Η νέα εμπορική συμφωνία μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ενωσης και των Ηνωμένων Πολιτειών, που επετεύχθη σε υψηλό επίπεδο μεταξύ της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και του Ντόναλντ Τραμπ, προκάλεσε ανακούφιση σε ορισμένους κλάδους, αλλά ισχυρούς τριγμούς σε άλλους. Η συμφωνία καθορίζει καθολικό δασμό 15% στις διασυνοριακές εισαγωγές, με ορισμένες εξαιρέσεις, ενώ ορισμένα προϊόντα αντιμετωπίζουν δασμούς έως και 50%.
Ο κλάδος του αυτοκινήτου αναδείχθηκε ως ένας από τους μεγάλους νικητές. Τα ευρωπαϊκά οχήματα αντιμετώπιζαν μέχρι πρότινος δασμό 27,5% στις ΗΠΑ και η μείωση στο 15% αναμένεται να ενισχύσει τις εξαγωγές και να τονώσει την αλυσίδα εφοδιασμού, όπως ανέφερε και ο επίτροπος Εμπορίου Μάρος Σέφτσοβιτς. Ωστόσο, η ACEA, η Ενωση Ευρωπαίων Κατασκευαστών Αυτοκινήτων, ζήτησε περαιτέρω μείωση των φραγμών για να ενισχυθεί ο διατλαντικός διάλογος. Παρά την πρόοδο, η Γερμανία – πυλώνας της ευρωπαϊκής αυτοκινητοβιομηχανίας – αναμένεται να υποστεί επιπτώσεις, καθώς η παραγωγή παραμένει σε μεγάλο βαθμό τοπική και ευάλωτη σε εξωτερικές πιέσεις.
Αντιθέτως, ο χαλυβουργικός και μεταλλουργικός τομέας δέχτηκε ισχυρό πλήγμα. Οι δασμοί στις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου φτάνουν το 50%, προκαλώντας έντονες αντιδράσεις από την ευρωπαϊκή βιομηχανία μετάλλου. Η UNESID, ένωση των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων χάλυβα, προειδοποίησε ότι τέτοιοι δασμοί ενδέχεται να εκτοπίσουν προϊόντα υψηλής έντασης μεταποίησης, όπως μηχανήματα και οχήματα, από την αγορά των ΗΠΑ. Η Κομισιόν υποστήριξε ότι στόχος είναι η κοινή αντιμετώπιση της υπερπαραγωγής που προέρχεται από την Κίνα.
Ο αγροδιατροφικός τομέας επίσης συγκαταλέγεται στους χαμένους. Η Ισπανική Ομοσπονδία Τροφίμων και Ποτών (FIAB) χαρακτήρισε το μέτρο «άδικο και δυσανάλογο», με εκτιμώμενη επίπτωση 3,3 δισ. ευρώ και 770.000 τόνους εξαγόμενων προϊόντων το 2024. Παράλληλα, ζητήθηκε οικονομική ενίσχυση για τις επιχειρήσεις που πλήττονται από τη μεταβαλλόμενη πολιτική. Ο τομέας των οινοπνευματωδών και των τυροκομικών τελεί ακόμη υπό διαπραγμάτευση, με το ενδεχόμενο μείωσης των δασμών να παραμένει ανοιχτό.
Η φαρμακευτική βιομηχανία εξαιρείται από τον γενικό δασμό, τουλάχιστον προσωρινά. Η στενή διασύνδεση Ευρώπης – ΗΠΑ στην έρευνα και την ανάπτυξη, ιδιαίτερα με την Ιρλανδία ως κόμβο λόγω φορολογικών πλεονεκτημάτων, κάνει την αλλαγή πολιτικής περίπλοκη. Ωστόσο, η Ουάσιγκτον διατηρεί το δικαίωμα να αναπροσαρμόσει τη στάση της μετά την ολοκλήρωση σχετικής έρευνας.
Σε πιο θετικό έδαφος βρίσκονται και οι ημιαγωγοί, όπου διατηρείται μηδενικός δασμός, καθώς η ΕΕ επιθυμεί στρατηγική συνεργασία με τις ΗΠΑ για την απεξάρτηση από την Κίνα. Στον ίδιο κατάλογο μηδενικών δασμών περιλαμβάνονται και ορισμένα χημικά προϊόντα, γενόσημα φάρμακα, αγροτικά αγαθά, καθώς και αεροναυπηγικός εξοπλισμός.
Το τίμημα
Παρ’ όλα αυτά, η συμφωνία απέχει από το να χαρακτηριστεί ισορροπημένη. Η Γαλλία εξέφρασε τη δυσφορία της, χαρακτηρίζοντας τη συμφωνία «σκοτεινή ημέρα για την Ευρώπη». Ο γάλλος πρωθυπουργός Φρανσουά Μπαϊρού υποστήριξε πως η ΕΕ παραχωρεί πάρα πολλά χωρίς σαφή ανταλλάγματα. Η ιταλίδα πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι σχολίασε ότι η συμφωνία είναι θετική αλλά χρειάζεται να εξεταστούν οι λεπτομέρειες. Ο γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς τόνισε πως η συμφωνία απέτρεψε μια εμπορική σύγκρουση, αν και το τίμημα για τη βιομηχανία είναι μεγάλο.
Η Ισπανία, με τον Πέδρο Σάντσεθ, στήριξε τη συμφωνία «χωρίς ενθουσιασμό», καλώντας την ΕΕ να επιταχύνει την προώθηση στρατηγικής αυτονομίας και εναλλακτικών εμπορικών σχέσεων.
Η εμπορική συμφωνία ΕΕ – ΗΠΑ, ενώ αποτρέπει μια κλιμάκωση εμπορικού πολέμου, δημιουργεί νέες ισορροπίες με νικητές και ηττημένους. Τα τελικά συμπεράσματα θα φανούν τους επόμενους μήνες, όταν οι επιπτώσεις θα αρχίσουν να καταγράφονται στους ισολογισμούς των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων.