Αμοιβαίες δεσμεύσεις για τον ελληνικό σιδηρόδρομο, οι οποίες ωστόσο μένει να αποτυπωθούν γραπτώς, με συγκεκριμένες ρήτρες και χρονοδιαγράμματα, στην αναθεώρηση της σύμβασης του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών με τη Hellenic Train του ιταλικού κρατικού ομίλου Ferrovie dello Stato, ανακοινώθηκαν σε συνέχεια του τετ α τετ του Κυριάκου Μητσοτάκη με την Τζόρτζια Μελόνι και της συνεδρίασης του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας – Ιταλίας (ΑΣΣ).
Στη βίλα Ντόρια Παμφίλι στη Ρώμη, όπου έγιναν το πρωθυπουργικό ραντεβού και οι υπουργικές διαβουλεύσεις (για μεταφορές, ενεργειακά, άμυνα, Μεταναστευτικό, εμπόριο), επιβεβαιώθηκαν οι απαιτήσεις των δύο πλευρών, οι οποίες ουσιαστικά αλλάζουν το περιεχόμενο της συμφωνίας του 2022.
Η Ελλάδα καλείται να επενδύσει 400 εκατ. ευρώ στην αναβάθμιση του δικτύου (αποκατάσταση καταστροφών, εγκατάσταση συστημάτων ασφαλείας κ.λπ.) και η Ιταλία καλείται να επενδύσει 360 εκατ. ευρώ για 23 καινούργια τρένα (8 υπεραστικά ταχείας κυκλοφορίας, 15 προαστιακού τύπου) και νέα αμαξοστάσια.
Αποτελέσματα όμως δεν μπορούν να υπάρξουν αυτομάτως, αφού η αναβάθμιση του δικτύου τοποθετείται προς το τέλος του 2026, ενώ σιδηροδρομικές πηγές εκτιμούν ότι για την έλευση σύγχρονων τρένων απαιτούνται διαδικασίες τουλάχιστον δύο ετών.
Ωστόσο τόσο ο Μητσοτάκης έδειξε στην επανεκκίνηση μιας σχέσης «που δοκιμάστηκε» υπό τη σκιά της τραγωδίας των Τεμπών, μιλώντας για «προσωπική στήριξη» της Μελόνι στη συμφωνία, όσο και εκείνη είδε «νέα ώθηση» στη συνεργασία.
Το συγκεκριμένο μνημόνιο δεν ήταν το μοναδικό, καθώς στα συνολικά 14 του ΑΣΣ υπήρξαν και υπογραφές μεταξύ ΑΔΜΗΕ και TERNA (του διαχειριστή δικτύου της Ιταλίας) για τον στόχο τριπλασιασμού των δυνατοτήτων (σε 1.500 MW) της ηλεκτρικής διασύνδεση Ελλάδας – Ιταλίας.
Αιχμές για τις ιταλοτουρκικές επαφές
Για την άμυνα συμφωνήθηκε να δοθεί νέα έμφαση στη διμερή συνεργασία, αν και κατά τ’ άλλα η ιταλίδα πρωθυπουργός δεν επεκτάθηκε ιδιαίτερα δημοσίως, με τον Μητσοτάκη να κάνει έμμεσες αναφορές στις ιταλοτουρκικές συμφωνίες.
Η ιταλική Leonardo και η τουρκική Baykar είναι ήδη πολύ κοντά, ενώ ενόχληση υπήρξε στην Αθήνα προ μηνών από τη μεταβίβαση της ιταλικής Piaggio Aerospace στην Baykar χωρίς ενημέρωση των κρατών-μελών.
Είναι σαφές ότι η Αγκυρα θα ήθελε την Ιταλία και τη θερμή τους οικονομική διπλωματία ως παράθυρο για τη συμπερίληψή της στη νέα στρατηγική ασφάλειας.
Εξάλλου οι χθεσινές ελληνοϊταλικές συζητήσεις έγιναν έπειτα από το πρόσφατο ραντεβού Μελόνι και Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην ίδια έπαυλη του 17ου αιώνα στην ιταλική πρωτεύουσα.
«Είναι πολύ κρίσιμο να επιλέξουμε τους συνομιλητές μας με βασικό κριτήριο αν τελικά ευθυγραμμίζονται με την εξωτερική πολιτική και με τα συμφέροντα της Ενωσης» ήταν η χθεσινή αιχμή του Μητσοτάκη.
Η Αθήνα επιχειρεί λεπτούς χειρισμούς: αφενός δεν θέλει να ετεροκαθορίζονται τα εξοπλιστικά της ούτε να εμφανίζεται η ίδια ότι στήνει εμπόδια σε προσπάθειες για τη στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης, αφετέρου θέλει διασφαλίσεις ότι η συμπόρευση με τρίτες χώρες γίνεται στη βάση κοινών συμφερόντων και αρχών. «Η ευρωπαϊκή άμυνα», επανέλαβε ο Μητσοτάκης, «δεν εξυπηρετείται δημιουργώντας νέες εξαρτήσεις».
Στην κοινή διακήρυξη Ελλάδας – Ιταλίας αναφέρεται πάντως ρητά η σημασία «της προώθησης της αμυντικής βιομηχανικής βάσης της ΕΕ (…) μεταξύ άλλων μέσω της συνεργασίας με τρίτες χώρες ομοϊδεάτες, λαμβάνοντας υπόψη τα συμφέροντα ασφάλειας και άμυνας όλων των κρατών-μελών της ΕΕ».
Σύμπλευση στο Μεταναστευτικό
Αθήνα και Ρώμη επαναβεβαίωσαν τη σύμπλευση στο Μεταναστευτικό – είναι κοινός ο προβληματισμός για τον κεντρικό μεσογειακό διάδρομο, τις ροές μέσω Λιβύης δηλαδή.
«Στις πλάτες μας πέφτει το βάρος» σχολίασε η Μελόνι, ενόσω οι δύο χώρες προσβλέπουν σε «καινοτόμες λύσεις», σύμφωνα με τη διακήρυξη, «όπως η συμφωνία Ιταλίας – Αλβανίας» (την υπερασπίζεται εξαρχής η Μελόνι παρά την αρνητική υποδοχή της) και επιδιώκουν «ταχεία έγκριση» ευρωπαϊκού καταλόγου με ασφαλείς χώρες καταγωγής και ασφαλείς τρίτες χώρες. Οι ηγέτες ταυτίστηκαν στο Ουκρανικό (η Ιταλία φιλοξενεί διάσκεψη τον Ιούλιο του 2025) και στο Μεσανατολικό (η Μελόνι εκτίμησε ότι η μετάβαση του Ντόναλντ Τραμπ θα δώσει ώθηση), ενώ για τη Λιβύη ο Μητσοτάκης είπε ότι εκεί ενώνονται τα γεωπολιτικά συμφέροντα Ελλάδας – Ιταλίας.