Κατά τη διάρκεια ενός μαθήματος βιολογίας, ο δάσκαλος της τάξης, αντιλαμβανόμενος ότι κανένας από τους μαθητές του δεν αναγνώριζε το φύλλο ενός πουρναριού, αποφάσισε να κάνει ένα πείραμα. Εγραψε στον πίνακα ότι το όνομα του φυτού είναι «μικρό λάχανο». Κανένας από τους μαθητές δεν αντέδρασε. Οχι μόνον αυτό, αλλά και όλοι, αβίαστα και χωρίς καμία ερώτηση, σημείωσαν την ονομασία «μικρό λάχανο» στο τετράδιό τους. Εκπληκτος ο δάσκαλος ρώτησε τους μαθητές αν γνωρίζουν πώς είναι το λάχανο. Τα παιδιά γνώριζαν μόνο ότι το έχουν φάει κομμένο μέσα στη σαλάτα.
Δεν είμαι σε θέση να γνωρίζω αν o παραπάνω αστικός μύθος συνέβη στ’ αλήθεια, πάντως όταν υπέπεσε στην αντίληψη της επίσης βιολόγου Κατερίνας Στέφη (από την οποία έμαθα την ιστορία), δεν έλεγε να ξεκολλήσει από το μυαλό της. Ανθρωπος που σέβεται το επάγγελμά του, η Στέφη αποφάσισε κάποια στιγμή να γράψει κάτι σχετικό με τα φυτά, απευθυνόμενο κυρίως σε παιδιά.
Ολως περιέργως και σε αντίθεση π.χ. με τα παιδικά βιβλία που έχουν γραφτεί για τα ζώα, επί του θέματος των φυτών δεν έχουν γραφτεί πολλά και, αν έχουν, τα περισσότερα είναι κυρίως του τύπου «πάμε να δούμε το δάσος, τον ήλιο και τα λουλούδια».
Ο στόχος της Στέφη ήταν κάτι πιο φιλόδοξο. Αποφάσισε να συνδυάσει το παραμύθι με την εκπαίδευση. Και κάπως έτσι, από τις εκδόσεις Ελληνική Γραφή προέκυψε το θαυμάσιο παιδικό βιβλίο «Λουλουδιών μύθοι και θρύλοι», στο οποίο σε λιγότερο από 60 σελίδες και μέσω της ιστορίας δύο κοριτσιών, της Λάουρας και της Μέρσυ, ο αναγνώστης μαθαίνει εν συντομία την ιστορία αρκετών φυτών, τα οποία, κατά πάσα πιθανότητα, γνωρίζει μόνο κατ’ όνομα. Ανάμεσα στα φυτά που παίζουν ρόλο στο αφήγημα της Στέφη θα βρούμε τη μυρτιά, τη δάφνη, την ελιά, το πεύκο, την πικροδάφνη, τη λυγαριά, τη βελανιδιά, το θυμάρι και τη ρίγανη.
Ολα ξεκινούν όταν κατά τη διάρκεια ενός ανοιξιάτικου Σαββάτου του Λαζάρου στο χωριό Ανθηλίδα η κυρα-Δαφνιώ, η γιαγιά του ενός από τα δύο κορίτσια, τα προτρέπει να μαζέψουν λαζαρολούλουδα για να φτιάξουν ένα στεφάνι που θα έχουν μαζί τους όταν θα λένε τα κάλαντα του Λαζάρου. Στις πόλεις, αυτά τα κάλαντα (την ύπαρξη των οποίων δεν γνώριζα) έχουν εκλείψει. Στην επαρχία όμως είναι ακόμα κομμάτι της παράδοσης. Στο δάσος, ο Κλεάνθης, ένα αγόρι που θα γίνει ο ξεναγός τους, μυεί τα κορίτσια στην ιστορία κάθε φυτού που συναντούν στο διάβα τους (όπως προσέξατε, όλα τα ονόματα που χρησιμοποιούνται στο αφήγημα είναι λουλουδιών).
Ενα παράδειγμα: «Λίγο πιο κάτω θα δούμε πολλές ελιές, είπε το αγόρι. Δεν χρησιμοποιείται ως γυναικείο όνομα, αλλά υπάρχει μια πολύ ωραία ιστορία για το δέντρο της ελιάς. Ξέρετε ποια είναι η πρωτεύουσα της Ελλάδας; ρώτησε ο Κλεάνθης.
– Η Αθήνα, πετάχτηκαν τα κορίτσια με μια φωνή.
– Ναι, αλλά γιατί ονομάστηκε Αθήνα; Γνωρίζετε για τη διαμάχη του θεού Ποσειδώνα και της θεάς Αθηνάς; Γνωρίζετε για το όνομα το οποίο θα έπαιρνε η “αβάπτιστη” ακόμα τότε πόλη; Οι δυο θεοί ήθελαν να γίνουν προστάτες της πόλης. Ο βασιλιάς τούς ρώτησε τι δώρα θα κάνουν στην πόλη. Ο Ποσειδώνας κτύπησε την τρίαινα σε έναν βράχο και δημιουργήθηκε μια πηγή από όπου ξεπήδησε θαλασσινό νερό. Η Αθηνά κτύπησε με το δόρυ τον βράχο και φύτρωσε μια ελιά φορτωμένη με καρπούς, το αγαπημένο της φυτό. Οι κάτοικοι πίστεψαν ότι είναι πιο χρήσιμο δώρο η ελιά, οπότε η θεά Αθηνά έγινε προστάτιδα της πόλης και της έδωσε το όνομά της».
Οπότε σε αυτό το ύφος, λιτά και περιεκτικά, μαθαίνουμε επίσης για τη θεραπευτική ιδιότητα της ρίγανης, της οποίας τα φύλλα αν τοποθετηθούν πάνω στην πληγή σταματούν το αίμα και θανατώνουν τα μικρόβια, ή για το πώς προέκυψε το γεγονός ότι η πικροδάφνη, η αδελφή της λυγαριάς, είναι δηλητηριώδες φυτό. Η παραστατικότητα της Στέφη σε συνδυασμό με τον πλούτο των ζωγραφιών του βιβλίου (εικονογράφηση της Ντίνας Ζαφειροπούλου) βοηθούν τους μικρούς σε ηλικία αναγνώστες να κατανοήσουν πλήρως το περιεχόμενο και – ποιος ξέρει; – να το φυλάξουν για πάντα στη μνήμη τους.
Μόνον ένας άνθρωπος που αγαπά αυτό που κάνει μπορεί να το μοιραστεί σωστά με τους άλλους και η νεαρή κορίνθια βιολόγος, που αφού απέκτησε τον μεταπτυχιακό της τίτλο «Εφαρμογές της Βιολογίας στην Ιατρική» προχώρησε στην εκπόνηση της διδακτορικής διατριβής με θέμα «Μελέτη Επίδρασης Ηλεκτρομαγνητικής Ακτινοβολίας σε Πρότυπα Βιολογικά Συστήματα», έχει αυτό το χάρισμα, γεγονός που αποδεικνύεται από την εμπειρία της και στη διδασκαλία.