Αρθρο με στοιχεία που δημοσιεύτηκαν από το οικονομικό ρεπορτάζ του βουλγαρικού bTV Business, καθώς και σε αναφορές του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) και της Κοινοβουλευτικής Δημοσιονομικής Υπηρεσίας (PBO) της Ελλάδας. Τα δεδομένα που παρουσίασε το βουλγάρικο σαϊτ αφορούν την εξέλιξη και τις διαστάσεις της παράνομης (σκιώδους) οικονομίας στην Ελλάδα, η οποία – «αν και μειούμενη – εξακολουθεί να προκαλεί σημαντικές στρεβλώσεις στη δημοσιονομική ισορροπία της χώρας.
Η ελληνική οικονομία συνεχίζει να αντιμετωπίζει τις συνέπειες της σκιώδους – ή αλλιώς παράνομης – οικονομίας, η οποία, σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία της Κοινοβουλευτικής Δημοσιονομικής Υπηρεσίας (PBO), εξακολουθεί να αντιπροσωπεύει μεταξύ 16% και 18% του ΑΕΠ της χώρας. Με βάση δεδομένα για το 2023, το ποσοστό αυτό μεταφράζεται σε περίπου 40 δισεκατομμύρια ευρώ που διακινούνται εκτός του επίσημου οικονομικού κυκλώματος, στερώντας από το κράτος πολύτιμα φορολογικά έσοδα.
Η εκτίμηση βασίζεται στη διαφορά μεταξύ των δηλωμένων εισοδημάτων, ύψους περίπου 110 δισ. ευρώ, και της πραγματικής κατανάλωσης, η οποία ξεπερνά τα 151 δισ. ευρώ. Το χάσμα αυτό ερμηνεύεται ως απόδειξη της έκτασης του αδήλωτου χρήματος που κυκλοφορεί, καθώς και της διαδεδομένης φοροδιαφυγής.
Ωστόσο, παρά το μέγεθος του προβλήματος, οι οικονομικές αρχές διαπιστώνουν θετικές εξελίξεις. Ο συντονιστής της PBO, Γιάννης Τσουκαλάς, επισήμανε κατά την παρουσίαση των στοιχείων ότι η εισπραξιμότητα του ΦΠΑ έχει βελτιωθεί σημαντικά, με τη διαφορά μεταξύ θεωρητικά οφειλόμενου και τελικά εισπραχθέντος ΦΠΑ (το λεγόμενο “VAT gap”) να έχει περιοριστεί πλέον κάτω από το 10% του ΑΕΠ. Παράλληλα, τα έσοδα από τον ΦΠΑ αυξάνονται με ρυθμό 9%, υπερβαίνοντας τις προσδοκίες του κρατικού προϋπολογισμού.
Την τάση αυτή επιβεβαιώνει και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), το οποίο σημειώνει ότι η σκιώδης οικονομία στην Ελλάδα μειώθηκε από περίπου 30% του ΑΕΠ το 2013, σε 16% σήμερα – μια εντυπωσιακή βελτίωση μέσα σε μία δεκαετία. Σε ανάλογο τόνο, ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κυριάκος Πιερρακάκης, δήλωσε σε ομιλία του στο Παρίσι ότι η παραοικονομία αντιστοιχεί πλέον σε μόλις 15% του ΑΕΠ, τονίζοντας την πρόοδο που έχει επιτευχθεί χάρη στην ψηφιοποίηση των φορολογικών διαδικασιών και τον εκσυγχρονισμό των ελεγκτικών μηχανισμών.
Παρά την πρόοδο όμως, το πρόβλημα παραμένει σοβαρό. Η σκιώδης οικονομία υπονομεύει τη διαφάνεια, ενισχύει τη φοροδιαφυγή και δημιουργεί στρεβλώσεις στην αγορά, επιβαρύνοντας τις συνεπείς επιχειρήσεις και τους νόμιμους εργαζόμενους. Παράλληλα, η απώλεια εσόδων περιορίζει τη δυνατότητα του κράτους να επενδύσει σε κρίσιμους τομείς όπως η υγεία, η παιδεία και οι κοινωνικές υπηρεσίες.
Η αντιμετώπιση της παραοικονομίας παραμένει στρατηγικός στόχος για την ελληνική κυβέρνηση και αποτελεί προϋπόθεση για μια πιο δίκαιη και αποτελεσματική οικονομία. Η συνέχιση της ψηφιοποίησης, η ενίσχυση των κινήτρων για δηλωμένες συναλλαγές, αλλά και η πολιτική βούληση για μηδενική ανοχή στη φορολογική ασυδοσία, είναι τα εργαλεία που μπορούν να οδηγήσουν σε περαιτέρω πρόοδο».