Σε μια εποχή όπου οι πληρωμές με κάρτα, κινητό και έξυπνο ρολόι έχουν γίνει δεύτερη φύση, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα προετοιμάζει το επόμενο μεγάλο βήμα: την κυκλοφορία του ψηφιακού ευρώ. Πρόκειται για ένα εγχείρημα ιστορικής σημασίας, που φιλοδοξεί να συνδυάσει την ασφάλεια του φυσικού χρήματος με την ευκολία των ηλεκτρονικών πληρωμών, δίχως να εκχωρηθεί έλεγχος σε ιδιωτικούς παρόχους όπως οι αμερικανικές Visa και Mastercard.
Το ψηφιακό ευρώ δεν θα αντικαταστήσει τα χαρτονομίσματα – θα τα συμπληρώνει. Οι χρήστες θα μπορούν να το χρησιμοποιούν τόσο online όσο και offline, ακόμη και χωρίς σύνδεση στο διαδίκτυο, με πλήρη προστασία ιδιωτικότητας, αντίστοιχη με αυτή των μετρητών. Οι εμπορικές τράπεζες θα έχουν την ευθύνη για τη διασύνδεση με τους χρήστες, ενώ το Ευρωσύστημα θα διατηρεί τον αποκλειστικό έλεγχο της έκδοσης και της εκκαθάρισης των συναλλαγών.
Το έργο βρίσκεται ακόμα στη φάση προετοιμασίας, με τον Οκτώβριο να σηματοδοτεί πιθανή είσοδο στη φάση πειραματισμού. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, το ψηφιακό ευρώ ενδέχεται να τεθεί σε
κυκλοφορία μεταξύ 2027 και 2028, εφόσον υπάρξει νομική κάλυψη και συναίνεση σε επίπεδο ΕΕ.
Η ΕΚΤ δηλώνει αποφασισμένη να διασφαλίσει ότι το ψηφιακό ευρώ δεν θα καταστεί εργαλείο παρακολούθησης. Αντίθετα, η ανωνυμία θα διαφυλάσσεται μέσω προηγμένων τεχνικών κρυπτογράφησης, με πρόσβαση στα δεδομένα μόνο υπό αυστηρές νομικές προϋποθέσεις. Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θέτει όρια στις προμήθειες που θα μπορούν να επιβάλουν οι τράπεζες, ώστε το νέο ψηφιακό νόμισμα να είναι προσβάσιμο και οικονομικά αποδοτικό για πολίτες και επιχειρήσεις.
Σε γεωπολιτικό επίπεδο, το εγχείρημα αποτελεί απάντηση στην αυξανόμενη εξάρτηση από τις πλατφόρμες πληρωμών των ΗΠΑ, οι οποίες έχουν αυξήσει τις χρεώσεις τους έως και 40% τα τελευταία χρόνια. Όπως χαρακτηριστικά δήλωσε ο Πιέρο Τσιπολόνε από το Δ.Σ. της ΕΚΤ, «οι πληρωμές είναι τόσο κρίσιμες όσο το νερό ή το ρεύμα. Είναι θέμα ευρωπαϊκής κυριαρχίας».
Το ψηφιακό ευρώ ενσαρκώνει έτσι την ευρωπαϊκή φιλοδοξία για τεχνολογική ανεξαρτησία, οικονομική ανθεκτικότητα και προστασία της δημοκρατικής λειτουργίας του χρήματος – και αυτό το στοίχημα δεν πρέπει να χαθεί.