Η Ισπανία αναδεικνύεται ως η ευρωπαϊκή χώρα με τη μεγαλύτερη αποδοχή απέναντι στους πρόσφυγες, σύμφωνα με την τελευταία παγκόσμια έρευνα της Ipsos που διεξήχθη σε 29 χώρες. Με το 61% των Ισπανών να απορρίπτουν την ιδέα του πλήρους κλεισίματος των συνόρων, η χώρα ξεχωρίζει για τη φιλοπροσφυγική της στάση, σε αντίθεση με το γενικότερο ευρωπαϊκό κλίμα, όπου οι απόψεις είναι πιο επιφυλακτικές ή ακόμη και αρνητικές. Αντιπροσωπευτικό είναι το γεγονός ότι η Ισπανία εμφανίζει ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά υποστήριξης σε μέτρα απαγόρευσης εισόδου στους αιτούντες άσυλο, ακολουθούμενη από την Ιταλία (40%) και σε μεγάλη αντίθεση με τη Γερμανία, όπου το 54% τάσσεται υπέρ του κλεισίματος.
Παράλληλα, το 67% των Ισπανών πιστεύει πως οι πλουσιότερες χώρες έχουν ηθική υποχρέωση να στηρίξουν οικονομικά τους πρόσφυγες, ένα ποσοστό που ξεπερνά τον παγκόσμιο μέσο όρο του 62%. Το 76% επίσης θεωρεί ότι η χώρα τους πρέπει να δέχεται ανθρώπους που φεύγουν από πόλεμο ή διώξεις. Ωστόσο, η κοινωνική αποδοχή δεν είναι απόλυτη. Το 50% των ερωτηθέντων στην Ισπανία εκφράζει την άποψη ότι οι περισσότεροι πρόσφυγες είναι στην ουσία οικονομικοί μετανάστες που θέλουν να επωφεληθούν από το σύστημα κοινωνικής πρόνοιας, δείχνοντας μια τάση επιφύλαξης.
Η θέση της Ελλάδας
Στον αντίποδα, η Ελλάδα παραμένει μια από τις χώρες με πιο σκεπτική στάση απέναντι στους πρόσφυγες, λόγω της γεωγραφικής της θέσης, της κρίσης του 2015 και της διαχρονικής πίεσης στις υποδομές φιλοξενίας. Σε παλαιότερες έρευνες (π.χ. διαΝΕΟσις, 2019), πάνω από το 70% των Ελλήνων απαντούσε αρνητικά στο ενδεχόμενο παραμονής Σύρων προσφύγων στη χώρα, ενώ πάνω από το 50% θεωρούσε τους πρόσφυγες κυρίως οικονομικούς μετανάστες. Αν και τα δεδομένα από τη σημερινή έρευνα της Ipsos για την Ελλάδα δεν έχουν ακόμη δημοσιευτεί αναλυτικά, είναι γνωστό πως η κοινωνική ένταξη των μεταναστών και η αποδοχή τους από την ελληνική κοινωνία αντιμετωπίζουν προκλήσεις, παρά την ύπαρξη κυβερνητικών προγραμμάτων ένταξης και ευρωπαϊκής στήριξης.
Συγκριτικά με την υπόλοιπη Ευρώπη, χώρες όπως η Σουηδία, η Ολλανδία και η Νορβηγία συνεχίζουν να διατηρούν υψηλά επίπεδα αποδοχής προς τους πρόσφυγες, ενώ αντίθετα η Ουγγαρία και η Πολωνία παραμένουν σε σκληρή γραμμή. Ενδιαφέρον προκαλεί και η περίπτωση της Μαλαισίας, που εμφανίζει το υψηλότερο ποσοστό υποστήριξης στο πλήρες κλείσιμο συνόρων (77%), έναντι της Βραζιλίας που διατηρεί το χαμηλότερο (26%).
Η παγκόσμια τάση δείχνει σταδιακή φθορά της στήριξης προς τους πρόσφυγες, καθώς σε σχέση με τις χρονιές 2022 και 2023 παρατηρείται μείωση 9 ποσοστιαίων μονάδων. Η ανθεκτικότητα των κρατών απέναντι σε προσφυγικά ρεύματα φαίνεται να συνδέεται με την εσωτερική πολιτική ατζέντα, το επίπεδο θεσμικής οργάνωσης και τις κοινωνικές ευαισθησίες κάθε χώρας. Η Ισπανία, προς το παρόν, παραμένει φάρος ανεκτικότητας σε μια ήπειρο που σταδιακά σκληραίνει τη στάση της. Η Ελλάδα, με την εμπειρία της προηγούμενης δεκαετίας, βρίσκεται σε μια κρίσιμη φάση όπου η διαχείριση της μετανάστευσης απαιτεί ισορροπία μεταξύ ρεαλισμού και ανθρωπισμού.