Οι ΗΠΑ δεν ενεπλάκησαν αλλά γνώριζαν και ενθάρρυναν εμμέσως το Ισραήλ να βγάλει το φίδι από την τρύπα – Σενάρια ευρύτερης ανάφλεξης με παγκόσμιες επιπτώσεις
Η ημέρα ξημέρωσε (ή μάλιστα δεν ξημέρωσε) αλλιώς για την Τεχεράνη. Δεν είναι μόνο ότι οι σειρήνες έθεσαν σε συναγερμό την πρωτεύουσα του Ιράν , αλλά γιατί το Ισραήλ έδειξε ότι δεν μπλόφαρε όταν προειδοποιούσε με χτύπημα στην καρδιά του πυρηνικού προγράμματος και δεν εννοούσε μόνο τις εγκαταστάσεις. Πριν χαράξει η μέρα, βασικά στελέχη του ιρανικού καθεστώτος ήταν νεκρά με χειρουργικά χτυπήματα στα σημεία που διέμεναν.
Με μια καταιγιστική καλά σχεδιασμένη επιχείρηση, με εναέρια και ηλεκτρονικά μέσα το Ισραήλ χτύπησε προληπτικά χωρίς να προλάβει να αντιδράσει η Τεχεράνη. Η επιχείρησ Rising Lion, είναι η σοβαρότερη προληπτική ενέργεια που έχει αναλάβει το Ισραήλ εδώ και δεκαετίες. Ο στόχος ξεκάθαρος. Η διακοπή του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος και η εξουδετέρωση υψηλόβαθμων στελεχών του ισλαμιστικού καθεστώτος. Οι πρώτες εκρήξεις σημειώθηκαν στο Natanz, εκεί όπου η ιρανικό καθεστώς εμπλουτίζει ουράνιο έχοντας φτάσει σε οριακά επίπεδα πριν την πυρηνική αξιοποίηση. Ακολούθησαν εκρήξεις στο Khondab, στη μονάδα παραγωγής βαρέως ύδατος, και στο Khorramabad, όπου στεγάζονται μονάδες της δύναμης Al-Quds, του επίλεκτου τμήματος των Φρουρών της Επανάστασης. Την ίδια ώρα, στην Τεχεράνη, ισραηλινά drones και πύραυλοι έπληξαν το αρχηγείο της Ισλαμικής Επαναστατικής Φρουράς, καθώς και κατοικίες και γραφεία στελεχών του καθεστώτος. Οι στόχοι για το Τελ Αβίβ δεν ήταν συμβολικοί, αλλά απολύτως επιχειρησιακοί και ουσιαστικοί.
Στρατηγοί και επιστήμονες
Το Ισραήλ με τα σημερινά χτυπήματα έδειξε πως είχε πλήρη εικόνα για την κατάσταση στο Ιράν γνωρίζοντας πρόσωπα και τοποθεσίες. Αυτό καταδεικνύει πολύχρονη δράση πρακτόρων στο ιρανικό έδαφος. Μεταξύ των νεκρών καταγράφονται ο στρατηγός Hossein Salami, αρχηγός των Φρουρών της Επανάστασης, και ο στρατηγός Gholamali Rashid, επικεφαλής των στρατηγικών επιχειρήσεων του Ιράν. Πληροφορίες, που μέχρι την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές δεν έχουν επίσημα επιβεβαιωθεί, κάνουν λόγο και για τον θάνατο δύο κορυφαίων πυρηνικών επιστημόνων, του Fereydoun Abbasi, πρώην επικεφαλής του Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας του Ιράν, και του Mohammad-Mehdi Tehranchi, πανεπιστημιακού, με συμμετοχή σε στρατιωτικά προγράμματα της χώρας. Το μήνυμα του Ισραήλ προφανές ωμό, πως δεν πρόκειται να επιτρέψει στη Τεχεράνη να αναπτύξει πυρηνικά όπλα και να συνεχίσει να καθοδηγεί τρομοκρατικές οργανώσεις όπως η Χαμάς στη Γάζα, η Χεζμπολάχ στον Λίβανο και οι Χούθι στην Υεμένη.
Η συγκυρία δεν είναι τυχαία. Ο Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ) έχει ήδη προειδοποιήσει πως το Ιράν εμποδίζει ελέγχους, ενώ παράλληλα εμπλουτίζει ουράνιο σε καθαρότητα άνω του 84%, μόλις μια ανάσα από το 90% που απαιτείται για την κατασκευή πυρηνικών όπλων. Πληροφορίες των ισραηλινών υπηρεσιών μιλούσαν για ποσότητα εμπλουτισμένου υλικού αρκετή για τουλάχιστον 10–15 πυρηνικές κεφαλές. Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Βενιαμίν Νετανιάχου φέρεται να έκρινε πως τα περιθώρια στένευαν και παρά το ότι ανέμενε συνδρομή από τις ΗΠΑ, αποφάσισε να δράσει μόνος του. Ταυτόχρονα, οι διαπραγματεύσεις της Ουάσιγκτον με την Τεχεράνη για την επανένταξη στη συμφωνία του 2015, έχουν βαλτώσει και ο Τραμπ απέφευγε τη στρατιωτική εμπλοκή, αλλά δεν έδειξε ούτε και διάθεση να ανακόψει το Ισραήλ. Ενδεικτικό στοιχείο είναι πως η εκκένωση των διπλωματικών αποστολών των ΗΠΑ στην Μέση Ανατολή είχε ολοκληρωθεί μόλις 24 ώρες πριν από την ισραηλινή επίθεση. Το μήνυμα ήταν σαφές. «Δεν εμπλεκόμαστε, αλλά ξέρουμε τι θα συμβεί». Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές στην Ουάσιγκτον, οι ΗΠΑ δεν είχαν επιχειρησιακή συμμετοχή, αλλά διπλωματικά «φλέρταραν» με την ιδέα να αφήσουν το Ισραήλ να βγάλει το φίδι από την τρύπα, ακριβώς όπως είχε γίνει με το χτύπημα στο συριακό πυρηνικό πρόγραμμα το 2007.Τι μπορεί να ακολουθήσει;
Η αντίδραση του Ιράν πρέπει να θεωρείται δεδομένη. Η Τεχεράνη έχει ήδη υποσχεθεί συντριπτική εκδίκηση, αλλά δεν είναι σίγουρο ότι έχει την δυνατότητα να κάνει κάτι παραπάνω από μαζικές πυραυλικές επιθέσεις, τις οποίες το Ισραήλ έχει προετοιμαστεί για να αποκρούσει. Η Χεζμπολάχ, σχεδόν αποδεκατισμένη, βρίσκεται σε ύψιστο συναγερμό, ενώ οι ιρανικές μονάδες στη Συρία και το Ιράκ έχουν τεθεί σε πολεμική ετοιμότητα. Η πιθανότητα μίας πολυμέτωπης απάντησης, με βαλλιστικούς πυραύλους, επιθέσεις με drones ή ακόμα και με τρομοκρατικές ενέργειες σε ισραηλινές και αμερικανικές βάσεις, είναι κάτι που θα πρέπει να αναμένεται. Ωστόσο για το Ιράν, προτεραιότητα είναι πλέον να αμυνθεί. Το Ισραήλ ήδη έκλεισε τον εναέριο χώρο του και κινητοποίησε το σύστημα Iron Dome σε όλα τα κρίσιμα σημεία, από το Τελ Αβίβ ως την Χάιφα. Η χώρα βρίσκεται σε κατάσταση ύψιστης επιφυλακής. Την ίδια στιγμή, οι Σαουδάραβες τηρούν σιγή ιχθύος, αλλά η διπλωματική απομόνωση του Ιράν στη σουνιτική Μέση Ανατολή φαίνεται πως ενισχύεται. Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα από την πλευρά τους, κλείνουν την πόρτα σε κάθε ιδέα για εμπλοκή ή ακόμα και για διαμεσολάβηση. Στη διεθνή σκηνή, η Ευρώπη προσπαθεί να βρει βηματισμό, με Βρυξέλλες, Βερολίνο και Παρίσι καλούν σε επίδειξη ψυχραιμίας, αλλά χωρίς να μπορούν να αγνοήσουν ότι η επίθεση στόχευσε ένα καθεστώς που εδώ και χρόνια παραβιάζει διεθνείς συμβάσεις και απειλεί με αφανισμό το Ισραήλ.
Μπροστά σε νέο κύμα ένταση
Δεν είναι η πρώτη φορά που το Ισραήλ επιλέγει να δράσει μονομερώς, όμως αυτή τη φορά το διακύβευμα ήταν υπαρξιακής φύσεως. Το Ιράν είναι σε θέση να αποκτήσει πυρηνική κεφαλή μέσα σε λίγους μήνες. Η επίθεση δεν αποσκοπεί απλώς στην καθυστέρηση, αλλά στη συστημική διάλυση του ιρανικού πυρηνικού δυναμικού και στη στέρηση της τεχνογνωσίας, χτυπώντας επιστήμονες και διοικητές. Αναλυτές συμφωνούν πως πρόκειται για ένα deja vu από την επιχείρηση του 1981 στο Ιράκ, που όμως έρχεται σε έναν κόσμο πολύ πιο ασταθή και ευάλωτο.
Αλλάζουν όσα ξέραμε
Η Μέση Ανατολή δεν ήταν ποτέ απλώς μια γεωγραφική περιοχή. Ήταν και είναι μια πυριτιδαποθήκη στην οποία διεξάγεται ένας αγώνας επικράτησης, του τύπου «ο θάνατος σου η ζωή μου». . Με την Επιχείρηση Rising Lion, το Ισραήλ δεν προσπαθεί να κερδίσει απλώς χρόνο. Προσπαθεί να προλάβει το τέλος ενός κόσμου στον οποίο έχει το πάνω χέρι και η ιστορία, όπως έχει δείξει πολλές φορές, δεν ευνοεί όσους περιμένουν το πρώτο χτύπημα.
Τα τρία σενάρια
-Ελεγχόμενη Αντεκδίκηση
Σε αυτό το σενάριο, η Τεχεράνη επιλέγει συμβολικές και αναλογικές απαντήσεις, χτυπώντας ισραηλινούς στόχους εκτός επικράτειας (π.χ. μέσω της Χεζμπολάχ στον Λίβανο, ή των Χούθι στην Υεμένη). Επιθέσεις με drones ή πυραύλους σε ισραηλινές βάσεις στο Γκολάν, ή σε πλοία με ισραηλινά συμφέροντα στο Κόλπο. Ο στόχος του Ιράν θα ήταν να διατηρήσει το κύρος του, χωρίς να οδηγηθεί σε ολοκληρωτικό πόλεμο. Ωστόσο υπάρχει πάντα ο κίνδυνος το Ισραήλ να απαντήσει ακόμα πιο σκληρά, προκαλώντας αλυσιδωτή ανάφλεξη. Σε μια τέτοια περίπτωση, οι ΗΠΑ θα προβούν περιορισμένη παρέμβαση, πιθανόν με αυστηρή σύσταση στο Τελ Αβίβ να μην κλιμακώσει τη κατάσταση. Πάντως το Ιράν γνωρίζει ότι δεν αντέχει ευθεία σύγκρουση με το Ισραήλ + ΗΠΑ.
–Μέτωπο στον Λίβανο μέσω της Χεζμπολάχ
Σε μια τέτοια επιλογή το Ιράν απαντά έμμεσα αλλά φονικά, ενισχύοντας τη Χεζμπολάχ σε ευρείας κλίμακας επιθέσεις από τον νότιο Λίβανο. Η οργάνωση διαθέτει άνω των 150.000 πυραύλων και drones, πολλοί εκ των οποίων μπορούν να πλήξουν το εσωτερικό του Ισραήλ με ακρίβεια. Ο Νασράλα, πρώην ηγέτης της Χεζμπολάχ που εξοντώθηκε από το Ισραήλ είχε προειδοποιήσει, πως «όταν το Ιράν πληγώνεται, εμείς απαντάμε με φωτιά». Ο στόχος σε αυτό το σενάριο είναι να πληγεί το Ισραήλ και να δοκιμαστεί η αντοχή του Iron Dome, αποκαθιστώντας μια εύθραυστη «ισορροπία τρόμου». Αν συμβεί κάτι τέτοιο δεν μπορεί να αποκλειστεί η ανάφλεξη στον Λίβανο, η κατάρρευση κυβέρνησης στη Βηρυτό και η πρόκληση κύματος προσφύγων που θα αναζητήσουν καταφύγιο στην Ευρώπη.
–Ανοικτός πόλεμος Ισραήλ–Ιράν
ες χιλιάδες νεκρούς, με κατάρρευση των αγορών πετρελαίου, παγκόσμια ύφεση, ενεργειακή αναταραχή και κίνδυνο γενικευμένου πολέμου με εμπλοκή και άλλων χωρών, όπως η Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα αραβικά Εμιράτα , το Κατάρ κλπ Σημαντικές θα είναι και οι διεθνείς επιπτώσεις με τη Κίνανα χάνει προμήθειες πετρελαίου από το Ιράν και τη Ρωσία να αποστασιοποιείται από τη σύγκρουση αλλά να εκμεταλλεύεται το κενό.
Το ρολόι και το τραπέζι
Σε μια γενικευμένη σύρραξη, το Ιράν αντιμετωπίζει το ενδεχόμενο της εσωτερικής κατάρρευσης. Η απώλεια υψηλόβαθμων στελεχών και επιστημόνων έχει πλήξει την ψυχολογία του καθεστώτος, ενώ οι φοιτητές και η νεολαία ήδη δείχνουν σημάδια αντίδρασης. Αν το καθεστώς επιχειρήσει «πατριωτική κινητοποίηση», ίσως καταλήξει στο αντίθετο με μια επανάσταση ανατροπής του. Το χτύπημα του Ισραήλ δεν είναι η τελευταία λέξη. Μπροστά μας έχουμε εβδομάδες, ίσως και μήνες, έντασης, θολής διπλωματίας και επικίνδυνων στρατιωτικών ελιγμών. Το πως θα εξελιχθεί η κατάσταση δύσκολο να προβλεφθεί αυτή την στιγμή. Ίσως η πιο εύστοχή αποτύπωση της κατάστασης να ήρθε από διπλωμάτη του ΟΗΕ στη Γενεύη, ο οποίος είπε: «Το Ισραήλ έσπασε ένα ρολόι που μετρούσε αντίστροφα. Το θέμα είναι αν έσπασε και το τραπέζι πάνω στο οποίο ακουμπούσαμε όλοι».
Το άρθρο Άμεση Ανάλυση: Προληπτικό χτύπημα λίγο πριν το Ιράν αποκτήσει ατομική βόμβα εμφανίστηκε πρώτα στο Cyprus Times.