Η συνεδριακή διαδικασία του ΣΥΡΙΖΑ επιβεβαίωσε μόνο αυτά που ξέραμε για το κόμμα που εξελέγη αξιωματική αντιπολίτευση, έχασε τη θέση του και σήμερα βρίσκεται δημοσκοπικά σε χαμηλά, μονοψήφια ποσοστά: μοιάζει να βρίσκεται σε μια προδιαγεγραμμένη πορεία πολιτικού θανάτου, με μικρές πιθανότητες ανάκαμψης. Επί της ουσίας, ο ΣΥΡΙΖΑ μοιάζει να επιστρέφει στα ιστορικά ποσοστά του χώρου αυτού του είδους της Αριστεράς – μόνο που πλέον η σχετικά ασφαλής είσοδος στη Βουλή δεν είναι αρκετή για να πει κανείς πως η απόπειρα είναι πετυχημένη. Μήπως παρακολουθούμε όντως το τέλος ενός πολιτικού διάττοντα αστέρα, που μπήκε ξαφνικά στο δικομματικό σύμπαν το 2012 και από το 2019 και μετά, όσο πέφτει, τόσο το φως του σβήνει;
Περιμένοντας τον Τσίπρα
Το μεγαλύτερο μειονέκτημα του ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι ούτε οι εσωκομματικές διαφορές ούτε η φθορά των στελεχών του, αλλά ότι μοιάζει να βρίσκεται σε στάση αναμονής, σε μια μετάβαση διαρκείας, περιμένοντας πότε και πώς θα αποφασίσει να επιστρέψει ο Αλέξης Τσίπρας – ο οποίος, βέβαια, συνεχίζει να ασχολείται με το Ινστιτούτο (με το πρόγραμμα, δηλαδή, και όχι με το «πολιτικό υποκείμενο») και την προετοιμασία του βιβλίου του.
Καμία απόφαση δεν έχει πάρει ακόμα, πέρα από τις περιφερειακές εκδηλώσεις του φθινοπώρου και την αναζήτηση της νέας επιστημονικής επιτροπής, και όλα δείχνουν πως θα αργήσει να το κάνει. Κάποιοι, όπως ο Απόστολος Γκλέτσος, που αποχώρησε πριν από λίγες μέρες από το κόμμα, λένε πάντως καθαρά ότι τον περιμένουν. Αλλοι, όπως ο Γιώργος Τσίπρας που έκανε το ίδιο, προτιμούν να περιμένουν πού θα κάτσει η μπίλια. Και η πλευρά του Παύλου Πολάκη, όπως εκφράστηκε και κατά τη διάρκεια του συνεδρίου και αργότερα, που στέκεται φανερά επικριτικά απέναντι σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Η εκλογή της νέας Κεντρικής Επιτροπής, που αναμένεται την επόμενη εβδομάδα, έρχεται με δύο δεδομένα: πρώτον, πως τελικά οι υποψήφιοι για το όργανο δεν είναι λίγοι (περίπου 430 για τις μισές θέσεις) και, δεύτερον, πως στελέχη που είτε θεωρούνται κοντά στον Τσίπρα είτε παίζουν το χαρτί του ενιαίου φορέα της Κεντροαριστεράς – όπως πχ. ο Γιώργος Βασιλειάδης, ο Αλέκος Φλαμπουράρης, ο Γιάννης Μπαλάφας, ο Διονύσης Τεμπονέρας, αλλά και ο Χρήστος Σπίρτζης, του οποίου οι σχέσεις με τον Σωκράτη Φάμελλο δεν διανύουν την καλύτερη περίοδό τους – δεν θα θέσουν καν υποψηφιότητα για το ανώτατο καθοδηγητικό όργανο, που θα εκλεγεί υβριδικά την επόμενη εβδομάδα. Ο Φάμελλος, πάντως, έχει τονίσει ξανά και ξανά πως εξελέγη στην ηγεσία για να αλλάξει τον ΣΥΡΙΖΑ. Πράγμα που σημαίνει πως ο μετασχηματισμός του θεωρείται δεδομένος και για την πλειοψηφία, με διάθεση για προοδευτικές συγκλίσεις – μόλις την Πέμπτη, η Ολγα Γεροβασίλη συμμετείχε σε εκδήλωση στην Κοζάνη με τον Δημήτρη Τζανακόπουλο της Νέας Αριστεράς και τον Αντώνη Σαουλίδη, μέλος του Πολιτικού Συμβουλίου του ΠΑΣΟΚ (από την εσωκομματική αντιπολίτευση), με θέμα την ενότητα των προοδευτικών δυνάμεων.
Στον ΣΥΡΙΖΑ η πιθανότητα δημιουργίας νέου κόμματος από τον Τσίπρα, όσο χρονικά μακρινή και αν είναι, λειτουργεί ανασταλτικά σε κάθε προσπάθεια που γίνεται.
ΠΑΣΟΚ: Οι ανοιχτές πληγές των μνημονίων
Στο ΠΑΣΟΚ, από την άλλη, έχουν δικά τους παρελθοντικά διλήμματα να τους ταλανίζουν: χρειάστηκε μόνο μια δήλωση του Νίκου Χριστοδουλάκη για τον «άλλο δρόμο» των μνημονίων, για να διαπιστωθεί πως κάποιες πληγές στο εσωτερικό του, πληγές που έχουν να κάνουν με την περίοδο της λιτότητας και τις αναγκαστικές επιλογές που έκανε το ΠΑΣΟΚ τότε, δεν έχουν κλείσει. Οι παρεμβάσεις του Χάρη Δούκα και του Παύλου Γερουλάνου, των βουλευτών Μανώλη Χριστοδουλάκη και Στέφανου Παραστατίδη, του ευρωβουλευτή Νίκου Παπανδρέου (που ζήτησε ο πρώην υπουργός να παραιτηθεί από τα όργανα, για να αναπτύξει τις απόψεις του) αλλά κυρίως των δύο πρώην ομολόγων του Ν. Χριστοδουλάκη, του Γιώργου Παπακωνσταντίνου και του Φίλιππου Σαχινίδη, ήρθαν να επιβεβαιώσουν πως πίσω από τα ήρεμα νερά που εμφανίζει αυτή τη στιγμή το ΠΑΣΟΚ υπάρχει, στην καλύτερη των περιπτώσεων, καχυποψία. Η οποία υπό κανονικές συνθήκες δεν βγαίνει στην επιφάνεια, αλλά με μια αφορμή όπως αυτή μπορεί να πυροδοτήσει μια σειρά δημόσιων τοποθετήσεων.
Ο πρώην υπουργός Οικονομικών, σχολιάζοντας πως υπήρχε «λιγότερο επώδυνος» δρόμος από αυτόν των μνημονίων το 2010, αμφισβήτησε επί της ουσίας το ενιαίο πολιτικό αφήγημα του ΠΑΣΟΚ για την κρίση. Δεν ήταν εύκολο αυτό το αφήγημα να χτιστεί εξαρχής, χρειάστηκε χρόνο και κόπο, ειδικά την περίοδο μετά την διάσπαση του 2015. Η ενόχληση, ωστόσο, δεν προήλθε μόνο από αυτό, αλλά από το γεγονός ότι ο Χριστοδουλάκης δεν είναι απλώς ένας πρώην υπουργός, αλλά είναι επίσης μέλος του Πολιτικού Κέντρου του ΠΑΣΟΚ (του μοναδικού συντονιστικού οργάνου που λειτουργεί αυτή τη στιγμή στο κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης) και επικεφαλής του κομματικού ινστιτούτου InSocial, υπεύθυνος για ένα σημαντικό κομμάτι του προγράμματος του ΠΑΣΟΚ – του ίδιου κόμματος, δηλαδή, που χτυπήθηκε σκληρά από τα όσα υπόσχονταν ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ για τους εναλλακτικούς αντιμνημονιακούς δρόμους που, τελικά, δεν εφάρμοσαν όταν κυβέρνησαν. «Είμαι βέβαιος ότι ούτε ο κ. Ανδρουλάκης, ούτε τα στελέχη του InSocial ασπάζονται αυτές τις απόψεις», ανέφερε στη δική του ανάρτηση ο δήμαρχος Αθηναίων – αυτή είναι η μοναδική αναφορά που έγινε για την ηγεσία του κόμματος. Από την Κοτζιά διευκρίνιζαν πως δεν αποτελούσε σε καμία περίπτωση αιχμή στον πρόεδρο, περιορίζοντας την κριτική τους στον πρώην υπουργό. Δεν ήταν λίγα τα ιδιωτικά σχόλια ενοχλημένων, ωστόσο, για «εκείνους που έμειναν σιωπηλοί» απέναντι στα όσα ειπώθηκαν. Οπως δεν ήταν λίγα τα στελέχη του προεδρικού στρατοπέδου που μιλούσαν αποδοκιμαστικά για το γεγονός πως, την ώρα που η κυβέρνηση μοιάζει στριμωγμένη με το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ και το ΠΑΣΟΚ εντείνει την κριτική του επιδιώκοντας μετωπική σύγκρουση, στο ΠΑΣΟΚ έχει ανοίξει κουβέντα για το τι συνέβη 15 χρόνια πριν. «Ολοι πρέπει να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων», έλεγαν από τη Χαριλάου Τρικούπη. Πηγές κοντά στην ηγεσία κρατούσαν αποστάσεις τόσο από τη μια όσο και από την άλλη πλευρά, υπενθυμίζοντας μεν την «ιστορικά καταγεγραμμένη» στάση του ΠΑΣΟΚ εκείνη την περίοδο, με πρόσωπα που κατέβαλαν κάθε δυνατή προσπάθεια, αλλά τονίζοντας επίσης πως «δεν είναι ανάγκη μια προσωπική άποψη να δημιουργεί εσωστρέφεια». Τα νεύρα που κρύβονται, βέβαια, δεν σημαίνει πως δεν υπάρχουν – και από αυτά στο ΠΑΣΟΚ τα τελευταία εικοσιτετράωρα υπάρχουν μπόλικα, σε όλες τις πλευρές.