Τελευταία έχουν υπάρξει αναφορές στον θετικό ρόλο που μπορεί να παίξει η μετανάστευση για την οικονομία και την κοινωνική ομαλότητα. Δύο όμως είναι τα κρίσιμα σημεία που χαρακτηρίζουν αυτή την άποψη – και που δεν τονίζονται αρκετά ή αποσιωπώνται τελείως. Τα γενικά επιχειρήματα για τις θετικές επιπτώσεις της μετανάστευσης για κοινωνίες που πάσχουν από μείωση πληθυσμού είναι σωστά. Με δύο όμως βασικές επιφυλάξεις.
Η μία έχει να κάνει με το είδος των ανθρώπων που μπαίνουν στη χώρα. Για να υπάρξουν θετικά αποτελέσματα από την εισροή ανθρώπων, αυτοί θα πρέπει να συμπληρώνουν τις ανάγκες της εγχώριας οικονομίας. Με άλλα λόγια, η όποια μετανάστευση για να έχει θετικά αποτελέσματα για την εγχώρια οικονομία θα πρέπει να είναι στοχευμένη. Ανάλογα με τις εθνικές ανάγκες και τα σχετικά κενά σε ανθρώπινο δυναμικό, οι ανθρώπινες ροές στη χώρα θα πρέπει να είναι καθορισμένες και ελεγχόμενες. Ισχύει όμως κάτι τέτοιο και υπάρχουν οι σχετικές τεχνικές και διοικητικές υποδομές για την υλοποίηση μιας τέτοιας πολιτικής; Εχω σοβαρές αμφιβολίες για κάτι τέτοιο.
Η δεύτερη επιφύλαξη έχει σχέση με το είδος των μεταναστών που έρχονται στη χώρα. Και εδώ βρίσκονται τα μεγαλύτερα ερωτηματικά. Αυτό που όλοι οι σχολιαστές αποφεύγουν να αναφέρουν είναι πως η πλειονότητα όσων έρχονται στην Ελλάδα είναι μουσουλμάνοι. Αν και πολλοί από αυτούς, ιδίως οι προερχόμενοι από την Αφρική, ξεκινούν από χώρες όπου διώκονται οι χριστιανοί, αυτοί που επιχειρούν να διασχίσουν τα σύνορα είναι κυρίως μουσουλμάνοι. Και αυτοί πάρα πολύ δύσκολα εντάσσονται στις κατηγορίες που περιγράφονται σαν πρόσωπα επιθυμητά για την οικονομική ανάπτυξη της χώρας και για την εξασφάλιση κοινωνικής συνοχής. Και δεν πρόκειται εδώ για κάποιου είδους κοινωνικό ή θρησκευτικό ρατσισμό, όπως κάποιοι θα μπορούσαν να ισχυριστούν.
Πολλές μελέτες δείχνουν πως οι μουσουλμάνοι σπάνια εντάσσονται στο οργανωμένο εργατικό δυναμικό μιας χώρας. Δεν πληρώνουν φόρους και δεν συνεισφέρουν στο ασφαλιστικό σύστημα. Το ενδιαφέρoν βιβλίο τού Douglas Murray («The Strange Death of Europe: Immigration, Identity, Islam» / «Ο Παράξενος Θάνατος της Ευρώπης: Μετανάστευση, Ταυτότητα, Ισλάμ», Bloοmsbery, 2018) αναδεικνύει γλαφυρά το σχετικό ζήτημα. Οι περισσότεροι από αυτούς επιδιώκουν να ζήσουν από κοινωνικές παροχές και αποφεύγουν την ένταξη στα εθνικά εργασιακά / φορολογικά και ασφαλιστικά συστήματα. Οι πιο πολλοί και για θρησκευτικούς λόγους.
Ως συνέπεια, η ελπίδα πως με τη ροή μουσουλμανικών πληθυσμών θα αντιμετωπιστούν με επιτυχία τα οικονομικά προβλήματα μιας χώρας είναι μάλλον εξωπραγματική. Πέραν των πολλαπλών ζητημάτων συνοχής, αναστάτωσης, ανομοιογένειας και κοινωνικής έντασης που είναι πιθανό να προκύψουν. Το ζήτημα λοιπόν δεν είναι η αντίθεση σε μεταναστευτικές ροές, αλλά η αποφυγή εισόδου στη χώρα μουσουλμανικών πληθυσμών. Το αντίθετο θα μπορούσε να ισχύσει εφόσον θα μπορούσαν να γίνουν δεκτοί άλλοι πληθυσμοί με διαφορετικό εργασιακό ήθος και άλλο αξιακό σύστημα. Οπως χριστιανοί ή Ασιάτες (ινδουιστές κ.ά.). Θα ήταν δυνατόν λ.χ. να γίνουν δεκτοί πολλοί Νοτιοαμερικανοί από αυτούς που απελαύνουν οι ΗΠΑ – αφού εξεταστούν βέβαια τα προσωπικά τους δεδομένα και δεν έχουν εγκληματικό μητρώο. Με τον τρόπο αυτό ένας κόσμος συνηθισμένος σε ένα είδος δυτικής εργασιακής ηθικής θα μπορούσε να ενταχθεί στο εργατικό δυναμικό της χώρας και να ισχυροποιήσει την ελληνική κοινωνική συνοχή.