H χάραξη μιας εθνικής στρατηγικής για την ακτοπλοΐα, η οποία θα θέσει τις βάσεις για τον μετασχηματισμό της αγοράς τις επόμενες δεκαετίες, καθίσταται αναγκαία, επισημαίνει η ετήσια μελέτη της XRTC για την ελληνική ακτοπλοΐα. Ο συγχρονισμός όλων των εμπλεκόμενων μερών – κράτους, εταιρειών, θεσμικών φορέων, επενδυτών – είναι απαραίτητος ώστε να αναπτυχθεί μια νέα γενιά ακτοπλοϊκής δραστηριότητας, η οποία θα είναι βιώσιμη, ανταγωνιστική και επενδυτικά ελκυστική, προσθέτει η μελέτη.
Οπως επισημαίνει η μελέτη της XRTC, στα συμπεράσματά της, τα τελευταία χρόνια, η ελληνική ακτοπλοϊκή αγορά χαρακτηρίζεται ως μια αγορά πολλών κατηγοριών και διαφορετικών ταχυτήτων, στοιχείο που αντικατοπτρίζει τη δομική πολυπλοκότητα και την έντονη ποικιλομορφία της, όπως διαφορετικά μοντέλα λειτουργίας (εισηγμένες, ιδιωτικές), διαφοροποιήσεις στην περίοδο λειτουργίας (όλον τον χρόνο, μόνο τη θερινή περίοδο), διαφορετικά είδη πλοίων (συμβατικά, ταχύπλοα) και διαφορετικές γραμμές (τοπικές, πολλαπλές).
Η εν λόγω πολυπλοκότητα, αν και προσφέρει τη δυνατότητα ευελιξίας και εξειδίκευσης, εν τούτοις δυσχεραίνει σημαντικά τη διαμόρφωση ενιαίων, αποδοτικών και δίκαιων πολιτικών θαλάσσιων μεταφορών, σημειώνει η XRTC. Οι διαφοροποιήσεις μεταξύ των τύπων πλοίων, των περιοχών εξυπηρέτησης και των επιχειρησιακών μοντέλων καθιστούν ιδιαίτερα δύσκολη τη χάραξη μιας ενιαίας τιμολογιακής πολιτικής ή ενός ομοιογενούς θεσμικού πλαισίου, με αποτέλεσμα να προκαλούνται συνεχείς ασάφειες, τόσο ως προς τον καθορισμό του εισιτηρίου όσο και ως προς τη ρυθμιστική αντιμετώπιση των διαφορετικών κατηγοριών πλοίων.
Συνεχής προσαρμογή
Η υφιστάμενη κατάσταση οδηγεί την ελληνική ακτοπλοΐα σε μια αγορά «πολλαπλών ταχυτήτων», γεμάτη προκλήσεις τόσο στον επιχειρηματικό όσο και στον θεσμικό-πολιτικό τομέα. Από πλευράς επιχειρηματικής δραστηριότητας, τα προβλήματα εντοπίζονται στο κόστος λειτουργίας, στον εντεινόμενο ανταγωνισμό, στην έλλειψη εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού, στην περιορισμένη πρόσβαση σε πηγές χρηματοδότησης, αλλά και στην αδυναμία ανανέωσης του στόλου μέσω νέων τεχνολογιών. Η δυναμική της αγοράς απαιτεί όχι απλώς επιβίωση, αλλά συνεχή προσαρμογή και καινοτομία, τονίζει η μελέτη της XRTC. Αντίστοιχα, οι προκλήσεις στον τομέα της ναυτιλιακής και νησιωτικής πολιτικής αφορούν τη διαμόρφωση κινήτρων για τις εταιρείες που επιθυμούν να επενδύσουν σε σύγχρονα, βιώσιμα και τεχνολογικά προηγμένα πλοία. Ο σχεδιασμός αυτών των πολιτικών οφείλει να λαμβάνει υπόψη την ιδιαίτερη γεωμορφολογία της χώρας, την οικονομική γεωγραφία και τις κοινωνικές ιδιαιτερότητες κάθε περιοχής. Η δυσκολία έγκειται επιπλέον στην ανάγκη εναρμόνισης των εθνικών πολιτικών με το ευρωπαϊκό και διεθνές νομικό πλαίσιο, γεγονός που απαιτεί υψηλό επίπεδο θεσμικού συντονισμού και ευελιξίας.
Επιπλέον η υποχρεωτική ένταξη των ακτοπλοϊκών εταιρειών στο Ευρωπαϊκό Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών και η ανακήρυξη της Μεσογείου ως Περιοχής Ελέγχου Εκπομπών Θείου (SECA) αποτελούν θεμελιώδεις αλλαγές που οδηγούν στην αύξηση του κόστους μεταφοράς. Οι εταιρείες καλούνται πλέον να επενδύσουν σε τεχνολογίες χαμηλών ρύπων ή εναλλακτικών καυσίμων, γεγονός που δημιουργεί πίεση στα λειτουργικά έξοδα και κατ’ επέκταση στις τελικές τιμές των εισιτηρίων.