Το φαινόμενο της λεκτικής κακοποίησης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης λαμβάνει ολοένα και πιο ανησυχητικές διαστάσεις, με το τένις να αποτελεί χαρακτηριστική περίπτωση. Σύμφωνα με στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα η Ενωση Επαγγελματιών Ανδρών Τενιστών (ATP), οι κορυφαίοι 245 τενίστες του πλανήτη δέχθηκαν περισσότερους από 162.000 υβριστικούς και προσβλητικούς σχολιασμούς μέσα σε μόλις έναν χρόνο. Τα δεδομένα προέρχονται από ένα εξελιγμένο πρόγραμμα τεχνητής νοημοσύνης, το οποίο ανέλυσε συνολικά πάνω από τρία εκατομμύρια μηνύματα που στάλθηκαν στους αθλητές.
Η εικόνα που προκύπτει είναι αποκαλυπτική: ένας στους δέκα σχολιασμούς που λαμβάνουν οι αθλητές περιέχει κάποια μορφή λεκτικής βίας ή υποτιμητικής αναφοράς. Μάλιστα, σε ορισμένους τενίστες το ποσοστό αυτό εκτινάσσεται σε δυσθεώρητα επίπεδα, φτάνοντας ακόμη και το 50%. Η συστηματική αυτή στοχοποίηση δεν περιορίζεται σε απλά σχόλια αποδοκιμασίας για μια κακή εμφάνιση, αλλά συχνά λαμβάνει απειλητική μορφή.
Η ATP, αντιλαμβανόμενη τη σοβαρότητα του ζητήματος, έχει θεσπίσει έναν μηχανισμό καταγγελίας. Οι τενίστες έχουν τη δυνατότητα να αναφέρουν απευθείας τα υβριστικά μηνύματα, ώστε η Ενωση να τα προωθεί στις αντίστοιχες πλατφόρμες. Στόχος είναι η άμεση διαγραφή των λογαριασμών που τα ανήρτησαν, αλλά και η λήψη νομικών μέτρων, όπου αυτό κρίνεται σκόπιμο. Από τον Ιούλιο του 2024, όταν τέθηκε σε λειτουργία η σχετική πρωτοβουλία, έχουν αναφερθεί ήδη περισσότερα από 3.300 περιστατικά.
Το αποτέλεσμα αυτών των διαδικασιών είναι επίσης αποκαλυπτικό: συνολικά έχουν ταυτοποιηθεί 68 άτομα που εμπλέκονται σε επιθέσεις κατά τενιστών, εκ των οποίων οι 28 οδηγήθηκαν στη Δικαιοσύνη, καθώς κατατέθηκαν εις βάρος τους επίσημες μηνύσεις. Η εξέλιξη αυτή υπογραμμίζει ότι οι διαδικτυακές απειλές δεν είναι πλέον ένα «ακίνδυνο παιχνίδι πίσω από την ανωνυμία», αλλά δύνανται να επισύρουν σοβαρές συνέπειες για τους δράστες.
Τι τροφοδοτεί το μίσος
Το πρόβλημα, ωστόσο, δεν εμφανίστηκε τυχαία. Η αύξηση της λεκτικής κακοποίησης συνδέεται άμεσα με την αλματώδη εξάπλωση των στοιχηματικών δραστηριοτήτων γύρω από το τένις. Πλήθος χρηστών που ποντάρουν χρήματα σε αγώνες αντιδρούν με οργή όταν ένα αποτέλεσμα δεν επιβεβαιώνει τις προβλέψεις τους, ξεσπώντας με απειλές και βρισιές προς τους αθλητές. Η σχέση ανάμεσα στο στοίχημα και την τοξικότητα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχει καταστεί πλέον ξεκάθαρη για τις Αρχές.
Η βρετανίδα τενίστρια Κέιτι Μπούλτερ έδωσε ένα συγκλονιστικό παράδειγμα. Οπως αποκάλυψε, δέχθηκε μηνύματα που της εύχονταν να προσβληθεί από καρκίνο, ενώ άλλοι την απείλησαν ότι θα βεβηλώσουν τον τάφο της γιαγιάς της αν η ίδια «δεν πεθάνει». Πρόκειται για φράσεις που ξεπερνούν κάθε όριο κριτικής ή απογοήτευσης και αποτυπώνουν το σκοτεινό πρόσωπο μιας μερίδας χρηστών που δρουν ανεξέλεγκτα πίσω από την οθόνη.
Οι ειδικοί κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, τονίζοντας ότι η ψυχολογική πίεση στους αθλητές είναι τεράστια. Το τένις, ως άθλημα με υψηλές απαιτήσεις συγκέντρωσης και αυτοπεποίθησης, επηρεάζεται ιδιαίτερα από τέτοιου είδους παρεμβάσεις. Η συνεχής έκθεση σε βίαιους σχολιασμούς μπορεί να επιφέρει μείωση της απόδοσης, προβλήματα ψυχικής υγείας, ακόμη και απομάκρυνση από τον αθλητισμό.
Η ATP από την πλευρά της επιμένει ότι θα συνεχίσει να επενδύει σε τεχνολογίες και συνεργασίες με τις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης, ώστε να περιοριστεί το φαινόμενο. Ωστόσο, η ρίζα του προβλήματος ξεπερνά τα όρια του αθλητισμού. Αφορά τη γενικότερη κουλτούρα που έχει διαμορφωθεί στο Διαδίκτυο, όπου η ανωνυμία και η αίσθηση ατιμωρησίας τροφοδοτούν ένα περιβάλλον μίσους.
Σε κάθε περίπτωση, η μάχη κατά της διαδικτυακής κακοποίησης φαίνεται πως μόλις ξεκινά. Το τένις προσφέρει ένα πρώτο, ανησυχητικό δείγμα γραφής, το οποίο όμως αγγίζει κάθε άθλημα και κάθε δημόσιο πρόσωπο. Το ζητούμενο πλέον είναι αν οι θεσμοί, οι ίδιες οι πλατφόρμες, αλλά και οι κοινωνίες, θα βρουν τρόπους να προστατεύσουν τους αθλητές και, κατ’ επέκταση, την ίδια την ακεραιότητα του αθλητισμού από μια απειλή που δεν προέρχεται από το γήπεδο, αλλά από την εικονική πραγματικότητα.