Η συζήτηση για την παρουσία ζώων συντροφιάς σε μνημεία και ιστορικά τοπόσημα έχει ανοίξει και επισήμως από την άνοιξη του 2023, όταν το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο γνωμοδότησε θετικά για την είσοδό τους σε επιλεγμένους αρχαιολογικούς χώρους της χώρας. Η γνωμοδότηση έγινε δεκτή από το υπουργείο Πολιτισμού, με την υπουργό Λίνα Μενδώνη να κάνει λόγο για ένα «πρώτο αλλά σημαντικό βήμα» στον εναρμονισμό της προσβασιμότητας με τα ευρωπαϊκά πρότυπα.
Η απόφαση αφορά περισσότερους από 120 αρχαιολογικούς χώρους, κυρίως αναπεπταμένους και ανοιχτούς σε εξωτερικό περιβάλλον, όπως η Αρχαία Μεσσήνη, η Βεργίνα, οι Μυκήνες, οι Φίλιπποι ή η Δήλος. Δεν περιλαμβάνει χώρους με υψηλή επισκεψιμότητα ή περιορισμένο χώρο κίνησης όπως η Ακρόπολη, η Αρχαία Ολυμπία ή η Κνωσός. Εκεί η παρουσία ζώων παραμένει απαγορευτική, κυρίως για λόγους ασφαλείας τόσο για τα ίδια τα ζώα όσο και για τους επισκέπτες, βάσει του σκεπτικού του ΥΠΠΟ.
Οι όροι
Οι όροι είναι συγκεκριμένοι. Ο κηδεμόνας πρέπει να έχει οδηγό (λουρί), να διαθέτει μαζί του το ενημερωμένο βιβλιάριο υγείας του ζώου (πλέον είναι ψηφιακό) και να φροντίζει για τον καθαρισμό τυχόν ακαθαρσιών. Επιτρέπεται επίσης η είσοδος ζώων σε μάρσιππο ή κλουβί μεταφοράς, ενώ απαγορεύεται ρητά η παρουσία τους μέσα σε ναούς, θολωτούς τάφους, θέατρα και μνημεία με ευαίσθητα δάπεδα, όπως ψηφιδωτά. Για μεγαλόσωμα ζώα συντροφιάς προβλέπεται η χρήση φίμωτρου.
Ταυτόχρονα, σε περισσότερους από 110 αρχαιολογικούς χώρους έχει προβλεφθεί η δημιουργία ειδικών κλωβών προσωρινής φύλαξης των ζώων στην είσοδο – ένα μέτρο που βρίσκεται ακόμη σε στάδιο υλοποίησης. Το σκεπτικό είναι απλό: κάποιος που δεν μπορεί να μπει με το ζώο του, να μη χρειάζεται να το αφήσει στο αυτοκίνητο.
Η πραγματικότητα ωστόσο δεν είναι πάντα τόσο καθαρή όσο η πρόθεση. Στην πράξη, πολλοί χώροι παραμένουν μη προσβάσιμοι για τα ζώα, είτε επειδή οι υπάλληλοι δεν έχουν λάβει σαφείς οδηγίες είτε επειδή φοβούνται τις αντιδράσεις. Η εφαρμογή εξαρτάται συχνά από την τοπική Εφορεία Αρχαιοτήτων, κάτι που δημιουργεί διαφοροποιήσεις από περιοχή σε περιοχή – και ανασφάλεια στους επισκέπτες.
Ενιαίο πλαίσιο
Σε μια χώρα με χιλιάδες αρχαιολογικούς χώρους, αλλά και χιλιάδες ζώα συντροφιάς που συνοδεύουν τις καθημερινές μας μετακινήσεις και τις διακοπές, η ανάγκη για ένα σαφές, ενιαίο και κυρίως εφαρμόσιμο πλαίσιο είναι προφανής. Οπως συμβαίνει σε άλλες χώρες της ΕΕ, η παρουσία ενός ζώου σε ανοιχτό δημόσιο χώρο, υπό προϋποθέσεις, δεν θεωρείται απειλή – αλλά μέρος της καθημερινότητας.
Από τη στιγμή που η Πολιτεία έχει κάνει το πρώτο βήμα, το επόμενο είναι η ενημέρωση. Ορατή, κατανοητή και όχι «με ψιλά γράμματα». Για να μη χρειάζεται κανείς να διαπραγματεύεται στην είσοδο του εκάστοτε χώρου αν ο σκύλος του επιτρέπεται ή όχι.