Σε «σιωπηλό» δολοφόνο εξελίσσονται τα κύματα καύσωνα που δοκιμάζουν ολοένα και συχνότερα τους κατοίκους της Γηραιάς Ηπείρου, εξαιτίας της κλιματικής κρίσης. Ο απολογισμός του πρώτου στη σειρά καυτού δεκαημέρου που εκδηλώθηκε φέτος το καλοκαίρι (συγκεκριμένα από τις 23 Ιουνίου έως τις 2 Ιουλίου) εκτιμά πως κόστισε τη ζωή 2.300 ανθρώπων σε 12 ευρωπαϊκές πόλεις, εκ των οποίων οι 175 απεβίωσαν στην Αθήνα.
Αυτό είναι το ανησυχητικό συμπέρασμα της πρώτης ταχείας μελέτης, που δημοσιεύτηκε αυτό τον μήνα από το Grantham Institute – Climate Change and the Environment – του Imperial College στο Λονδίνο, επιχειρώντας να υπολογίσει τον αριθμό των θανάτων που συνδέονται με την κλιματική αλλαγή σε 12 ευρωπαϊκές πόλεις. Μάλιστα, από αυτούς, οι 1.500 (περίπου το 65%) αποδόθηκαν στην υπερθέρμανση του πλανήτη δεδομένου ότι ευθύνεται για αύξηση κατά 1-4°C.
Τι σημαίνει αυτό στην πράξη; Οτι εάν το κλίμα δεν είχε… αρρωστήσει με ό,τι αυτό συνεπάγεται, λαμβάνοντας παράλληλα υπόψη ότι οι καύσωνες δεν είναι φαινόμενο αποκλειστικά των τελευταίων ετών, τότε αυτοί οι θάνατοι θα μπορούσε να είχαν αποφευχθεί. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι η κλιματική αλλαγή βρέθηκε να ευθύνεται για 317 από τους εκτιμώμενους υπερβάλλοντες θανάτους λόγω ζέστης στο Μιλάνο, 286 στη Βαρκελώνη, 235 στο Παρίσι, 171 στο Λονδίνο, 164 στη Ρώμη, 108 στη Μαδρίτη και 96 στην Αθήνα. Όπως, υπογραμμίζουν οι επιστήμονες, ο πιθανός αριθμός των θυμάτων από τον πρόσφατο καύσωνα είναι μεγαλύτερος συγκριτικά με άλλες καταστροφές, όπως για παράδειγμα τις πλημμύρες που σημειώθηκαν πέρυσι στη Βαλένθια και κόστισαν 224 ζωές.
Η ίδια έρευνα αποκαλύπτει, επίσης, ότι το 88% των θανάτων που συνδέονται με την κλιματική αλλαγή αφορά άτομα ηλικίας 65 ετών και άνω, αναδεικνύοντας τους πλέον ευάλωτους.
Στους 45 βαθμούς Κελσίου
Στο μεταξύ, με έναν ισχυρό, αφρικανικό καύσωνα διαρκείας, κορυφώνεται αυτές τις μέρες η επίμονη ζέστη που χαρακτήρισε ολόκληρο τον φετινό Ιούλιο στην Ελλάδα. Σύμφωνα με τους μετεωρολόγους, η αυριανή μέρα και η Τετάρτη θα είναι οι δυσκολότερες από πλευράς θερμικής επιβάρυνσης καθώς ο υδράργυρος θα σκαρφαλώσει κατά τόπους ακόμη στους 44 ή και 45 βαθμούς Κελσίου.
Η αποκλιμάκωση του φαινομένου θα ξεκινήσει το Σάββατο. «Πρόκειται για ένα επεισόδιο καύσωνα που τείνει να έχει ακραία συμπεριφορά» λέει στα «ΝΕΑ» ο διευθυντής Ερευνών στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών και συντονιστής της επιχειρησιακής μονάδας ΜΕΤΕΟ Κώστας Λαγουβάρδος.
«Με τον όρο ακραία εννοούμε ότι θα έχει συμπεριφορά που είχαν πάρα πολύ λίγοι καύσωνες στο πλήθος των καυσώνων που έχουμε δει τις τελευταίες δεκαετίες. Δεν γνωρίζουμε αν θα έχουμε μέγιστες τιμές ρεκόρ, όμως θα έχει πολύ μεγάλη διάρκεια, θα έχουμε θερμοκρασίες άνω των 40 βαθμών Κελσίου σε πολλές περιοχές της χώρας και υψηλές θερμοκρασίες τη νύχτα, ειδικά στα μεγάλα αστικά κέντρα, δηλαδή θερμοκρασίες της τάξεως 30 βαθμών Κελσίου» προσθέτει.
Ο Κ. Λαγουβάρδος εξηγεί πως το νέο κύμα καύσωνα αναμένεται να επιφέρει «πολύ ισχυρή θερμική επιβάρυνση στο μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού, η οποία σε ορισμένες περιοχές θα είναι ακραία». Αλλωστε, όπως εξηγούν οι ειδικοί, «η κάθε μέρα χτίζεται πάνω στην άλλη», με αποτέλεσμα αφόρητη αίσθηση ζέστης να επικρατεί και την Πέμπτη και την Παρασκευή, παρότι σε κάποιες περιοχές οι μέγιστες τιμές προβλέπονται λίγο χαμηλότερες.
«Μας ανησυχεί ιδιαίτερα η εμμονή των καυσώνων στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια» λέει ο Κώστας Λαγουβάρδος.
«Την τελευταία πενταετία είχαμε μεγάλους – και σε ένταση και σε διάρκεια – καύσωνες και το 2021 και το 2023 και το 2024 και φέτος. Μόνο το 2022 είχαμε ήπιο καλοκαίρι. Είναι κάτι που δεν το βλέπαμε στο παρελθόν, υπάρχει μια εμμονή. Πλέον, σχεδόν κάθε χρόνο έχουμε έναν μεγάλο σε διάρκεια και έντονο καύσωνα. Μπορεί να είναι συμπτωματικό, μπορεί όμως να είναι και το καμπανάκι ότι αυτό που λέγαμε – πως εξαιτίας της κλιματικής κρίσης θα έχουμε στην Ελλάδα πολύ ισχυρούς και συχνούς καύσωνες – έγινε πραγματικότητα. Πέρα από τους καύσωνες το βλέπουμε, άλλωστε, και στις μέσες τιμές, καθώς διανύουμε τον 8ο συνεχόμενο μήνα με μέσες θερμοκρασίες πάνω από τη μέση τιμή. Ο φετινός Ιούνιος, χωρίς να έχει κάποιον πολύ ισχυρό καύσωνα, ήταν ο δεύτερος θερμότερος Ιούνιος που έχουμε καταγράψει. Αυτό δεν είναι κάτι καλό» λέει ο Κ. Λαγκουβάρδος.
«Ο Ιούλιος είναι ήδη 1,5 βαθμό Κελσίου άνω από το κανονικό και θα ανέβει πολύ περισσότερο μετά το τέλος αυτού του επεισοδίου».
Σύμφωνα με το έκτακτο δελτίο που εξέδωσε η Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία, οι υψηλότερες θερμοκρασίες θα σημειωθούν στο εσωτερικό της ηπειρωτικής Ελλάδας, με τη Θεσσαλία, την Κεντρική Μακεδονία και τη Στερεά Ελλάδα να φιγουράρουν πρώτες στη λίστα των υψηλών θερμοκρασιών. Οπως επεσήμανε ο μετεωρολόγος Θοδωρής Κολυδάς, ο καύσωνας θα αρχίσει να γίνεται έντονα αισθητός από σήμερα με τη θερμοκρασία να αγγίζει τους 43-44 βαθμούς Κελσίου ενώ κατά τόπους ενδέχεται να καταγραφούν ακόμη και 45 βαθμοί Κελσίου. «Πρόκειται για έναν αρκετά δύσκολο καύσωνα. Θα έχουμε περίπου πέντε ημέρες με πάρα πολλή ζέστη σε ολόκληρη τη χώρα» είπε. Οι μετεωρολόγοι επισημαίνουν ότι η κατάσταση στα νησιά θα είναι καλύτερη, με τις μέγιστες θερμοκρασίες να διαμορφώνονται κατά 3-4 βαθμούς Κελσίου χαμηλότερα, λόγω της θαλάσσιας αύρας ενώ στα αστικά κέντρα οι τιμές θα διατηρηθούν σε υψηλά επίπεδα.
Σύμφωνα με τις τελευταίες μακροπρόθεσμες κλιματικές προγνώσεις, θερμότερος του κανονικού αναμένεται να είναι και ο Αύγουστος στη Νοτιοανατολική Ευρώπη συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας. Συγκεκριμένα, η μέση θερμοκρασία του Αυγούστου αναμένεται να είναι υψηλότερη από τα κανονικά για την εποχή επίπεδα, με την πιθανότητα για θετικές αποκλίσεις μεταξύ 0 και 1°C, μεταξύ 1 και 2°C και άνω των 2°C να είναι 35%, 38% και 23% αντίστοιχα.
Αυξημένη προσοχή
Επείγουσα ανακοίνωση εξέδωσε η Επιτροπή Διαχείρισης Κινδύνων και Κρίσεων του ΕΚΠΑ για τον καύσωνα που επελαύνει στη χώρα μας. Στο πλαίσιο αυτό, εφιστά την προσοχή σε συγκεκριμένες πληθυσμιακές ομάδες που διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο, με έμφαση στους ηλικιωμένους, στα βρέφη και τα μωρά και στα άτομα με χρόνια νοσήματα (π.χ. καρδιοπαθείς, νεφροπαθείς και άτομα με αναπνευστικά προβλήματα). Στην ίδια λίστα συμπεριλαμβάνουν τα άτομα με ψυχιατρικά προβλήματα και τους εργαζόμενους σε εξωτερικούς χώρους, κάνοντας παράλληλα έκκληση προς όλους τους επαγγελματίες υγείας, τους κρατικούς φορείς και την ευρύτερη κοινωνία να ενισχύσουν την ενημέρωση, την εκπαίδευση και τη διατομεακή συνεργασία.