Σχεδόν αδύνατη, αν ο Πούτιν διατηρεί σώας τας φρένας, η χρήση πυρηνικών, καθώς θα οδηγούσε και τη Ρωσία σε καταστροφή – Ο Πούτιν που θα καταλάμβανε το Κίεβο σε τρεις ημέρες και ο Τραμπ που θα τελείωνε τον πόλεμο σε 24ώρες γελοιοποιούνται από την διάψευση των προσδοκιών τους
Τρία χρόνια μετά την εισβολή πλήρους κλίμακας της Ρωσίας στην Ουκρανία, το αφήγημα της δήθεν «ταχείας αποναζιστικοποίησης» έχει διαλυθεί στα απομεινάρια των ρωσικών αρμάτων μάχης και των κατεστραμμένων σιδηροδρομικών γραμμών της περιφέρειας του Μπέλγκοροντ. Η πραγματικότητα για το Κρεμλίνο είναι σκληρή. Η στρατιωτική υπεροχή που χρησιμοποιούσαν ως φόβητρο οι ρωσικές αρχές αποδείχθηκε φαντασίωση σε ένα πλαίσιο όπου η Ουκρανία όχι μόνο επιβιώνει, αλλά και αντεπιτίθεται με στρατηγική και ψυχραιμία, φέρνοντας τη σύγκρουση εντός των ρωσικών συνόρων, κάτι που τον Φεβρουάριο του 2022 θα μπορούσε να θεωρηθεί αδιανόητο.
Κρίσιμες υποδομές… χωρίς ασπίδα
Αν κάτι χαρακτηρίζει την κατάσταση στο πεδίο της μάχης τους τελευταίους μήνες, είναι η ικανότητα των ουκρανικών δυνάμεων να πλήττουν καίριες ρωσικές υποδομές σε μια εποχή όπου η Μόσχα διατείνεται πως ελέγχει πλήρως το παιχνίδι. Δεκάδες χτυπήματα με drones και πυραύλους σε εργοστάσια παραγωγής όπλων, σε διυλιστήρια, ακόμα και σε εγκαταστάσεις ενέργειας έχουν αποκαλύψει πόσο τρωτό είναι το καθεστώς που περηφανευόταν για τις ικανότητες του. Τα χτυπήματα στο Νοβοροσίσκ και στην ευρύτερη περιοχή της Μόσχας αποκαλύπτουν ότι η ρωσική αντιεροπορική άμυνα είναι περισσότερο εργαλείο τηλεοπτικής προπαγάνδας παρά πραγματικό ανάχωμα.Η Ρωσία δεν κατάφερε να προστατεύσει ούτε τα σύμβολα της ισχύος της, πολύ λιγότερο τα πρακτικά εργαλεία του πολέμου. Και όσο το Κρεμλίνο προσπαθεί να το συγκαλύψει, οι εικόνες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και οι αναλύσεις των think tanks αποδομούν τη βιτρίνα.
Επιστράτευση και διεθνής επαιτεία για μαχητές
Η επιστράτευση που επιχειρήθηκε το 2022 και συνεχίζεται χωρίς τυμπανοκρουσίες έως σήμερα αλλά δεν έχει αποφέρει εκπαιδευμένο ανθρώπινο δυναμικό αλλά ανεπαρκώς εξοπλισμένους και συχνά απρόθυμους άντρες, τους οποίους ο Πούτιν θυσιάζει στην πρώτη γραμμή για να κερδίσει μερικά μέτρα γης. Δεν είναι καθόλου τυχαίο που στη πρώτη γραμμή στέλνονται κυρίως κατάδικοι οι οποίοι αναγκάζονται να υπογράψουν συμβόλαια στράτευσης για να βγουν από τη φυλακή.
Οι απώλειες είναι τέτοιες που η Ρωσία αναγκάστηκε να απευθυνθεί στην Πιονγιάνγκ και να εισάγει μαχητές από τη Βόρεια Κορέα, όπως και να κάνει συμφωνίες με αφρικανικές κυβερνήσεις και παρακρατικές δομές για την εξασφάλιση μισθοφόρων. Ο όρος «στρατός» έχει πλέον χάσει το νόημά του· πρόκειται για συνονθύλευμα ετερόκλητων δυνάμεων υπό ασαφή διοίκηση, χωρίς κοινό στρατηγικό δόγμα, κάτι που αποκαλύφθηκε και με την εξέγερση της Wagner.
Αυτό το οργανωτικό χάος έχει οδηγήσει και σε συχνές «εκκαθαρίσεις». Η μακρά λίστα Ρώσων στρατηγών και υψηλόβαθμων αξιωματικών που «πέθαναν αιφνιδίως», «εξαφανίστηκαν» ή έπεσαν από μπαλκόνια και παράθυρα υπό αδιευκρίνιστες συνθήκες είναι ενδεικτική της αποτυχίας του συστήματος να συγκαλύψει τις διαλυτικές τάσεις.
Πόλεμος χωρίς προέλαση
Παρά τις επικοινωνιακές κορώνες και τις νίκες που μόνο η ρωσική τηλεόραση και τα χρηματοδοτούμενα από το Κρεμλίνο περιθωριακά δυτικά ΜΜΕ μεταδίδουν, η Μόσχα έχει αποτύχει να προωθηθεί ουσιαστικά εδώ και πολλούς μήνες. Η κατάληψη του Μπαχμούτ, που παρουσιάστηκε σαν θρίαμβος, δεν έχει αλλάξει τις ισορροπίες στο μέτωπο. Η γραμμή άμυνας των Ουκρανών αντέχει, και με τη συνεχιζόμενη υποστήριξη από τη Δύση, διαμορφώνεται ένα νέο τοπίο όπου ο ρωσικός στρατός παραμένει σχεδόν καθηλωμένος και συνεχώς φθείρεται.
Εν τω μεταξύ, οι Ουκρανοί χτυπούν στόχους πίσω από τις γραμμές του εχθρού, όχι μόνο με φυσική ισχύ αλλά και με ψυχολογικό πόλεμο. Οι επιθέσεις σε ρωσικά αεροδρόμια, σε στρατιωτικές βάσεις και σε υποδομές ενέργειας, προκαλούν εσωτερικό αναβρασμό και αποδομούν τη εικόνα της δήθεν παντοδυναμία της Μόσχας.
Τα ουκρανικά πλήγματα εντός ρωσικού εδάφους, πέρα από τη στρατιωτική αξία, έχουν τρομακτικό ψυχολογικό αποτύπωμα. Οι Ρώσοι που πίστευαν ότι ο πόλεμος δεν τους αφορά, βλέπουν πλέον τις εκρήξεις από το παράθυρό τους. Ο φόβος και η αμφιβολία εισέρχονται στον δημόσιο χώρο, τα κοινωνικά δίκτυα γεμίζουν από παράπονα και απορίες, ενώ η σιωπηρή αμφισβήτηση του καθεστώτος μεγαλώνει. Το αίσθημα ήττας αρχίζει να υποβόσκει πίσω από την κραυγαλέα προπαγάνδα.
Ηγεσία σε κίνδυνο αμφισβήτησης
Μέσα σε αυτό το τοπίο, η εμπιστοσύνη του ρωσικού λαού στον Πούτιν παρουσιάζει πλέον σοβαρές ρωγμές. Όσο κι αν τα κρατικά μέσα ενημέρωσης επιμένουν να παρουσιάζουν το αφήγημα της «ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης», οι απώλειες σε ανθρώπινες ζωές είναι τέτοιες που φτάνουν πια στο εσωτερικό κάθε ρωσικού σπιτιού. Οι εικόνες των φερέτρων, οι ουρές στα νεκροταφεία και τα συνεχή βίντεο με καταρρακωμένους στρατιώτες στα χαρακώματα, διαρρέουν πλέον παρά τις απαγορεύσεις.
Η ψυχολογία στο εσωτερικό της Ρωσίας αλλάζει. Φόβος, κυνισμός, αλλά και πικρία. Ο μύθος του αλάνθαστου ηγέτη δέχεται πλήγματα, και όχι από τη Δύση αλλά από τις ίδιες τις εξελίξεις.
Απέναντι σε αυτή την πραγματικότητα, η Μόσχα επιδεικνύει μια παράλογη αλαζονεία. Ζητά από την Ουκρανία να αποσυρθεί από τις περιοχές που ακόμα δεν έχει καταλάβει. Οι όροι που θέτει για «ειρήνευση» θυμίζουν περισσότερο συνθηκολόγηση χωρίς όρους. Είναι σαν να ζητά κανείς από τον αμυνόμενο, την ώρα που απωθεί τον εισβολέα, να του παραδώσει το σπίτι του ως αντάλλαγμα για να σταματήσει η λεηλασία. Η λογική Πούτιν δεν εδράζεται στη γεωστρατηγική αλλά στον παραλογισμό μιας αυτοκρατορικής φαντασίωσης.
Και όμως, οι απαιτήσεις αυτές ακούγονται με στόμφο από τους εκπροσώπους του Κρεμλίνου, προσπαθώντας να διαμορφώσουν ένα αφήγημα νίκης σε ένα πεδίο που οι ίδιοι έχουν αποτύχει να ελέγξουν.
ΗΠΑ, Τραμπ και η σκιά του Κρεμλίνου
Στην απέναντι όχθη του Ατλαντικού, οι ΗΠΑ συνεχίζουν να στηρίζουν την Ουκρανία. Όμως, η σκιά του Ντόναλντ Τραμπ δημιουργεί ανασφάλεια. Ο Αμερικανός πρόεδρος, που διατυμπάνιζε ότι θα τερματίσει τον πόλεμο εντός 24 ωρών, έχει γελοιοποιηθεί, καθώς όλες του οι «προτάσεις» απορρίφθηκαν μετά πολλών επαίνων από τη Μόσχα. Είναι οξύμωρο να αναμένει κάποιος την συναίνεση του Πούτιν σε ειρήνη, την ώρα που εκείνος επιμένει να απαιτεί γη και ύδωρ.
Οι σχέσεις του Τραμπ με το Κρεμλίνο, άλλοτε ανοιχτά φιλικές και άλλοτε καλυμμένες, επανέρχονται ως φάντασμα σε μια περίοδο που η σταθερότητα της Δύσης είναι απαραίτητη.
Η ΕΕ δεν κάνει πίσω
Παρά την στάση των ΗΠΑ, η Ευρωπαϊκή Ένωση παραμένει σταθερή. Παρά τις όποιες επιμέρους φωνές, οι Βρυξέλλες στήριξαν την Ουκρανία με χρήματα, όπλα και κυρίως πολιτική ισχύ. Η ενιαία στάση κατά της ρωσικής επιθετικότητας, έστω και με καθυστερήσεις, έχει μετατραπεί σε γραμμή άμυνας και αποτροπής.
Ωστόσο, η απειλή δεν έχει περιοριστεί στην Ουκρανία. Η πιθανότητα ρωσικής πρόκλησης στην Υπερδνειστερία, στα Βαλτικά κράτη ή ακόμη και στην Πολωνία δεν είναι πια θεωρητικό σενάριο. Ο Πούτιν έχει αποδείξει ότι, όταν χάνει, γίνεται πιο επικίνδυνος.
Παραλήρημα για «ουκρανική τρομοκρατία»
Η Μόσχα κατηγορεί πλέον την Ουκρανία για τρομοκρατικές ενέργειες. Είναι ίσως η πιο γελοία και ταυτόχρονα προκλητική πτυχή, του ρωσικού αφηγήματος. Μια χώρα που έχει ρίξει πυραύλους σε μαιευτήρια, έχει σκοτώσει χιλιάδες αμάχους και έχει ισοπεδώσει πόλεις, παρουσιάζεται ως θύμα. Την ίδια ώρα, η Ουκρανία, η οποία αμύνεται και απαντά με χειρουργικά χτυπήματα σε στρατιωτικούς στόχους, βαφτίζεται τρομοκρατική απειλή. Η αντιστροφή της πραγματικότητας φτάνει σε επίπεδο οργουελικής φαντασίωσης.
Δεν είναι παιχνίδι τα πυρηνικά
Ο Πούτιν ξεκίνησε έναν πόλεμο για να μεγαλώσει τη σφαίρα επιρροής της Ρωσίας. Τρία χρόνια μετά, έχει συρρικνώσει τη φήμη του, έχει οδηγήσει τη χώρα του στη διεθνή απομόνωση, και έχει εξωθήσει εκατοντάδες χιλιάδες Ρώσους στον θάνατο ή την εξορία. Ο ίδιος ακόμα μιλά για νίκη, αλλά όλοι γύρω του, εντός και εκτός Ρωσίας, βλέπουν καθαρά πως ο βασιλιάς είναι γυμνός.
Αντί για την ταπείνωση της Ουκρανίας, την οποία θα καταλάμβανε σε τρεις ημέρες, εκείνος βιώνει την ταπείνωση ενός στρατηγικού αδιεξόδου. Και αυτό δεν μπορεί να το αλλάξει καμία επίσκεψη στη Βόρεια Κορέα, ούτε κανένα διάγγελμα για τη δήθεν ηρωική πορεία του ρωσικού λαού. Η ιστορία έχει ήδη πάρει θέση και δεν είναι με το Κρεμλίνο.
Πολλοί εκφράζουν φόβους, ότι ο Πούτιν μπορεί να καταφύγει στη χρήση τακτικών πυρηνικών για να διασώσει την φήμη του.
Ο Ρώσος Πρόεδρος γνωρίζει ότι τα πυρηνικό όπλα είναι μια επιλογή που θα οδηγούσε σε καταστροφή και τη χώρα του. Όχι γιατί δεν μπορεί να τα χρησιμοποιήσει τεχνικά, αλλά γιατί το πολιτικό, στρατηγικό, στρατιωτικό και ηθικό κόστος είναι τεράστιο και δεν προσφέρει κανένα ρεαλιστικό όφελος. Η απειλή χρήσης πυρηνικών είναι εργαλείο εκβιασμού και φόβου. Η πραγματική χρήση τους όμως, είναι σχεδόν αυτοκτονική.
Σε ένα καθεστώς όπου όλα μετριούνται με όρους επιβίωσης, ο Πούτιν ξέρει ότι με τα πυρηνικά ίσως καταφέρει να φοβίσει, αλλά αν πατήσει το κουμπί, χάνει το παιχνίδι, ίσως και τη Ρωσία.
Ο Πούτιν προσπαθεί να τρομάξει τη Δύση, να φρενάρει τη στρατιωτική στήριξη στην Ουκρανία και να καλλιεργήσει φόβο για τον «τρελό με το κουμπί». Είναι επικοινωνιακή πίεση, όχι επιχειρησιακή στρατηγική. Αν πραγματικά σκόπευε να τα χρησιμοποιήσει, δεν θα μιλούσε τόσο πολύ γι’ αυτό. Η απειλή χάνει την αξία της όταν γίνεται επαναλαμβανόμενο σλόγκαν.
Το άρθρο Ανάλυση CT: Η Ουκρανία αποδείχτηκε σκληρό καρύδι και εκθέτει Πούτιν και Τραμπ εμφανίστηκε πρώτα στο Cyprus Times.