Τα πέτρινα τοξωτά γεφύρια της Ηπείρου μοιάζουν να μην έχουν λόγο ύπαρξης φέτος το καλοκαίρι. Εκεί όπου άλλοτε έρρεαν τρεχούμενα νερά, φέτος υπάρχουν πέτρες, χώμα και διψασμένη γη.
Ρέματα και παραπόταμοι στα Ζαγοροχώρια έχουν στερέψει εξαιτίας της ραγδαίας κλιματικής κρίσης. Πτώση εμφανίζει και η στάθμη της λίμνης Παμβώτιδας, ενώ το φαινόμενο αφορά ολόκληρη την Ελλάδα: Πρόσφατες εικόνες από τον Πηνειό δείχνουν τη ροή του νερού να έχει μειωθεί δραματικά σε κάποια σημεία του, ενώ σήμα κινδύνου εκπέμπουν αγρότες και ψαράδες του Εβρου καθώς το ποτάμι έχει στεγνώσει.
Την ανησυχητική εικόνα που συναντά όποιος περπατά στα ποτάμια της περιοχής επιβεβαιώνει στα «ΝΕΑ» ο δήμαρχος Ζαγορίου Γιώργος Σουκουβέλος. «Εχω γεννηθεί εδώ, είμαι 20 χρόνια δήμαρχος και τέτοια κατάσταση δεν είχαμε ποτέ. Δεν στέγνωναν τα ποτάμια το καλοκαίρι, αυτό συμβαίνει μόνο τα τελευταία χρόνια και φέτος πολύ έντονα. Ο Ζαγορίτικος, παραπόταμος του Βοϊδομάτη, είναι αυτή τη στιγμή ξέρα, χώμα με πέτρες» λέει.
Εχουμε πολύ λίγο χιόνι
«Το πρόβλημα είναι σοβαρό και οφείλεται στην κλιματική αλλαγή. Δεν έχουμε χιονοπτώσεις και γι’ αυτό δεν έχουμε νερό. Αν δεν πέσει χιόνι τον Δεκέμβριο, ώστε να μπορέσει η γη να το απορροφήσει και σιγά σιγά να εμπλουτιστεί ο υδροφόρος ορίζοντας, τότε φτάνουμε σε αυτή την κατάσταση. Τα τελευταία 6-7 χρόνια στα Ζαγοροχώρια έχουμε πολύ λίγο χιόνι ή και καθόλου, και μιλάμε για υψόμετρο 1.300 μέτρων. Παλιά, όταν πήγαινα με τα πόδια σχολείο στο Τσοπέλοβο, είχαμε ενάμισι με δύο μέτρα χιόνι. Αυτό δεν το βλέπουμε πια. Αν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση, θα έχουμε πρόβλημα υδροδότησης» προσθέτει.
Το γεγονός έχει προκαλέσει έντονη ανησυχία στην Τοπική Αυτοδιοίκηση με αποτέλεσμα στις συσκέψεις που πραγματοποιούνται τις τελευταίες μέρες για το θέμα να έχουν κατατεθεί αρκετές σκέψεις, μια εκ των οποίων περιλαμβάνει τη δημιουργία τεχνητής λίμνης με νερά του Βοϊδομάτη για να καλυφθούν οι ανάγκες.
Είναι χαρακτηριστικό ότι από τα μέσα Ιανουαρίου μέχρι την πρώτη εβδομάδα του Απριλίου η έκταση της χιονοκάλυψης στη χώρα μας ήταν συνεχώς κάτω από τον μέσο όρο της περιόδου 2004-2023 και από τα χαμηλότερα επίπεδα που έχουν καταγραφεί από το 2004 μέχρι σήμερα. Από τον περασμένο Νοέμβριο ως τον Μάιο του 2025, σε διάστημα 180 ημερών, τις 145 ημέρες η χιονοκάλυψη ήταν μικρότερη του μέσου όρου. Σύμφωνα με το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, η χιονοκάλυψη στην Ελλάδα παρουσιάζει σταθερή πτωτική τάση την περίοδο 1991-2020, με απώλειες 30-50 ημερών σε ορεινά τμήματα της Κεντρικής και Βόρειας Ελλάδας και με σημαντική μείωση του ύψους χιονιού, ιδίως σε περιοχές κάτω των 1.800 μέτρων.
Την ίδια στιγμή, η γη στον Εβρο έχει στεγνώσει. Η έντονη λειψυδρία έχει σημάνει συναγερμό στους αγρότες της περιοχής, οι οποίοι προχώρησαν σε κινητοποιήσεις, ζητώντας λύσεις. «Δεν ζητούμε προνόμια. Ζητούμε το αυτονόητο: νερό για να συνεχίσουμε να καλλιεργούμε, να παράγουμε, να ζούμε. Βρισκόμαστε πλέον μπροστά σε μια εφιαλτική πραγματικότητα: Τα χωράφια μας διψούν, οι γεωτρήσεις στερεύουν, φράγματα δεν υπάρχουν και η πολιτεία σιωπά. Η έλλειψη νερού δεν είναι πλέον απειλή του μέλλοντος – είναι γεγονός του παρόντος» ανέφεραν σε πρόσφατη ανακοίνωσή τους.
Το πρόβλημα γίνεται εντονότερο εξαιτίας της κατασκευής φραγμάτων από την πλευρά της Τουρκίας προκειμένου να βρεθεί λύση στο ίδιο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι τούρκοι αγρότες. Στο μεταξύ, η μείωση της ροής γλυκού νερού προς το Δέλτα συνεπάγεται τη διείσδυση θαλασσινού νερού στις περιοχές αυτές, με αποτέλεσμα πολλά άγρια άλογα που ζουν εκεί να πίνουν πλέον θαλασσινό ή υφάλμυρο νερό και να εντοπίζονται νεκρά στο Δέλτα του Εβρου.
Τα ακραία επίπεδα ξηρασίας που βιώνει η χώρα επιβεβαιώνονται και επιστημονικά. Σύμφωνα με ανάλυση της ομάδας ΜΕΤΕΟ του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, την 1η Ιουλίου αρκετές περιοχές σε οκτώ νομούς της Ελλάδας πλήττονταν από ακραία ή έντονη ξηρασία. Συγκεκριμένα, «μεγάλο μέρος της Κρήτης, της Πελοποννήσου, της Δυτικής Στερεάς Ελλάδας και της Θράκης βρίσκονταν σε συνθήκες ξηρασίας. Από έντονη ή ακραία ξηρασία – επίπεδα 4 και 5 στην πενταβάθμια κλίμακα – πλήττονταν αρκετές περιοχές στους Νομούς Χανίων, Ηρακλείου, Λασιθίου, Αρκαδίας, Αργολίδας, Μεσσηνίας, Ηλείας και Λέσβου. Εξαιτίας των υψηλών θερμοκρασιών και των περιορισμένων βροχοπτώσεων, σχεδόν το σύνολο της χώρας βρισκόταν σε υψηλότερο για την εποχή επίπεδο ξηρασίας σε σχέση με τις αρχές Ιουνίου» λένε οι ερευνητές.
Το πρόβλημα δεν είναι μόνο ελληνικό. Οι παρατεταμένοι καύσωνες και η ξηρασία έχουν μειώσει δραματικά τη στάθμη των υδάτων σε μεγάλους ποταμούς της Ευρώπης, όπως ο Ρήνος και ο Δούναβης. Η εξέλιξη αυτή έχει ανυπολόγιστες αρνητικές επιπτώσεις, οικολογικές αλλά και οικονομικές, καθώς εξαιτίας της χαμηλής στάθμης προκαλούνται εκτεταμένα προβλήματα στο εμπόριο.