Εδώ και τρεις μέρες παίζεται στους κινηματογράφους μας μια ταινία με πρωταγωνιστή τον Μπραντ Πιτ και θέμα τη Formula 1: λέγεται μάλιστα έτσι, δηλαδή «F1». Η ταινία «F1» δημιουργήθηκε έπειτα από συνεργασία των παραγωγών με τη FIA, δηλαδή την παγκόσμια ομοσπονδία της Formula 1. Ο επτά φορές παγκόσμιος πρωταθλητής Χάμιλτον συμμετέχει ως ένας από τους παραγωγούς, πράγμα καθόλου παράξενο. Ο Μπραντ Πιτ πρωταγωνιστεί στον ρόλο του Σόνι Χέις, ενός βετεράνου οδηγού αγώνων, ο οποίος έρχεται αντιμέτωπος με έναν χαρισματικό πρωτοεμφανιζόμενο και εξαιρετικά φιλόδοξο αντίπαλο, τον Τζόσουα Πιρς, που υποδύεται ο Ντάμσον Ιντρις. Οι δυο τους αναμετρώνται σε μια σειρά από Γκραν Πρι σε όλο τον κόσμο.
Fiction
Δεν είναι η πρώτη φορά που στο σινεμά βλέπουμε μια ταινία με θέμα το αγωνιστικό αυτοκίνητο: ίσα ίσα. Υπάρχουν δυο λογιών ενότητες με αυτό το θέμα: οι ταινίες μυθοπλασίας και τα ντοκιμαντέρ και στην κάθε κατηγορία έχουμε δει πολύ ωραία πράγματα. Το 2013 ο κάπως ακαδημαϊκός, αλλά εξαιρετικά αποδοτικός film maker Ρον Χάουαρντ, μας έδωσε το «Rush» που από πολλούς θεωρείται ίσως η καλύτερη ταινία μυθοπλασίας με θέμα τη F1. Περιγράφει τη θρυλική κόντρα μεταξύ του Τζέιμς Χαντ και του Νίκι Λάουντα τη σεζόν 1975-76. Περισσότερο και από τη σκηνοθεσία, είχε αρέσει το ίδιο το σενάριο που βασιζόταν σε έναν καταπληκτικό ανταγωνισμό ανάμεσα σε δύο εντελώς διαφορετικούς οδηγούς και κυρίως ανθρώπους. Η επιτυχία του «Rush» ήταν νομίζω ο λόγος που είδαμε κάποια χρόνια αργότερα το «Le Mans ’66, Ford Vs Ferrari». Το 2019 ο σκηνοθέτης Τζέιμς Μάνγκολντ βρήκε δύο εξαιρετικούς πρωταγωνιστές, τον Κρίστιαν Μπέιλ και τον Ματ Ντέιμον και χάρη στις δικές τους ερμηνείες αναβίωσε μια ιστορική κόντρα δύο μεγάλων εταιρειών που σημάδεψε τον οδηγικό μαραθώνιο στο Λε Μαν το 1966. Η κλασική και παράξενη αυτή κούρσα ήταν και πηγή έμπνευσης το 1971 για την ταινία «Λε Μαν»: ο αμερικανός ηθοποιός και χρηματοδότης της την έκανε γιατί ήθελε να υποδυθεί έναν οδηγό αγώνων καθώς ο ίδιος τους αγώνες τους λάτρευε. Το Χόλιγουντ μας έχει δώσει πολλές ταινίες μυθοπλασίας με θέμα το αυτοκίνητο. Από τις πιο παράξενες το «Talladega Nights: The Ballad of Ricky Bobby», μια ταινία του 2006. Είναι κωμωδία, πράγμα που την καθιστά σπάνια, καθώς οι ταινίες με θέμα το αυτοκίνητο δεν αφήνουν περιθώρια ούτε καν για χαμόγελα. Πρωταγωνιστεί ο Γουίλ Φάρελ, αλλά για να γελάσεις πρέπει να είσαι καλός γνώστης του θέματος: η ταινία είναι γεμάτη σπόντες για την τρέλα των κατασκευαστών, των οδηγών, αλλά και των θεατών των αγώνων.
Ντοκιμαντέρ
Προσωπικά αγαπάω λίγο περισσότερο τέσσερα σπουδαία ντοκιμαντέρ – μάλιστα μπορεί κανείς να τα δει στην πλατφόρμα του Netflix. Το πρώτο είναι το «Senna», γυρισμένο το 2010 από τον μετρ του είδους Ασίφ Καπάντια. Εστιάζει όχι μόνο στην αγωνιστική πορεία του Αϊρτον Σένα που έφτασε στην κορυφή του κόσμου σε φουλ ταχύτητα, αλλά και στο πνευματικό του βάθος και στην ίδια τη φιλοσοφία του για τη ζωή. Το δεύτερο ντοκιμαντέρ λέγεται «Schumacher», είναι γυρισμένο το 2011 και είναι ένα πορτρέτο του μεγάλου γερμανού οδηγού στηριγμένο σε ένα πλούσιο αρχειακό υλικό και μαρτυρίες της οικογένειάς του. Είναι εξαιρετικά συγκινητικό και πολύ ανθρώπινο, και σου δίνει τη δυνατότητα να ανακαλύψεις έναν Σουμάχερ που δεν γνωρίζεις. Ντοκιμαντέρ επιπέδου είναι και το «Williams» που έχει γυριστεί το 2017. Εξιστορεί την ιστορία της οικογένειας Γουίλιαμς και εστιάζοντας κυρίως στον σερ Φρανκ, έναν από τους σημαντικότερους ανθρώπους στην ιστορία της F1 καθώς υπήρξε σπουδαίος οδηγός αλλά και κατασκευαστής: το ντοκιμαντέρ συνδυάζει πάθος, ατυχήματα, επιτυχίες και προσωπικά δράματα. Εντελώς διαφορετικό το επίσης εξαιρετικό «Life on the Limit» του 2013. Εδώ δεν υπάρχει ένας κεντρικός πρωταγωνιστής, αλλά πολλοί. Το θέμα του είναι η ίδια η ιστορία της ασφάλειας στη F1. Πρόκειται για μια εντυπωσιακή εξιστόρηση του πώς φτάσαμε από τον καιρό των θανατηφόρων δυστυχημάτων στο σήμερα και επί της ουσίας εξηγείται το πώς εξελίχθηκε η ίδια η F1. Οσα βλέπεις να συμβαίνουν ειδικά τις δεκαετίας ’60 και ’70 είναι εντυπωσιακά θεαματικά.
Μποξ
Ο κόσμος της Formula 1 γοητεύει το Χόλιγουντ περίπου όσο το μποξ. Παραδόξως αυτά τα δύο εντελώς άσχετα μεταξύ τους αθλήματα βασίζονται σε κάτι κοινό: οι πρωταγωνιστές τους μοιάζει να παίζουν τη ζωή τους κορόνα γράμματα. Οι μποξέρ δεν κινδυνεύουν φυσικά όσο οι οδηγοί της F1: οι θάνατοι στο ρινγκ είναι σπανιότατοι – μόνο στην αμερικανική σειρά των ταινιών «Ρόκι» μοιάζουν κανόνας. Αλλά το βασικό δεν είναι τι συμβαίνει: είναι η αίσθηση του φόβου που ο θεατής νιώθει. Ο μποξέρ, στις πιο πολλές ταινίες, είναι ένας ευάλωτος αθλητής – κάποιος που υποφέρει ακόμα κι όταν κερδίζει. Ο οδηγός της F1 από τη μεριά του είναι κάποιος που φλερτάρει διαρκώς με τον θάνατο κάνοντας την ακριβοπληρωμένη δουλειά του. Και στη μια και στην άλλη περίπτωση το σινεμά πουλάει αδρεναλίνη. Η διαφορά είναι ότι οι ιστορίες των κινηματογραφικών μποξέρ είναι μάλλον πιο εντυπωσιακές από αυτές των πραγματικών μποξέρ. Ενώ δεν μπορώ να πω το ίδιο για τους οδηγούς: στη δική τους περίπτωση ισχύει το αντίθετο. Ο κίνδυνος που ακολουθεί τον οδηγό στην πραγματική ζωή δεν συγκρίνεται με τίποτα σε σχέση με το fiction. Τουλάχιστον μέχρι πριν από κάποια χρόνια: σήμερα οι αυστηρές προδιαγραφές που ισχύουν στην κατασκευή των αυτοκινήτων, αλλά και στη διοργάνωση των γραν πρι, έχουν περιορίσει αρκετά τον κίνδυνο δυστυχημάτων. Νομίζω πως η ταινία που βγαίνει στις αίθουσες με πρωταγωνιστή τον Μπραντ Πιτ έρχεται αυτόν τον φόβο να τον υπενθυμίσει.
Κοινό
Είναι παράδοξο αυτό; Οχι δεν είναι. Διότι οι παραγωγοί της ταινίας, μεταξύ των οποίων και ο ίδιος ο Χάμιλτον, γνωρίζουν πως ο κόσμος που παρακολουθεί τους αγώνες των μηχανοκίνητων χωρίζεται σε δύο κατηγορίες: από τη μια υπάρχουν οι λάτρεις του αυτοκινήτου και από την άλλη οι ηδονοβλεψίες του κινδύνου. Τα τελευταία χρόνια αυτοί οι δεύτεροι έχουν μάλλον σταματήσει να διασκεδάζουν πολύ καθώς τα ατυχήματα είναι ολοένα και σπανιότερα, ωστόσο ως κοινό υπάρχουν. Σε μια εποχή που όλοι ψάχνουν κοινό (το σινεμά, η τηλεόραση, τα social media κ.λπ.) το Χόλιγουντ εστιάζει σε ένα κοινό που δεν ικανοποιεί ένα βίτσιο: μόνο βίτσιο μπορεί να χαρακτηριστεί το να παρακολουθείς κάτι περιμένοντας ένα δυστύχημα. Ελπίζω η ταινία αυτό το βίτσιο να το ικανοποιεί. Για να αφήσει αυτό το κοινό όντας ικανοποιημένο, το κοινό που αγαπάει τα μηχανοκίνητα, στην ησυχία του…