Στις 24 Ιουνίου η Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (AFET) κατέληξε μετά από σχεδόν τρεισήμισι μήνες στην υιοθέτηση του σχεδίου Εκθεσης (draft report) για τη Βόρεια Μακεδονία με εισηγητή τον ευρωβουλευτή της ομάδας των Πρασίνων/Ευρωπαϊκής Ελεύθερης Συμμαχίας, Αυστριακό Thomas Waitz. Η πρώτη εκδοχή του κειμένου είχε κατατεθεί στις 5 Μαρτίου 2025 και ακολούθησε μια μεγάλη αντιπαράθεση, με περισσότερες από 300 προτάσεις-τροπολογίες, καθώς υπήρξε μια ξεκάθαρη προσπάθεια εκ μέρους της κυβέρνησης Μίτσκοσκι να επηρεάσει το περιεχόμενο του σχεδίου Εκθεσης, εισάγοντας αναφορά σε «μακροχρόνια» μακεδονική ταυτότητα και γλώσσα. Η πρωτοβουλία της κυβέρνησης Μίτσκοσκι αποδείχθηκε μέγα διπλωματικό σφάλμα, καθώς άνοιξε συζήτηση για τη μακεδονική ταυτότητα και γλώσσα, προκαλώντας τη συλλογική αντίδραση και κινητοποίηση των βουλγάρων ευρωβουλευτών, οι οποίοι επισήμαναν ότι το Ευρωκοινοβούλιο «δεν έχει δουλειά να εμπλέκεται σε ζητήματα ταυτότητας».
Στο σχέδιο Εκθεσης που προκρίθηκε γίνεται μεν αναφορά σε «μακεδονική ταυτότητα και γλώσσα», αλλά στην Ολομέλεια της Ευρωβουλής, όπου θα τεθεί για ψηφοφορία τον ερχόμενο Ιούλιο το σχέδιο της Εκθεσης, βουλευτές του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, των Ευρωσοσιαλιστών Δημοκρατών, του Renew Europe και των Πρασίνων ξεκαθάρισαν ότι θα προτείνουν εγγράφως να προστεθεί το επίθετο «σύγχρονη» μπροστά από το «μακεδονική γλώσσα και ταυτότητα». Μια τέτοια εξέλιξη θα αποτελέσει ένα τεράστιο πλήγμα για το γόητρο της κυβέρνησης Μίτσκοσκι και του κυβερνώντος VMRO-DPMNE, που κέρδισε τις εκλογές μέσα από την οικοδόμηση ενός προφίλ «ανυποχώρητων υπερασπιστών της μακεδονικής ταυτότητας και γλώσσας».
Η εξέλιξη στο Ευρωκοινοβούλιο ανέδειξε παράλληλα τόσο τις στενές σχέσεις της κυβέρνησης Μίτσκοσκι με την κυβέρνηση Ορμπαν, καθώς ήταν οι ούγγροι ευρωβουλευτές του κόμματος FIDESZ, της ομάδας Πατριώτες για την Ευρώπη, που ουσιαστικά παρεμπόδισαν την προσπάθεια υιοθέτησης του επιθέτου «σύγχρονη» μπροστά από το «μακεδονική ταυτότητα και γλώσσα» στο σχέδιο Εκθεσης της Επιτροπής, όσο ταυτόχρονα και την απομόνωση του VMRO-DPMNE στο πλαίσιο της ομάδας του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, όπου τυπικά ανήκει, ενδεχομένως λόγω και των στενών δεσμών του με τη Βουδαπέστη. Η στρατηγική της κυβέρνησης Μιτσκοσκι να επιδιώκει συστηματικά εδώ και έναν χρόνο να υπονομεύσει τον ευρωπαϊκό συμβιβασμό του Ιουνίου 2022, ο οποίος και προϋποθέτει την προηγούμενη τροποποίηση του Συντάγματος της Βόρειας Μακεδονίας με συμπερίληψη των Βουλγάρων στο προοίμιό του, πριν από την έναρξη των διαπραγματεύσεων ένταξης της στην ΕΕ, δείχνει να είναι αντιπαραγωγική για τη Βόρεια Μακεδονία, παράγοντας μόνο περιττές εντάσεις και καθυστέρηση στην ευρωπαϊκή πορεία της.
Ο Γιώργος Χρηστίδης είναι καθηγητής στο Τμήμα Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και κύριος ερευνητής του ΕΛΙΑΜΕΠ