Η Ευρωπαϊκή Ένωση εξετάζει τη δημιουργία νέων άμεσων πηγών εσόδων για να καλύψει τις αυξανόμενες ανάγκες του προϋπολογισμού της, οι οποίες προκύπτουν από τις νέες γεωπολιτικές προτεραιότητες – με κυρίαρχη την ενίσχυση των δαπανών για την άμυνα.
Σύμφωνα με έκθεση της γερμανικής Αντιπροσωπείας στις Βρυξέλλες που διέρρευσε στον Τύπο, μία από τις εναλλακτικές που βρίσκονται υπό συζήτηση είναι η φορολόγηση προϊόντων όπως ο καπνός και τα ηλεκτρονικά απόβλητα. Η ιδέα είναι τα έσοδα από αυτούς τους νέους φόρους να καταλήγουν απευθείας στα ταμεία της ΕΕ, παρακάμπτοντας τα κράτη-μέλη, κάτι που ήδη έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις.
Η πρόταση φαίνεται να επιβεβαιώνει σχετικό ρεπορτάζ του ειδησεογραφικού δικτύου Euractiv, σύμφωνα με το οποίο ο Επίτροπος για τη Δράση για το Κλίμα και πρώην υπουργός Οικονομικών της Ολλανδίας, Βόπκε Χούκστρα, έχει υποστηρίξει την αύξηση της φορολογίας στα προϊόντα καπνού. Ο ίδιος φέρεται να επιθυμεί την άντληση εσόδων από τον καπνό, ώστε να μην επιβαρυνθεί περαιτέρω το Ευρωπαϊκό Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ETS), που αποτελεί επίσης σημαντική πηγή χρηματοδότησης του κοινοτικού προϋπολογισμού.
Η ιδέα ενός «ευρωπαϊκού καπνικού φόρου» έχει ήδη βρει αντίθετους κάποιους από τους υπουργούς Οικονομικών των κρατών-μελών. Η Σουηδή υπουργός Οικονομικών, Ελίζαμπεθ Σβάντεσον, χαρακτήρισε την πρόταση «απαράδεκτη» μέσω ανάρτησής της στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τόνισε ότι είναι αυτονόητο πως τα φορολογικά έσοδα πρέπει να ωφελούν τη Σουηδία και όχι τη γραφειοκρατία των Βρυξελλών.
Η ιδέα έρχεται να ενταχθεί σε ένα ευρύτερο σχέδιο μεταρρύθμισης της φορολογίας του καπνού στην Ευρωπαϊκή Ένωση, που σχεδιάζεται μέσα από την αναθεώρηση της Οδηγίας για τους Ειδικούς Φόρους Κατανάλωσης Καπνού (TED). Σύμφωνα με προσχέδιο αυτής της μεταρρύθμισης, προτείνεται ιστορική αύξηση του φόρου στα τσιγάρα κατά 139%, η οποία θα προστίθεται στους ήδη υπάρχοντες εθνικούς φόρους και στον ΦΠΑ. Μέχρι τώρα δεν ήταν ξεκάθαρο αν αυτά τα αυξημένα έσοδα θα κατευθύνονται αποκλειστικά στον προϋπολογισμό της ΕΕ ή αν θα μοιράζονται με τα κράτη-μέλη, ωστόσο το γερμανικό έγγραφο φαίνεται να επιβεβαιώνει την πρόθεση τα χρήματα να καταλήγουν εξ ολοκλήρου στις Βρυξέλλες.
Η πρωτοβουλία εντάσσεται στην ευρύτερη προσπάθεια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να διασφαλίσει νέους ίδιους πόρους για την Ένωση, ειδικά εν όψει του αυξανόμενου κόστους που συνεπάγεται η στρατηγική αυτονομία, η ενίσχυση της άμυνας και η πράσινη μετάβαση. Παράλληλα, αναδεικνύει τις διαφορετικές αντιλήψεις που επικρατούν μεταξύ των κρατών-μελών σχετικά με τον καταμερισμό των δημοσιονομικών βαρών και τον ρόλο της Ένωσης στη φορολογία, τομέα που παραμένει μέχρι σήμερα στην αρμοδιότητα των εθνικών κυβερνήσεων.