Τα τελευταία χρόνια, το Μαρόκο έχει αναδειχθεί σε έναν από τους σημαντικότερους προμηθευτές φρούτων και λαχανικών στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η στρατηγική του είναι σαφής: να καταστεί «η αγροτική μηχανή του κόσμου», επενδύοντας μαζικά στον αγροτοδιατροφικό τομέα και ενισχύοντας τις εξαγωγές του, ιδιαίτερα προς την ΕΕ.
Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία, μόνο στο πρώτο τρίμηνο του 2025, οι εισαγωγές φρέσκων μαροκινών προϊόντων στην ΕΕ αυξήθηκαν κατά 14% σε αξία, με την Ισπανία να δέχεται πάνω από 188.000 τόνους – μια αύξηση 24% σε σχέση με πέρυσι. Το προϊόν με τη μεγαλύτερη ζήτηση είναι η ντομάτα, με πάνω από 32.000 τόνους, ακολουθούμενη από πιπεριές, φασολάκια και αβοκάντο.
Η Ελλάδα στον απόηχο των εξελίξεων
Αν και η Ελλάδα δεν βιώνει ακόμα την ίδια ένταση μαροκινών εισαγωγών όπως χώρες όπως η Ισπανία, η πίεση αρχίζει να γίνεται αισθητή. Μαροκινά προϊόντα, κυρίως ντομάτες, φασολάκια και εξωτικά φρούτα όπως το αβοκάντο, κάνουν σταδιακά την εμφάνισή τους και στην ελληνική αγορά – είτε απευθείας είτε μέσω ενδοευρωπαϊκών διαμετακομιστικών ροών.
Αγρότες και συνεταιρισμοί από περιοχές όπως η Κρήτη, η Μεσσηνία και η Πιερία έχουν αρχίσει να εκφράζουν σοβαρές ανησυχίες. Το πρόβλημα, όπως λένε, δεν είναι τόσο ο ανταγωνισμός, όσο η ανισότητα στους όρους του παιχνιδιού.
Ανισότητα στους κανόνες – άνιση ανταγωνιστικότητα
Η Ευρωπαϊκή Ένωση επιβάλλει αυστηρές προδιαγραφές στους δικούς της παραγωγούς, τόσο σε επίπεδο φυτοφαρμάκων όσο και εργασιακών συνθηκών και περιβαλλοντικών περιορισμών. Αντίθετα, οι χώρες εκτός ΕΕ – όπως το Μαρόκο – εξάγουν φθηνά προϊόντα χωρίς να υποχρεούνται να τηρούν τα ίδια στάνταρ.
Το αποτέλεσμα είναι:
- Πίεση στις τιμές των ελληνικών προϊόντων
- Δυσκολία διάθεσης της εγχώριας παραγωγής, ειδικά εκτός σεζόν
- Κίνδυνος περιθωριοποίησης ολόκληρων περιοχών που εξαρτώνται από την αγροτική παραγωγή
Τι ζητούν οι Έλληνες παραγωγοί
Οι ελληνικοί αγροτικοί φορείς, σε συντονισμό με ευρωπαϊκές ενώσεις, ζητούν από την Κομισιόν:
- Την εφαρμογή των λεγόμενων «ρήτρων καθρέφτης» (mirror clauses), δηλαδή να ισχύουν οι ίδιες προδιαγραφές για όλα τα προϊόντα που διακινούνται εντός της ΕΕ, ανεξαρτήτως προέλευσης.
- Ενίσχυση των ελέγχων στις εισαγωγές, τόσο ως προς την ασφάλεια όσο και την ετικετοποίηση.
- Αναθεώρηση των εμπορικών συμφωνιών, όπως η Συμφωνία Σύνδεσης με το Μαρόκο, ώστε να προστατεύεται η ευρωπαϊκή – και κατ’ επέκταση η ελληνική – παραγωγή.
- Προώθηση της αυτάρκειας και της επισιτιστικής κυριαρχίας των κρατών μελών.
Το Μαρόκο, με χαμηλότερο κόστος παραγωγής, μεγαλύτερη ευελιξία στους κανονισμούς και γεωγραφική εγγύτητα με την Ευρώπη, θα συνεχίσει να επεκτείνει την παρουσία του. Αν δεν υπάρξει μια συντονισμένη απάντηση από την ΕΕ, ο κίνδυνος για την ελληνική γεωργία είναι υπαρκτός.
Το ερώτημα δεν είναι αν το Μαρόκο “έρχεται” στην Ελλάδα – ήδη έχει φτάσει. Το θέμα είναι πώς θα αντιδράσει η χώρα μας (αν μπορεί πια…)