Με δημοσκοπικές μαύρες τρύπες, με τεντωμένο το εσωκομματικό σκοινί ισορροπίας και με τη μεγάλη νάρκη του ΟΠΕΚΕΠΕ οδεύει η πρωθυπουργική έδρα προς τη ΔΕΘ. Ο δρόμος αποδεικνύεται ανηφορικός και με περισσότερες επικίνδυνες στροφές από όσες ενδεχομένως να υπολόγιζε το Μέγαρο Μαξίμου, το οποίο θα επιχειρήσει να ανοίξει βηματισμό εξαγγέλλοντας όσο το δυνατόν πιο εμπροσθοβαρές πακέτο για το 2026. Στον έβδομο χρόνο διακυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη, το ερχόμενο φθινόπωρο αντιμετωπίζεται σαν το δυσκολότερο έως τώρα – και καθοριστικό, όπως πάντα, για το πολιτικό κλίμα του χειμώνα. Οι προεκτάσεις του σκανδάλου των αγροτικών επιδοτήσεων (ένα μέτωπο που προεξοφλείται ότι θα έχει πολυεπίπεδες και σε βάθος χρόνου εξελίξεις) μαζί με το πιο πιεστικό από ποτέ, επί Μητσοτάκη, εσωκομματικό περιβάλλον, τις απαιτήσεις των πολιτών στην καθημερινότητά τους αλλά και τους άπιαστους προσώρας στόχους της κυβέρνησης ως προς τη δημοσκοπική της ανάκαμψη δυσκολεύουν τη γαλάζια επιχείρηση «ανασύνταξη». Την ίδια ώρα που η κυβέρνηση ψάχνει τρόπους να χτίσει νέο συνεκτικό αφήγημα, καλλιεργώντας εκ νέου προσδοκίες στην κοινωνία καθ’ οδόν προς τις επόμενες εθνικές εκλογές, αφενός καταγράφεται μια επίμονη ρευστότητα στο πολιτικό σκηνικό και σαφής κρίση αντιπροσώπευσης, μαζί με τη σεναριολογία για νέους σχηματισμούς εκ δεξιών και εξ αριστερών, αφετέρου η αντιπολίτευση και πρωτίστως το ΠΑΣΟΚ επενδύουν στη φθορά της κυβέρνησης Μητσοτάκη, επιμένοντας σε φαινόμενα διαφθοράς και κακοδιαχείρισης που δεν αντιμετωπίστηκαν. Στόχος της Χαριλάου Τρικούπη είναι το κεντρώο ακροατήριο να μην πειστεί από το αφήγημα του συμψηφισμού που, όπως θεωρεί, προωθεί το Μαξίμου.
Αιφνιδιασμοί και αμηχανία για το σκάνδαλο
Για το νεοδημοκρατικό οικοσύστημα η υπόθεση του ΟΠΕΚΕΠΕ λειτουργεί πολιτικά ως σκληρή δοκιμασία σε διαδοχικούς κύκλους. Αν ο πρώτος έκλεισε με τις κοινοβουλευτικές διαδικασίες (υπερψήφιση Εξεταστικής, απόρριψη Προανακριτικής), οι οποίες τραυμάτισαν και την κυβερνητική εικόνα, όπως ομολογούν και γαλάζια στελέχη, τότε ο δεύτερος κύκλος άνοιξε με τη νέα έφοδο της Αρχής για το ξέπλυμα βρώμικου χρήματος στα γραφεία του Οργανισμού και τη χθεσινή παρέμβαση της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας (διέταξε επισήμως προκαταρκτική εξέταση) με αφορμή την αποκάλυψη για υψηλές επιδοτήσεις που φέρεται να έλαβε η παραιτηθείσα από τη γραμματεία Αγροτικών Φορέων της ΝΔ Καλλιόπη Σεμερτζίδου και μέλη της οικογένειάς της. Ο τρίτος κύκλος εξελίξεων είναι επίσης κοντά, παρασέρνοντας την κυβέρνηση σε μια δίνη αμηχανίας και αιφνιδιασμών: από το τέλος Αυγούστου η αντιπολίτευση θα επανέλθει σε αιτήματα για Προανακριτική και η κυβερνητική πλειοψηφία προδιαγράφεται ότι θα καθορίσει τον χρόνο για τη συγκρότηση της Εξεταστικής (θα επιδιώξει να σπρώξει τις εργασίες μετά τη ΔΕΘ). Και μέχρι τότε μένει να φανεί κατά πόσο μπορεί να πάρουν χειροπιαστό περιεχόμενο οι κυβερνητικές δεσμεύσεις για τα «μεγάλα ψάρια» και την επιστροφή χρημάτων από παράνομες επιδοτήσεις. Στο πλαίσιο αυτό, το σκάνδαλο έχει δύσκολα προβλέψιμες προεκτάσεις, δεδομένης της φημολογίας ότι θα υπάρξει και τέταρτος κύκλος – μια συνέχεια από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία για τη διασπάθιση των ευρωπαϊκών κονδυλίων.
Κριτική, γκρίνια και… Καραμανλής
Οι γαλάζιοι έκλεισαν πίσω τους την πόρτα της Βουλής και μετέβησαν για τις θερινές διακοπές στις εκλογικές περιφέρειές τους, σε όχι ευχάριστο κλίμα. Η σύγχυση και ο αποσυντονισμός που υπήρξαν στην τελευταία κοινοβουλευτική διαδικασία, οδηγώντας τελικά στο φιάσκο της ψηφοφορίας επί των προτάσεων της αντιπολίτευσης για σύσταση προανακριτικής επιτροπής για τον ΟΠΕΚΕΠΕ, δημιούργησε βαριά ατμόσφαιρα. Κι αυτή επιδεινώθηκε με την υπόθεση της ελεγχόμενης πια Καλλιόπης Σεμερτζίδου, καθώς η κριτική και η γκρίνια αναζωπυρώθηκαν. Μέλη της Κοινοβουλευτικής Ομάδας σχολιάζουν δηκτικά στις κατ’ ιδίαν συνομιλίες τους το πώς και ποιοι ελέγχουν και επιλέγουν πρόσωπα σε κομματικές θέσεις ευθύνης, ιδίως ενόψει των εσωκομματικών διαδικασιών του φθινοπώρου – τις εκλογές για τις τοπικές οργανώσεις της ΝΔ. Δεν είναι όμως μόνο το σκάνδαλο των αγροτικών επιδοτήσεων. Στο εσωκομματικό πεδίο υπάρχει άλλο ένα κομβικό ερώτημα: πώς θα «γράψει» στην εκλογική βάση η πρόσφατη κριτική του Μητσοτάκη στην περίοδο διακυβέρνησης του Κώστα Καραμανλή για την εξωτερική πολιτική – μια αλλαγή πλεύσης του Πρωθυπουργού που προκάλεσε το λιγότερο αμηχανία στη νεοδημοκρατική Κοινοβουλευτική Ομάδα; Η πλευρά του Μακεδόνα τηρεί σιγήν ιχθύος έως τώρα, αλλά οι πληροφορίες μιλούν για σοβαρή ενόχλησή του από τη στάση του Μαξίμου και για απαντήσεις του με την πρώτη ευκαιρία – μια δημόσια παρέμβαση – το φθινόπωρο.
Τα προβλήματα παραμένουν άλυτα
«Η μάχη αυτής της κυβέρνησης με τις ανατιμήσεις όχι μόνο δεν έληξε αλλά εντείνεται. Οι παρεμβάσεις μας για τον έλεγχο των τιμών στο σουπερμάρκετ, για την επιδότηση της ενέργειας και για το Στεγαστικό εμπλουτίζονται διαρκώς» είπε ο Κυριάκος Μητσοτάκης (εφημερίδα «Πελοπόννησος»), επιμένοντας ότι «το σημαντικότερο όπλο σε αυτή την αναμέτρηση» είναι η μόνιμη αύξηση των εισοδημάτων – μισθών. Οσον αφορά την ατζέντα της καθημερινότητας, οι πτυχές της ακρίβειας είναι εκείνες που εξακολουθούν να τροφοδοτούν την κοινωνική δυσαρέσκεια. Αυτό το κλίμα θα επιδιώξει ο Πρωθυπουργός να ανατρέψει με το καλάθι της ΔΕΘ – «όσο νοικοκυρεύονται τα δημόσια οικονομικά και η μάχη με τη φοροδιαφυγή αποδίδει τόσο περισσότερο θα μπορούμε να ανακουφίσουμε τους συμπολίτες μας» δεσμεύεται ο ίδιος προσώρας. Τα άλυτα προβλήματα στην καθημερινότητα ή θέματα που δεν έχουν αντιμετωπιστεί επαρκώς βρίσκονται στην κορυφή της κυβερνητικής λίστας, με την αγωνία για άμεσο, «μετρήσιμο» αποτέλεσμα. Στις τάξεις της ΝΔ όλοι συμφωνούν πια ότι δεν υπάρχουν περιθώρια για κρούσματα αναποτελεσματικότητας ή μερικής διαχείρισης όσων απασχολούν τους πολλούς. Ενα από αυτά, το Στεγαστικό, το οποίο άλλωστε πλήττει οριζόντια την κοινωνία. Είναι δεδομένο ότι αναζητούνται νέα μέτρα, όπως μια φοροελάφρυνση σε όσους έχουν εισοδήματα από ενοίκια, ώστε να ανακοινωθούν από τη Θεσσαλονίκη σε συνέχεια της επιστροφής ενός ενοικίου κάθε χρόνο σε ενοικιαστές.
Το βάρος στα απόμακρα ακροατήρια
Τα γκάλοπ που αναλύθηκαν στο Μαξίμου, προτού πέσουν αυγουστιάτικα ρολά, πιστοποιούν το πιεστικό περιβάλλον: η ΝΔ εξακολουθεί να περιορίζεται σε επίπεδα ευρωεκλογών στην εκτίμηση ψήφου, κάτω του 30%, εμφανίζει υψηλή αποσυσπείρωση, ενώ η «κλονισμένη εμπιστοσύνη» προς την κυβέρνηση, όπως την κατέγραψε δημοσκόπος, σε τρεις στους τέσσερις ερωτηθέντες προστίθεται στην αύξηση έως και έξι μονάδες του ποσοστού των αναποφάσιστων μέσα σε 30 μέρες. Οσο κι αν η αντιπολίτευση δυσκολεύεται να κερδίσει από τις γαλάζιες απώλειες, η κυβερνητική έδρα διαπιστώνει ότι μπορεί πλέον να εφησυχάζει σε αυτό αλλά έχει ανάγκη από άμεση επανασύνδεση με ψηφοφόρους του 2023, που λειτουργούν σήμερα για τη ΝΔ ως γκρίζες ζώνες. Κι αυτό ενόσω η πιθανότητα δημιουργίας κόμματος από τον πρώην πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά απειλεί να κόψει ακόμα περισσότερο την τροφοδοσία του κυβερνώντος κόμματος από δεξιές εκλογικές δεξαμενές. Εξού και το κυβερνητικό βάρος πέφτει (και αναμένεται να επιβεβαιωθεί στη ΔΕΘ) στα απόμακρα ακροατήρια: αφενός σε ψηφοφόρους που τηρούν στάση αναμονής στο κλαμπ των αναποφάσιστων (στόχος να μη χαθεί οριστικά κανένα κομμάτι από αυτό το απογοητευμένο ή δύσπιστο κοινό), αφετέρου σε κρίσιμες κοινωνικές και επαγγελματικές ομάδες, όπως οι ελεύθεροι επαγγελματίες (με διορθώσεις στο τεκμαρτό), οι συνταξιούχοι (με παρέμβαση στην προσωπική διαφορά), τα σώματα ασφαλείας (με εισοδηματική ενίσχυση).