χειρονομίες για προπαγανδιστικούς σκοπούς.
• Δεύτερον, η εκεχειρία φαίνεται να εξυπηρετεί τα συμφέροντα της Ρωσίας περισσότερο από αυτά της Ουκρανίας. Οι εορτασμοί της 9ης Μαΐου αποτελούν κρίσιμη στιγμή για την εσωτερική συνοχή της Ρωσίας, με τον Πούτιν να αξιοποιεί την επέτειο για να τονώσει την εθνική υπερηφάνεια και να δικαιολογήσει τον πόλεμο στην Ουκρανία ως «αγώνα κατά του νεοναζισμού». Μια εκεχειρία θα εξασφάλιζε την ομαλή διεξαγωγή των παρελάσεων, αποτρέποντας τυχόν ουκρανικές ενέργειες που θα μπορούσαν να πλήξουν το γόητρο του Κρεμλίνου.
• Τρίτον, η πρόταση εντάσσεται σε μια ευρύτερη στρατηγική του Πούτιν να παρουσιάζεται ως «ειρηνοποιός» στη διεθνή σκηνή, ενώ συνεχίζει την επιθετική πολιτική του. Η παρουσία του Σι Τζινπίνγκ στους εορτασμούς ενισχύει τη διπλωματική σημασία της εκδήλωσης, και η εκεχειρία θα μπορούσε να ερμηνευθεί ως προσπάθεια να κατευνάσει τις ανησυχίες των συμμάχων της Ρωσίας, όπως η Κίνα, που προτιμούν τη σταθερότητα. Ωστόσο, η απειλή για «αποτελεσματική απάντηση» σε περίπτωση παραβίασης υπονομεύει την ειλικρίνεια της πρότασης, καθώς υποδηλώνει ότι η Ρωσία είναι έτοιμη να κλιμακώσει τη σύγκρουση αν η Ουκρανία δεν συμμορφωθεί.
Ψυχολογικός πόλεμος
Η φημολογία για ουκρανική επίθεση στη Μόσχα πρέπει να εξεταστεί στο πλαίσιο της ευρύτερης γεωπολιτικής και ψυχολογικής αντιπαράθεσης. Η Ουκρανία, αντιμέτωπη με συνεχείς ρωσικές επιθέσεις και απώλεια εδαφών, επιδιώκει να διατηρήσει το ηθικό των Ουκρανών και να αποδείξει ότι μπορεί να πλήξει τη Ρωσία στο έδαφός της. Ακόμα και η απειλή μιας επίθεσης, χωρίς να υλοποιηθεί, εξυπηρετεί αυτόν τον σκοπό, καθώς αναγκάζει τη Ρωσία να διαθέσει πόρους για την ενίσχυση της άμυνας της Μόσχας.
Από την άλλη πλευρά, η Ρωσία αξιοποιεί αυτές τις απειλές για να ενισχύσει την εσωτερική συνοχή και να δικαιολογήσει την κλιμάκωση του πολέμου. Δηλώσεις όπως αυτές του Ντμίτρι Μεντβέντεφ, που χαρακτήρισε τον Ζελένσκι «αξύριστο πράσινο κόπανο» για την απόρριψη της εκεχειρίας, ενισχύουν την πολεμική ρητορική και συσπειρώνουν τους Ρώσους.
Το άρθρο Πόλεμος νεύρων Ρωσίας-Ουκρανίας για τους εορτασμούς της 9ης Μαΐου εμφανίστηκε πρώτα στο Cyprus Times.