Το πανεπιστημιακό πρωτάθλημα των ΗΠΑ (NCAA) δεν είναι άγνωστο στην Ελλάδα. Οι έλληνες μπασκετμπολίστες το έχουν ανακαλύψει εδώ και πολλά χρόνια. Από τον Παναγιώτη Φασούλα, που έπαιξε ένα χρόνο στο Νορθ Καρολάινα Στέιτ στα μέσα της δεκαετίας του ’80, τον Κώστα Μάγλο πιο μετά, που σπούδασε επί μία τριετία στο πανεπιστήμιο της Βοστώνης πριν υπογράψει στον Παναθηναϊκό το 1998, τον Ιαν Βουγιούκα, που αποφοίτησε από το Σεντ Λούις το 2007, και τον Ιωάννη Παπαπέτρου, που ολοκλήρωσε πρόσφατα μια σπουδαία καριέρα η οποία άρχισε τη διετία 2013-15 στο Πανεπιστήμιο του Τέξας, το ταξίδι στην Αμερική για να συνδυάσουν τη βελτίωση στο μπάσκετ με σπουδές βρισκόταν ανέκαθεν ανάμεσα στις επιλογές των ταλαντούχων ελλήνων παικτών.
Πολύ περισσότερο τώρα που έχουν τη δυνατότητα να βγάλουν και χρήματα. Οι καιροί άλλαξαν και το NCAA δεν είναι πια απολύτως ερασιτεχνικό. Υστερα από μια σειρά διεκδικήσεων και δικαστικών αποφάσεων που εκδόθηκαν τα τελευταία χρόνια, τα πανεπιστήμια έχουν υποχρεωθεί σε καταβολή προς τους φοιτητές-αθλητές σημαντικών ποσών ως αποζημίωση για τη χρήση και εκμετάλλευση του ονόματος, της εικόνας και της δημοφιλίας τους (Name Image Likeness, NIL). Κι αυτό λειτουργεί ως ένα επιπλέον και πολύ σημαντικό δέλεαρ για όσους θέλουν να συνδυάσουν μπάσκετ με σπουδές στην Αμερική.
Κάπως έτσι ο Βαγγέλης Ζούγρης αποδέχθηκε πρόταση κοντά στο μισό εκατομμύριο δολάρια ετησίως για να αφήσει το Περιστέρι και να παίξει του χρόνου στο Λούιβιλ. Πάνω κάτω τα ίδια λεφτά πήρε και ο Λευτέρης Μαντζούκας για να φύγει από την Ελλάδα και το Μαρούσι και να δεσμευτεί με το Πανεπιστήμιο Οκλαχόμα Στέιτ. Με τον Νεοκλή Αβδάλα τα πράγματα ήταν λίγο διαφορετικά, αφού πρώτα δοκίμασε την τύχη του στο ντραφτ του ΝΒΑ, όταν όμως είδε ότι δεν είχε πιθανότητες να επιλεγεί σε καλή θέση, απέσυρε τη συμμετοχή του και αποδέχθηκε την πρόταση του Βιρτζίνια Τεκ, που λέγεται ότι ξεπερνά το ένα εκατομμύριο δολάρια ετησίως. Ο Στέφανος Σπάρταλης ήταν ο τελευταίος χρονικά που πήρε την απόφαση να διασχίσει τον Ατλαντικό, με λιγότερα πάντως χρήματα από τους προηγούμενους. Αποχαιρετά προσωρινά τον Ολυμπιακό για να παίξει στο Μονμάουθ.
Στο NCAA αγωνίζονται ήδη τα τελευταία δύο χρόνια άλλα τέσσερα ελληνόπουλα. Πρώτος έκανε το ταξίδι ο 20χρονος Νίκος Χιτικούδης, που άφησε τη ΧΑΝΘ το καλοκαίρι του 2023 για να αγωνιστεί στο Πανεπιστήμιο Νορθ Καρολάινα Α&Τ. Κι είναι αλήθεια πως τα έχει πάει πολύ καλά, φέτος μάλιστα στη δεύτερη χρονιά του είχε μέσους όρους 10,8 πόντων και 9,3 ριμπάουντ σε 29,1 λεπτά συμμετοχής. Οι εμφανίσεις του είχαν ως αποτέλεσμα να πάρει μεταγραφή πριν από μερικές μέρες στο Πανεπιστήμιο Ρόμπερτ Μόρις στην Πενσιλβάνια, το οποίο έπαιξε φέτος στο τελικό τουρνουά.
Πέρυσι ο 19χρονος Λευτέρης Λιοτόπουλος ανταποκρίθηκε στο κάλεσμα του Ρικ Πιτίνο και δεσμεύτηκε να αγωνιστεί υπό τις οδηγίες του στο Πανεπιστήμιο Σεντ Τζονς της Νέας Υόρκης. Εφυγε από την ακαδημία ΔΕΚΑ του Νίκου Χατζηβρέττα, όπου αναδείχθηκε ως ένα από τα καλύτερα σύγχρονα ταλέντα του ελληνικού μπάσκετ και αποδέχθηκε την πρόκληση του NCAA, όπου πάντως στην παρθενική του σεζόν δεν έκανε πολλά. Επαιξε σε 25 αγώνες με 5 λεπτά μέσο χρόνο συμμετοχής και 1,4 πόντους ανά αγώνα.
Ο 19χρονος Βενιαμίν Αμπόσι αναδείχθηκε στον Ολυμπιακό, όπου πήγε σε ηλικία 14 ετών από τον Εργοτέλη, και πέρυσι διέσχισε τον Ατλαντικό για να παίξει στο Πανεπιστήμιο του Σαν Φρανσίσκο. Στην πρώτη του σεζόν συμμετείχε σε 30 αγώνες μένοντας στο παρκέ για 12,1 λεπτά ανά αγώνα και είχε μέσους όρους 2,4 πόντων και 2,1 ριμπάουντ.
Από τον Ολυμπιακό έφυγε πέρυσι ένας ακόμα 19χρονος, ο Τάσος Ροζακέας για να αγωνιστεί στο Φλόριντα Στέιτ. Και γι’ αυτόν η πρώτη χρονιά ήταν αναγνωριστική με 0,5 πόντους κατά μέσο όρο στα 13 παιχνίδια που έπαιξε.