Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα παρουσιάσει νομικό πακέτο που θα επιτρέπει στις ευρωπαϊκές εταιρείες να τερματίσουν τα εν ισχύ συμβόλαια εισαγωγής ρωσικού φυσικού αερίου, επικαλούμενες νομικά τη ρήτρα της ανωτέρας βίας, χωρίς τον κίνδυνο επιβολής ρητρών ή νομικών κυρώσεων.
Ο Ευρωπαίος Επίτροπος Ενέργειας και Στέγασης, ο Δανός σοσιαλδημοκράτης Νταν Γιόργκενσεν, διευκρίνισε από το Λουξεμβούργο ότι η Νομική Υπηρεσία της Κομισιόν έχει δώσει σαφή γνωμοδότηση: οι συνθήκες που επικρατούν λόγω της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία και των ευρωπαϊκών κυρώσεων συνιστούν λόγους ανωτέρας βίας, όπως προβλέπεται στο διεθνές δίκαιο.
Η πρωτοβουλία αυτή εντάσσεται στο σχέδιο της Επιτροπής για οριστική απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο έως τα τέλη του 2027, και στοχεύει να προσφέρει νομική κάλυψη σε επιχειρήσεις όπως η ισπανική Naturgy ή άλλες που διατηρούν ακόμα ενεργά μακροπρόθεσμα συμβόλαια με ρωσικούς παρόχους.
Παρά τις ανησυχίες πολλών εταιρειών για πιθανές πολυδάπανες διεκδικήσεις σε διεθνή διαιτητικά δικαστήρια, ο Γιόργκενσεν διαβεβαίωσε ότι δεν διαφαίνονται σοβαρά νομικά εμπόδια, αν τα κράτη-μέλη εγκρίνουν την πρόταση της Επιτροπής με ειδική πλειοψηφία. Η προοπτική αυτή θα μπορούσε να παρακάμψει ενδεχόμενα βέτο χωρών όπως η Ουγγαρία ή η Σλοβακία. Ωστόσο, ο Επίτροπος ξεκαθάρισε ότι δεν προβλέπεται καμία οικονομική αποζημίωση για τις χώρες ή τις εταιρείες που θα επηρεαστούν από τη διακοπή των συμβολαίων. «Πολλά κράτη-μέλη έχουν ήδη σταματήσει τις εισαγωγές ρωσικής ενέργειας με υψηλό κόστος και μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα», δήλωσε χαρακτηριστικά, υπογραμμίζοντας ότι και τα υπόλοιπα οφείλουν να ολοκληρώσουν το ίδιο βήμα.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Κομισιόν, οι εισαγωγές ρωσικού αερίου στην ΕΕ έχουν μειωθεί δραστικά από το 44% στο 13% από την αρχή της εισβολής στην Ουκρανία. Η Ευρώπη καλύπτει πλέον ολοένα και μεγαλύτερο μέρος των αναγκών της μέσω υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) και οι προβλέψεις δείχνουν περαιτέρω μείωση της κατανάλωσης.
«Πιστεύουμε ότι όλα αυτά μπορούν να γίνουν χωρίς να επηρεαστούν ουσιαστικά οι τιμές», κατέληξε ο Γιόργκενσεν, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο για μια νέα ενεργειακή ισορροπία στην Ευρώπη χωρίς ρωσικό αέριο.