Το κύμα, η πρωτοβουλία, το όραμα, το κίνημα: μπορεί οι παριστάμενοι της Διάσκεψης του Ινστιτούτου του Αλέξη Τσίπρα την περασμένη Τρίτη να ζητούσαν μια πιο ξεκάθαρη απάντηση όσον αφορά την επιστροφή του πρώην πρωθυπουργού, ωστόσο η ομιλία του στο κλείσιμο της ημέρας ήταν αρκετή για να ανοίξει νέο κύκλο σεναρίων: είναι ο Τσίπρας έτοιμος να ηγηθεί ξανά ενός κομματικού μηχανισμού;
Και αν ναι, πότε θα φανερώσει τις προθέσεις του;
Ως είθισται, τα σενάρια τρέχουν πιο γρήγορα από τις αποφάσεις.
Ο πρώην πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ μέχρι το φθινόπωρο έχει δύο εκκρεμότητες με τις οποίες ήδη καταπιάνεται.
Πρώτον, τη διαμόρφωση της νέας επιστημονικής σύνθεσης του Ινστιτούτου, την οποία προανήγγειλε ο διευθυντής του, Βαγγέλης Καλπαδάκης – ο οποίος μετακομίζει στη Βιέννη, στη μόνιμη αντιπροσωπεία του ΟΑΣΕ. Δεύτερον, τη συγκέντρωση του αρχείου του, με στόχο τη συγγραφή ενός βιβλίου που θα περιλαμβάνει τα όσα συνέβησαν την περίοδο που βρέθηκε στη διακυβέρνηση της χώρας, από το 2015 έως το 2019.
Πέραν αυτών, καμία απόφαση δεν έχει ληφθεί, κανένα πράσινο φως δεν έχει ανάψει, κανένας ορίζοντας δεν έχει δοθεί για το ενδεχόμενο να γίνουν κινήσεις πριν από την εκλογική αναμέτρηση.
Το «μανιφέστο» του πρώην πρωθυπουργού
Και όμως, το ερώτημα παραμένει, ακόμα κι αν μένει αναπάντητο.
Και μόνο η περιγραφή ενός πενταετούς πλάνου από τον Τσίπρα, άλλωστε, η συζήτηση περί ενός κινήματος που θα διαπερνά τις προοδευτικές δυνάμεις, η κατεύθυνση του νέου πατριωτισμού και οι νέες διαχωριστικές γραμμές ανάμεσα στην κοινωνία του ενός πέμπτου και των υπολοίπων δείχνουν εκ μέρους του πρώην πρωθυπουργού διάθεση για τη διαμόρφωση μιας πλατφόρμας, ενός πλαισίου μέσα στο οποίο, ενδεχομένως, κάποια στιγμή να βρεθεί και ένα νέο πολιτικό υποκείμενο.
Κι ας λέει ότι ο καθένας συμβάλλει «από όποια θέση κι αν έχει», το ενδεχόμενο της απόσυρσης είναι αυτό που συγκεντρώνει τις λιγότερες πιθανότητες.
Αναταράξεις σε ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ
Αυτό θα ήθελε η συντριπτική πλειονότητα όσων βρέθηκαν στο Μέγαρο Μουσικής, εκείνοι που φώναξαν στον πρώην πρωθυπουργό «γύρνα» και «αν όχι τώρα, πότε;».
Την ίδια προσμονή, ωστόσο, δεν δείχνουν οι ηγεσίες των κομμάτων του προοδευτικού χώρου: από το σχόλιο του ΠΑΣΟΚ πως η Δημοκρατική Παράταξη έχει ηγέτη στο πρόσωπο του Νίκου Ανδρουλάκη έως την έμμεση αιχμή του Σωκράτη Φάμελλου πως «όσο συντηρείται μια συζήτηση που δεν καταλήγει πουθενά, θα φθείρεται και ο ΣΥΡΙΖΑ και θα φθειρόμαστε όλοι» και τη στάση του Παύλου Πολάκη, όλα δείχνουν πως μια οργανωτική πρωτοβουλία από τον πρώην πρωθυπουργό θα έβρισκε απέναντι ένα σημαντικό κομμάτι των σημαινόντων στελεχών και των δύο πλευρών.
Διχογνωμία υπάρχει και σε επίπεδο κοινωνίας, καθώς στην τελευταία δημοσκόπηση (Opinion), το 62,1 των ερωτώμενων απαντούν πως ο Τσίπρας «δεν χρειάζεται» να ενεργοποιηθεί πολιτικά, παρότι στους αυτοπροσδιοριζόμενους κεντροαριστερούς το όνομά του έρχεται πρώτο (17,9%) στα πρόσωπα που θα μπορούσαν να ηγηθούν ενός ενιαίου φορέα – πίσω μόνο από το «Δεν ξέρω», που αγγίζει το 29,3%.
Στην πράξη, αυτό σημαίνει πως στον προοδευτικό χώρο ο Τσίπρας έχει ακροατήριο, ακόμα και ως λύση ανάγκης, όσο η εικόνα των σημερινών επικεφαλής παρουσιάζεται αποδυναμωμένη ακόμα και εντός των κομματικών τειχών.
Εκεί όμως η επιρροή σταματάει, στον χώρο του Κέντρου υποχωρεί εμφανώς – και, στα δέκα χρόνια από το δημοψήφισμα του 2015, η ΝΔ αξιοποιεί την επέτειο για να υπενθυμίσει ότι το ίδιο πρόσωπο που μιλάει για το μέτωπο στην Ακροδεξιά έχει συγκυβερνήσει με τους ΑΝΕΛ και πως η «εθνική αξιοπρέπεια» εκείνων των ημερών περιελάμβανε ουρές στις τράπεζες και capital controls.
Πατάει, δηλαδή, και στο γεγονός πως ο ίδιος ο Τσίπρας, που βρίσκεται σε φάση rebranding με εμφανώς πιο σοσιαλδημοκρατικό περιεχόμενο από αυτό που είχε όταν ξεκίνησε, δεν έχει ακόμα κάνει την αυτοκριτική του για εκείνη την περίοδο.
Η γενική εκτίμηση, πάντως, είναι πως ο Τσίπρας, αποχωρώντας τη στιγμή που το έκανε, κατάφερε να κερδίσει μια ευκαιρία επιστροφής – αν αυτό είναι που θέλει.
Το θέμα είναι αν και, κυρίως, πότε θα επιλέξει να τη χρησιμοποιήσει.
Ακόμα και η συγκυρία παίζει ρόλο, γιατί τρίτη ευκαιρία για εκείνον δεν θα υπάρξει. Και αν κάτι έχει δείξει πως ξέρει ο Τσίπρας είναι πως αντιλαμβάνεται τα στοιχεία που κάνουν μια στιγμή κατάλληλη. Αρα και τη δεδομένη φάση πρώιμη.