Είναι λογικό σε πρώτο χρόνο τα φώτα να στρέφονται σε εκείνους που έκαναν τις κομπίνες. Στους φραπέδες και τους χασάπηδες αυτής της χώρας. Στους διαπλεκόμενους κλέφτες που σφετερίζονται το δημόσιο χρήμα όχι μόνο χωρίς τον φόβο των Αρχών, αλλά συχνά με τη συμβολή δημόσιων λειτουργών και στελεχών του περιβόητου επιτελικού κράτους, πολλές φορές και της Αστυνομίας!
Πέρα από τον διάσημο πια ΟΠΕΚΕΠΕ, με τους χιλιάδες πλιατσικολόγους που κρύβονται πίσω από τους ΑΦΜ, είναι χαρακτηριστική και η περίπτωση του τελωνείου Μαυροματίου στη Θεσπρωτία. Σε αυτόν τον επαρχιακό οργανισμό οι 14 από τους 15 υπαλλήλους, ανάμεσά τους και ο προϊστάμενος, πιάστηκαν στη «φάκα», με τους διαλόγους που κατέγραψαν αστυνομικοί της υπηρεσίας εσωτερικών υποθέσεων να είναι ενδεικτικοί του τρόπου δράσης τους. Λειτουργούσαν γράφοντας τους νόμους εκεί που δεν πιάνει μελάνι. Σαν να μην υπάρχει κράτος και για να εξυπηρετηθείς έπρεπε να κεράσεις «έναν καφέ…».
Πώς νιώθει όμως ένας νομοταγής πολίτης βλέποντας καθημερινά πλέον παρόμοιες υποθέσεις κατάχρησης, κατασπατάλησης ή και καθαρής κλοπής του δημόσιου χρήματος, την ώρα που η κατάσταση στα νοσοκομεία της χώρας είναι δραματική, η κατάσταση με τους αναπληρωτές καθηγητές επίσης, οι χρηματοδοτήσεις στα πανεπιστήμια ανεπαρκείς και ο 13ος και 14ος μισθός στο Δημόσιο – ακόμα – μη εφικτός για δημοσιονομικούς λόγους;
Είναι προφανές ότι νιώθει οργή και αγανάκτηση, μέρος της οποίας αποτυπώνεται και στις δημοσκοπήσεις που εμφανίζουν το κυβερνών κόμμα πολύ χαμηλότερα από τα ποσοστά που κατάφερε στις τελευταίες, όχι και τόσο μακρινές εκλογές. Η αίσθηση όμως ότι ο νομοταγής πολίτης είναι το κορόιδο της ιστορίας μπορεί εύκολα να οδηγήσει σε δύο δρόμους, κανένας εκ των οποίων δεν είναι ευχάριστος και δημιουργικός για το κράτος.
«Αφού όλοι το κάνουν»
Ο πρώτος είναι εκείνος της διάθεσης για τιμωρία, που οδηγεί στην ανοιχτή αγκαλιά των τιμωρών τους συστήματος, με προφανείς αρνητικές συνέπειες για τη δημοκρατία και τα καλά της. Η ανοχή αλλά και η συμμετοχή των κρατικών λειτουργών στις κομπίνες δημιουργούν συνθήκες περιρρέουσας «κοινωνικής αυτοδικίας». Ο άλλος δρόμος είναι εκείνος της μεταπήδησης από τη νομιμότητα στην παρανομία, σε μια λογική «αφού όλοι το κάνουν γιατί να μην το κάνω κι εγώ». Η επαναλαμβανόμενη αγανάκτηση μπορεί να λειτουργήσει ως «διαμεσολαβητής» στην εφαρμογή τέτοιων πρακτικών, αφού ο τίμιος πολίτης νιώθει καμιά φορά ο μεγάλος βλάκας, που ενώ έχει τη δυνατότητα να «αρπάξει» κι αυτός, δεν το κάνει. Εύλογα αναρωτιέται κάποια στιγμή: «Και αυτοί που δεν πλήρωσαν, τι έπαθαν; Τίποτα…». Μόνο η περίπτωση του Ακη Τσοχατζόπουλου, αν θυμάστε, παραμένει σημείο αναφοράς…
Ανάλογα τη θέση ευθύνης που έχει ο καθένας, κλέβει αναλόγως… Ο εξεταστής για το δίπλωμα οδήγησης θα πάρει λίγα, ο προϊστάμενος που βάζει οδοιπορικά να πάει για μπάνιο, λιγότερα, αυτός που θα βάλει υπογραφές σε ένα μεγάλο ευρωπαϊκό ή εθνικό πρόγραμμα θα πάρει πολλά.
Υπάρχουν βέβαια και αυτοί που δεν παίρνουν πολλά, αλλά δεν δίνουν πολλά. Και πώς αντιμετωπίζονται από το κράτος; Δεν είναι λύση να δημοσιεύσεις τη λίστα με τους μεγαλοοφειλέτες του Δημοσίου σε μια λογική «κοινωνικής διαπόμπευσης». Κανείς από αυτούς δεν θα πει «Α! να σταματήσω να χρωστάω στην Εφορία γιατί θα μπει το όνομά μου σε μια λίστα που σε δύο μέρες θα ξεχαστεί». Τι κάνεις ώστε τα χρήματα που οφείλονται στο Δημόσιο να καταλήξουν σε αυτό, με πράξεις ουσίας και όχι με τραγελαφικές ιστορίες, όπως στην περίπτωση του αγρότη από το Αγρίνιο, στον οποίο ζητήθηκε να επιστρέψει (ύστερα μάλιστα από λάθος του ΟΠΕΚΕΠΕ) το ιλιγγιώδες ποσό των 0,02 ευρώ! Πραγματικά εξαιρετική αρχή κάθαρσης αν είσαι σεναριογράφος stand up comedy.
Εκεί είναι τελικά η ουσία. Δεν είναι μόνο να εντοπιστεί η παρανομία ή να δημοσιοποιηθεί. Να επιστραφούν τα χρήματα είναι το ζητούμενο και με τους αναλογούντες τόκους θα ήταν ακόμα πιο σωστό! Αυτό θα είναι αποτρεπτικό για όσους ήδη κλέβουν και για τους επόμενους που το σκέφτονται. Ως προς εκείνους πρέπει να είναι η άμεση βαριά τιμωρία και όχι ως προς όσους είναι εντάξει στις υποχρεώσεις τους και στα στρέμματα που δηλώνουν. Γιατί, στο τέλος της μέρας, εκείνοι τιμωρούνται σιωπηλά, μπαίνοντας στη θέση του οφειλέτη της χασούρας που προέκυψε από τους κλέφτες.
Από αυτούς πρέπει να αποκοπεί και να τιμωρήσει παραδειγματικά το (επιτελικό) κράτος. Ολους αυτούς τους «φραπέδες» που πρέπει να κληθούν να χτυπηθούν στο σέικερ της Δικαιοσύνης για να μη συνεχίζουν να το παίζουν καφενειακοί μόρτηδες, γλυκοί με γάλα.