Η μνήμη είναι περίεργο πράγμα. Κάνει συνειρμούς, επαναφέρει τα γεγονότα σμιλεμένα. Περασμένα με το βερνίκι της ωραιοποίησης, γιατί πάντα τα ωραία είναι πιο δυνατά. Και εκείνες οι μέρες κάτω από τον καυτό ήλιο του Μεξικού, σαν σήμερα πριν από 55 χρόνια, θα είναι πάντα τέτοιες… συνδεδεμένες με τις στιγμές που είτε κάποιοι τυχεροί τις έζησαν από κοντά, είτε τις είδαμε κάποια χρόνια αργότερα στις ασπρόμαυρες τηλεοράσεις της εποχής.
Κάθε Μουντιάλ είναι σκηνές από το σίριαλ της ζωής μας. Το Μουντιάλ είναι κάτι διαφορετικό. Το άκουσμα του εθνικού ύμνου. Η σημαία. Τα χρώματα της φανέλας. Ενα γκολ. Μια απόκρουση.
Σαν αυτή, την περίφημη «απόκρουση του αιώνα», όπου η κεφαλιά του Πελέ ήταν αυτή που έχει αναγκάσει τον Γκόρντον Μπανκς να ανατρέψει την ανθρώπινη λογική και να φτάσει με τα δάχτυλα στην μπάλα. Στιγμές που αιχμαλωτίζει ο τηλεοπτικός φακός και τις κρατά αιώνιες.
Ωστόσο, ακόμα και όταν τις βλέπεις, προσπαθείς να τις εξηγήσεις, κι αυτό καταντά μάταιο, γιατί απλά δεν γίνεται να εξηγήσεις κάτι υπερφυσικό. Ο κορυφαίος τερματοφύλακας που ανέδειξε το αγγλικό ποδόσφαιρο, ο τεράστιος Γκόρντον Μπανκς, ήταν μέλος των Τριών Λιονταριών όταν ανέβηκαν για πρώτη και μοναδική φορά στην κορυφή του κόσμου με την κατάκτηση του Μουντιάλ το 1966.
Ωστόσο, η πλειοψηφία του κόσμου δεν θα τον θυμάται με το μετάλλιο στον λαιμό ή με το τρόπαιο στα χέρια. Εφυγε σε ηλικία 81 ετών, τον Φεβρουάριο του 2019 και η εικόνα που άφησε πίσω του ως σπουδαία κληρονομιά είναι εκείνη η εξωπραγματική απόκρουση στη σκαστή κεφαλιά του «βασιλιά» Πελέ.
7 Ιουνίου 1970, στάδιο Jalisco της Γουαδαλαχάρα. Θερμοκρασίες… ανυπόφορες. Η ζέστη σχεδόν να λιώνει τα σώματα. Η φάση των ομίλων είχε φέρει αντιμέτωπη τη Σελεσάο με τα Τρία Λιοντάρια. Το αποτέλεσμα εκείνης της αναμέτρησης ήταν το 1-0 που διαμορφώθηκε με γκολ του Ζαϊρζίνιο.
Η φάση που σημάδεψε ολόκληρη την αναμέτρηση ήρθε στο πρώτο ημίχρονο. Ο Κάρλος Αλμπέρτο έστειλε την μπάλα στον Ζαϊρζίνιο από δεξιά, ο Τέρι Κούπερ έμεινε πίσω, βγήκε η σέντρα, ο Πελέ έκανε τη δυνατή κεφαλιά κι ενώ άπαντες πίστεψαν πως η Βραζιλία θα πανηγύριζε το γκολ, ο Μπανκς τέντωσε το κορμί του στη δεξιά χαμηλή γωνία του, κερδίζοντας το χειροκρότημα των συμπαικτών του και των οπαδών που δεν μπορούσαν να πιστέψουν αυτό που συνέβη.
Ο ίδιος θα περιέγραφε αργότερα τη στιγμή με λεπτομέρεια: «Επειτα από εκείνη τη μέρα, κάθε φορά που συναντώ τον Πελέ μιλάμε για εκείνη την απόκρουση. Κάθε φορά! Αν πεταγόμουν σε ευθεία, δεν θα κατάφερνα να τη φτάσω γιατί έσκασε πολύ κοντά στο χέρι μου. Ετσι έπρεπε να γείρω και προς τα πίσω πέφτοντας και να υπολογίσω σε ποιο ύψος θα έπρεπε να σηκώσω το χέρι μου για να φτάσω στην μπάλα μετά το γκελ που έκανε. Χτύπησε το πάνω μέρος της παλάμης μου κι έφυγε ψηλά για να πάει κόρνερ, αλλά η αλήθεια είναι ότι κι εγώ πίστεψα πως είχε ήδη μπει το γκολ…».
Ο «θεός» Μπόμπι Μουρ
Η τρομερή ατάκα του Μπόμπι Μουρ μετά την απόκρουση έχει μείνει στην ιστορία: «Μπάνκσι, για τον Θεό φίλε, πιάσε καμιά μπάλα και μην τη στέλνεις κόρνερ χωρίς λόγο»!
Ο Πελέ από τη μεριά του, με τη σεμνότητα ενός γίγαντα, είχε πει: «Ημουν έτοιμος να πανηγυρίσω, πετάχτηκε όμως ο Μπανκς από το πουθενά και πραγματικά δεν μπορούσα να πιστέψω ότι απέκρουσε. Ακόμα και τώρα που το βλέπω, δεν μπορώ να καταλάβω πώς το έκανε».
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η «Guardian» θα γράψει δεκαετίες αργότερα: «Η απόκρουση αυτή ξεπέρασε την τέχνη του ποδοσφαίρου. Ηταν μια πράξη σχεδόν θεϊκή – εκείνη η στιγμή όπου το αδύνατο έγινε πραγματικότητα». Οι «Times» θα σχολιάσουν πως «ο Μπανκς δεν ήταν απλώς ένας τερματοφύλακας. Ηταν ο τελευταίος φύλακας μιας εποχής που το ποδόσφαιρο ήταν ακόμη συναίσθημα και ενστικτώδης μεγαλοπρέπεια».
Στην Ελλάδα, η απόκρουση αυτή έγινε σημείο αναφοράς για γενιές τερματοφυλάκων.