Η απόφαση του Ανωτάτου Ειδικού Δικαστηρίου (ΑΕΔ) για έκπτωση των τριών βουλευτών των «Σπαρτιατών» στις εκλογικές περιφέρεις των οποίων ασκήθηκαν ενστάσεις εκλογιμότητας, πέρα από τη βαρυσήμαντη νομική σημασία της, έχει και κρίσιμες πολιτικές επιπτώσεις.
Το βασικό αποτέλεσμα της απόφασης – η έκπτωση των βουλευτών για εξαπάτηση του εκλογικού σώματος λόγω «υποκρυπτόμενης ηγεσίας» του Ηλία Κασιδιάρη – ουσιαστικοποιεί την έννοια της «υπέρ της δημοκρατίας» λειτουργίας των κομμάτων (άρθρο 29, παρ. 1 του Συντάγματος) και της «ελεύθερης και ανόθευτης» εκδήλωσης της λαϊκής βούλησης μέσα από τις εκλογές (άρθρο 52 του Συντάγματος), όπως επισημαίνει στα «ΝΕΑ» ο συνταγματολόγος Κώστας Μποτόπουλος, ο οποίος ήταν και νομικός παραστάτης στην εκδίκαση της υπόθεσης στο Εκλογοδικείο. Με δεδομένο ότι η απόφαση δημιουργεί, παράλληλα, νέους αριθμητικούς και πολιτικούς συσχετισμούς εντός Βουλής, με πρώτο, απτό και άμεσο αποτέλεσμα τη λειτουργία ενός Κοινοβουλίου από 297 βουλευτές, αφού τρεις βουλευτές εξέπεσαν και οι θέσεις τους έμειναν κενές, ο ίδιος σημειώνει ότι «ο όλος αριθμός» των βουλευτών παραμένει ο ίδιος, αφού αυτός ο αριθμός ορίζεται, κατά το άρθρο 51 παρ. 1 του Συντάγματος, «με νόμο» και ο νόμος αυτός, για την παρούσα Βουλή, τον προσδιορίζει στους 300 βουλευτές.
16 περιπτώσεις
Στη βάση αυτή, ο Κώστας Μποτόπουλος καταγράφει τις εξής περιπτώσεις που η απόλυτη πλειοψηφία των 151 βουλευτών ή της ενισχυμένης πλειοψηφίας των 180 εδρών δεν αλλοιώνεται:
n Για να γίνει δεκτή πρόταση δυσπιστίας κατά της κυβέρνησης πρέπει να εγκριθεί από την απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών (151), ενώ για την πρόταση εμπιστοσύνης αρκεί η απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων, που δεν μπορεί όμως να είναι κατώτερη από τα δύο πέμπτα (120) του όλου αριθμού των βουλευτών.
n Για την άσκηση δίωξης κατά υπουργών ή πρώην υπουργών και για τη συγκρότηση ειδικής κοινοβουλευτικής επιτροπής απαιτείται απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών.
n Για την αναθεώρηση του Συντάγματος, πρέπει να συγκεντρωθούν στις δύο Βουλές, είτε τα τρία πέμπτα (180) είτε η απόλυτη πλειοψηφία (151) του όλου αριθμού των βουλευτών.
n Για τη σύσταση εξεταστικών επιτροπών απαιτείται απόφαση τουλάχιστον των δύο πέμπτων (120) του συνόλου των βουλευτών, ενώ ειδικά για θέματα εξωτερικών και άμυνας της απόλυτης πλειοψηφίας του όλου αριθμού των βουλευτών (150).
n Για την ψήφιση εκλογικού συστήματος που θα ισχύσει από τις αμέσως επόμενες εκλογές, απαιτείται πλειοψηφία δύο τρίτων του όλου αριθμού των βουλευτών (200), ενώ επί του όλου αριθμού των βουλευτών προσδιορίζεται και ο αριθμός των βουλευτών Επικρατείας.
n Για την ψήφιση νόμου σχετικού με την «ψήφο των αποδήμων» απαιτείται η πλειοψηφία των δύο τρίτων του όλου αριθμού των βουλευτών (200).
n Μόνο με νόμο που ψηφίζεται από απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών (151) μπορεί να γίνει δεκτή, να περάσει ή να διαμείνει στη χώρα ξένη στρατιωτική δύναμη.
n Διατηρείται η πλειοψηφία των τριών πέμπτων του όλου αριθμού των βουλευτών (180) προκειμένου να αναγνωρισθούν αρμοδιότητες που προβλέπονται στο Σύνταγμα σε όργανα διεθνών οργανισμών, όπως και η απόλυτη πλειοψηφία για περιορισμούς στην άσκηση της εθνικής κυριαρχίας.
n Αποφάσεις της Βουλής για τη λήψη μέτρων σε περίπτωση «κατάστασης πολιορκίας» λαμβάνονται με πλειοψηφία τριών πέμπτων του συνολικού αριθμού των βουλευτών (180), ενώ ενδεχόμενη παράταση των μέτρων απαιτεί πλειοψηφία του συνολικού αριθμού των βουλευτών (151).
n Για την προκήρυξη δημοψηφίσματος για κρίσιμα εθνικά θέματα απαιτείται απόφαση της απόλυτης πλειοψηφίας του όλου αριθμού των βουλευτών (151), ενώ για δημοψήφισμα επί σοβαρού κοινωνικού ζητήματος η πλειοψηφία ανέρχεται στα τρία πέμπτα του συνόλου των βουλευτών (180).
n Για την εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας απαιτείται, κατά τις τέσσερις πρώτες ψηφοφορίες, πλειοψηφία υπολογιζόμενη επί του όλου αριθμού των βουλευτών, δύο τρίτων (200) στις δύο πρώτες ψηφοφορίες, τριών πέμπτων (180) στην τρίτη και απόλυτη πλειοψηφία (151) στην τέταρτη.
n Η Βουλή αποφασίζει με πλειοψηφία τριών πέμπτων του συνόλου των μελών της (180) για το αν συντρέχει περίπτωση εκλογής νέου Προέδρου της Δημοκρατίας σε περίπτωση αδυναμίας του να ασκήσει τα καθήκοντά του.
n Αντίστοιχη πρόβλεψη απόφασης της Βουλής, που λαμβάνεται με απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών, για τη διαπίστωση της αδυναμίας του Πρωθυπουργού να ασκήσει τα καθήκοντά του για λόγους υγείας.
n Νομοσχέδιο που αναπέμφθηκε από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας απαιτείται να επιψηφιστεί με την απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών.
n Για την παραπομπή Προέδρου της Δημοκρατίας σε δίκη απαιτείται πλειοψηφία δύο τρίτων του συνόλου των μελών της Βουλής (200 βουλευτές).
n Η «συνήθης πλειοψηφία» για τη λήψη των αποφάσεων υπολογίζεται βάσει του όλου αριθμού των βουλευτών, με τους παρόντες βουλευτές να μην μπορούν να είναι λιγότεροι από το ¼ αυτού του αριθμού (75).
Αμεση πρακτική συνέπεια της απόφασης είναι η απώλεια της ιδιότητας της «Κοινοβουλευτικής Ομάδας» από τους «Σπαρτιάτες», με όλα τα προνόμια που συνεπάγεται, λόγω μείωσης του αριθμού των βουλευτών τους κάτω από τους 5, και η ένταξη των εναπομεινάντων βουλευτών στους «ανεξάρτητους», που πλέον έφτασαν τους 25 – κάτι που αποτελεί ρεκόρ για τη Μεταπολίτευση.
Μια ενδεχόμενη συνέπεια, την οποία θα κρίνουν οι πολίτες, σχετίζεται – κατά τον Κώστα Μποτόπουλο – με την κυβερνητική αξιοπιστία, λόγω της «βιασύνης» του κυβερνητικού εκπροσώπου να αναγγείλει έναν νέο «πήχη πλειοψηφίας», τον οποίο λανθασμένα κατέβασε στις 149 ψήφους, ενώ η παρούσα κυβέρνηση διαθέτει και το τεκμήριο της δεδηλωμένης και πολύ περισσότερους βουλευτές.