Για την κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη, παραφράζοντας τον Τ.Σ. Ελιοτ, ο Αύγουστος είναι «ο μήνας ο σκληρός». Οχι μόνο γιατί στις τέσσερις εβδομάδες του στρώνεται ο δρόμος για την αφετηρία της νέας πολιτικής περιόδου, όπως παραδοσιακά σηματοδοτείται στις αρχές Σεπτεμβρίου αναδιαμορφώνοντας το πολιτικό κλίμα – εξού και είναι ζητούμενα μέχρι τότε μια πορεία χωρίς αναταράξεις, ένας βαθύς απολογισμός και νέα στοχοθεσία – αλλά και για κάτι ακόμα: οι αυγουστιάτικες εβδομάδες επί διακυβέρνησης του Μητσοτάκη έχουν συνοδευτεί από διαφορετικές έκτακτες συνθήκες, «καίγοντας» το Μαξίμου και οδηγώντας το αναγκαστικά είτε στη ζώνη του damage control είτε σε ανασχεδιασμούς. Στην εξαετία 2020-2025, δηλαδή με μόνη εξαίρεση το 2019 που η κυβέρνηση της ΝΔ ήταν φρεσκοεκλεγμένη και άρα με δεδομένη την ορμή της, καταγράφονται διαδοχικές κρίσεις. Αλλες χτυπούν τον στενό πυρήνα της πρωθυπουργικής έδρας, άλλες τραυματίζουν συνολικά την κυβερνητική εικόνα, άλλες επηρεάζουν συγκεκριμένες εκλογικές περιφέρειες και συνεπώς απαιτούν στοχευμένη φροντίδα. Αλλες έχουν ισχυρότερο και άλλες μικρότερο αντίκτυπο στην αποδοχή της κυβέρνησης από τους πολίτες, αλλά όλες αφήνουν αμυχές.
Ο φετινός Αύγουστος δεν αποτελεί εξαίρεση. Πιεσμένη δημοσκοπικά η ΝΔ και μόνο υπό την έννοια ότι δεν έχει καταφέρει να εδραιώσει τα ποσοστά που θα της επέτρεπαν ρεαλιστικά να μιλάει για επιστροφή της σε τροχιά διεκδίκησης αυτοδυναμίας στις επόμενες εθνικές εκλογές, ξορκίζει περαιτέρω προβληματικές καταστάσεις μέσα στον μήνα. Αλλωστε έχει ήδη να διαχειριστεί τόσο την κριτική για την ασκούμενη εξωτερική πολιτική όσο και την κλιμακούμενη πολιτική σύγκρουση για τον ΟΠΕΚΕΠΕ, ένα σκάνδαλο το οποίο θολώνει μεταξύ άλλων και το αφήγημα της «Ελλάδας 2.0». Το θέμα θα ανοίξει κοινοβουλευτικά μετά τη θερινή ανάπαυλα. «Εως το τέλος Αυγούστου, σε 25 ημέρες από σήμερα», σύμφωνα με τα λεγόμενα του αντιπροέδρου της κυβέρνησης Κωστή Χατζηδάκη (Real Fm), «θα έχουμε εικόνα για αρκετές περιπτώσεις από τα “μεγάλα ψάρια” με στόχο όχι μόνο να αποκαλυφθεί τι έχει γίνει αλλά και να επιστραφούν τα αχρεωστήτως καταβληθέντα».
2020
Η ελληνοτουρκική κρίση
Το 2020 είναι η χρονιά των πρωθυπουργικών διαγγελμάτων λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού: από τον Απρίλιο και τα πρώτα μέτρα προστασίας μέχρι και τον Σεπτέμβριο όταν ο Μητσοτάκης διατυπώνει στην κοινωνία το δίλημμα «αυτοπροστασία ή καραντίνα». Ειδικά τον Αύγουστο όμως ξεσπά μια άλλη κρίση, όχι υγειονομική αλλά ελληνοτουρκική. Και εκείνη οδηγεί ξανά τον Κυριάκο Μητσοτάκη σε τηλεοπτικό μήνυμα προς τους πολίτες από το Μαξίμου. Η Αθήνα κινητοποιείται διπλωματικά και στρατιωτικά για το τουρκικό ερευνητικό σκάφος «Ορούτς Ρέις» και διαμηνύει την προσήλωσή της στις αρχές του διεθνούς δικαίου. Οι ειδικοί υπογραμμίζουν τον σοβαρό κίνδυνο ενός ατυχήματος – και συνακόλουθα ενός θερμού επεισοδίου – όσο η ένταση μεγαλώνει στην Ανατολική Μεσόγειο, καθώς η Τουρκία κλιμακώνει αντιδρώντας στη συμφωνία Ελλάδας και Αιγύπτου για τον καθορισμό ΑΟΖ. Η Ευρωπαϊκή Ενωση ανταποκρίνεται στα ελληνικά αιτήματα, τη σύγκληση του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων, για παράδειγμα. Για εβδομάδες τα ελληνικά και τα τουρκικά πολεμικά πλοία παραμένουν ανεπτυγμένα μεταξύ Κύπρου και Κρήτης, μέχρι που ο Μητσοτάκης ανεβαίνει στη ΔΕΘ – υπό συνθήκες πανδημίας – με επιστροφή του «Ορούτς Ρέις» στην Αττάλεια. «Δεν κρύψαμε ότι θέλουμε διάλογο, χωρίς όμως προκλήσεις και μονομερείς ενέργειες. Αν δούμε σημάδια έμπρακτης αποκλιμάκωσης, μπορούμε να συζητήσουμε για τη μόνη διαφορά μας, την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών», λέει ο Πρωθυπουργός. Και επισημαίνει τη διπλωματική ενίσχυση της Ελλάδας.
2021
Ο πύρινος όλεθρος
«Τα δύσκολα είναι ακόµα µπροστά µας. Στους συµπολίτες µας που είναι δικαιολογηµένα οργισµένοι, γιατί έχασαν τις περιουσίες τους, θέλω να τους πω ότι η πολιτεία θα είναι δίπλα τους», λέει ο Κυριάκος Μητσοτάκης σε ένα δραµατικό µήνυµά του, όσο µαίνεται ο πύρινος όλεθρος στην Αττική, στη Βόρεια Εύβοια και στην Ηλεία. Οι πυρκαγιές στις αρχές του Αυγούστου όχι απλώς δοκιµάζουν τα αντανακλαστικά του κρατικού µηχανισµού, αλλά επιπλέον αναδεικνύουν µε τραγικό τρόπο τις σοβαρές αδυναµίες στην πρόληψη και την αντιµετώπιση των φυσικών καταστροφών. Το επιβεβαιώνει η «συγγνώµη» του Πρωθυπουργού για τα λάθη του κρατικού µηχανισµού. Για πρώτη φορά απειλείται τόσο έντονα το πολιτικό κεφάλαιο του Μητσοτάκη, εκείνο που, σύµφωνα µε αναλυτές, είχε χτίσει τόσο στη διάρκεια της πανδηµίας όσο και στην κρίση του Εβρου την προηγούµενη χρονιά. Οι στάχτες σκεπάζουν την εικόνα του επιτελικού κράτους και πλήττουν και προσωπικά τον Πρωθυπουργό. Ολο το βάρος πέφτει στη διαχείριση της επόµενης ηµέρας: στο πώς θα ανασυγκροτηθούν οι πληγείσες περιοχές και στο πώς θα στηριχθούν οι πληγέντες. Η κυβέρνηση κινείται µε το εργαλείο της ψηφιοποίησης και ενεργοποιεί τηνπλατφόρµα arogi.gov.gr, η οποία δέχεται βροχή αιτήσεων για αποζηµιώσεις. «Ποτέ το ελληνικό κράτος δεν έχει κινηθεί ταχύτερα», υποστηρίζει το Μαξίµου, θέλοντας να ανατρέψει το αρνητικό κλίµα και να κατευνάσει την οργή.
2022
Η «βόμβα» των υποκλοπών
Μια καθαρά ενδοκυβερνητική κρίση δοκιμάζει το Μέγαρο Μαξίμου: το σκάνδαλο των υποκλοπών. Η υπόθεση πλήττει ευθέως το πρωθυπουργικό γραφείο – δεδομένου ότι η ευθύνη της ΕΥΠ ήταν εκεί –, με πρώτη αποκάλυψη την «επισύνδεση» στο κινητό του Νίκου Ανδρουλάκη. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης υποστηρίζει ότι η παρακολούθηση ήταν σύμφωνη με το γράμμα του νόμου, αλλά πολιτικά λανθασμένη, όμως τα κυβερνητικά επιχειρήματα δεν δείχνουν να περνούν στους πολίτες. Εκείνος λέει ότι δεν γνώριζε για την παρακολούθηση και πως εάν γνώριζε δεν θα επέτρεπε να συμβεί, ενώ έως και το 70% των πολιτών δηλώνει σίγουρο ότι ο Πρωθυπουργός ήξερε. Πάντως δεν γκρεμίζονται τα ποσοστά του ίδιου ή της ΝΔ, αφού στο τέλος του Αυγούστου το κυβερνών κόμμα βρίσκεται με απώλειες περίπου 1,5% στην πρόθεση ψήφου. Γρήγορα φεύγουν από τις θέσεις τους ο γραμματέας του Πρωθυπουργού Γρηγόρης Δημητριάδης και ο επικεφαλής της ΕΥΠ Παναγιώτης Κοντολέων και ξεσπά εσωκομματική αναταραχή. Είναι η στιγμή που ο πρώην πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής κάνει μια παρέμβαση – βόμβα για τις υποκλοπές από τα Ανώγεια της Κρήτης. Είναι η στιγμή που χρησιμοποιεί φράσεις όπως «διαύγεια και διαφάνεια είναι θεμελιώδη ζητούμενα για σύννομο και ομαλό δημόσιο βίο», «δεν επιτρέπεται ούτε αντέχεται να μείνουν σκιές ιοβόλες για τη δημοκρατική ομαλότητα» και «η επίκληση του απορρήτου σε τέτοιες περιπτώσεις υποτάσσεται στην ανάγκη κάθαρσης του δημόσιου βίου».
2023
Μια έκρηξη και μια δολοφονία
Οι φωτιές σαρώνουν μεταξύ άλλων τον Εβρο επηρεάζοντας δραματικά και το δάσος της Δαδιάς καθώς και τη Ρόδο που κηρύσσεται σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης στις αρχές του μήνα. Καταγράφονται όμως άλλα δύο γεγονότα που προκαλούν ακόμα μεγαλύτερη πολιτική αναταραχή: μια έκρηξη και μια δολοφονία. Στην αεροπορική βάση Αγχιάλου σημειώνεται έκρηξη με πολλά αναπάντητα ερωτήματα για μέρες και με πιεστικά αιτήματα από την αντιπολίτευση για εξηγήσεις από την κυβέρνηση τόσο για τους υπαίτιους όσο και για τη διαχείριση του πλήγματος στην εικόνα των Ενόπλων Δυνάμεων. Το θέμα μεταφέρεται και στη Βουλή με ερωτήσεις προς τους συναρμόδιους υπουργούς. Ακόμα μεγαλύτερες αναταράξεις, με την κυβέρνηση σε θέση απολογίας, προκαλούν η ανενόχλητη κάθοδος κροατών χούλιγκαν της Ντιναμό Ζάγκρεμπ στη Νέα Φιλαδέλφεια και τα επεισόδια που ακολούθησαν, με αποτέλεσμα τη δολοφονία του Μιχάλη Κατσουρή. Το φιάσκο εκθέτει το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, ενώ ανάμεσα σε Ελλάδα και Κροατία καταγράφεται μπαράζ δηλώσεων. «Η Ελλάδα είναι κράτος δικαίου και έχει κανόνες. Η Δικαιοσύνη είναι ανεξάρτητη. Ούτε η χώρα ούτε η ελληνική Δικαιοσύνη δέχονται υποδείξεις από καμία άστοχη φωνή εκτός συνόρων, ακόμα και αν αυτή είναι επίσημη», είναι η θέση του Πρωθυπουργού σε εμπρηστικές αναφορές του κροάτη προέδρου Ζόραν Μιλάνοβιτς για τις συνθήκες κράτησης των χούλιγκαν. Η κυβέρνηση ψάχνει διέξοδο με δέσμη μέτρων κατά του χουλιγκανισμού.
2024
Οι εσωκομματικές αναταράξεις
Οι εσωκομματικές αναταράξεις είναι διαδοχικές και για πρώτη φορά τόσο έντονες επί διακυβέρνησης Κυριάκου Μητσοτάκη. Είναι ο πρώτος Αύγουστος με βαθιά γαλάζια αμηχανία και εσωτερική δυσφορία. Διότι η πύρρειος νίκη της ΝΔ στις ευρωεκλογές προστίθεται στα επίμονα προβλήματα της καθημερινότητας, όπως η ακρίβεια, που δεν έχει ελεγχθεί επαρκώς, αλλά και η στεγαστική κρίση, που εντείνει τη φθορά του κυβερνώντος κόμματος. Η σοβαρή απόκλιση της ΝΔ από τον μίνιμουμ εκλογικό στόχο της, δηλαδή το 28% της ευρωκάλπης από τον στόχο του 33%, αιφνιδιάζει δυσάρεστα το νεοδημοκρατικό οικοσύστημα, με το πρωθυπουργικό περιβάλλον να ψάχνει τρόπους να γλιτώσει την εσωστρέφεια, την γκρίνια, τους ψιθύρους και τις «ταυτοτικές» συζητήσεις. Ολα αυτά καταγράφονται εντόνως στο παρασκήνιο της ΝΔ αφού οι βουλευτές κινούνται στο όριο, απελευθερώνοντας τελικά την κριτική τους μέσα από την τακτική των ομαδικών κοινοβουλευτικών ερωτήσεων. Το Μέγαρο Μαξίμου αναζητεί διεξόδους και κρίνει αναγκαίο να μαζέψει το εσωκομματικό τοπίο. Επειτα από ζυμώσεις πίσω από κλειστές πόρτες, προσπάθειες τόνωσης του γαλάζιου ηθικού και επαναπροσεγγίσεις κυβέρνησης, βουλευτών και κόμματος, έρχεται μια διαγραφή: αυτή του Μάριου Σαλμά (αμέσως μετά την ευρωκάλπη σε μια επεισοδιακή συνεδρίαση της Κοινοβουλευτικής Ομάδας είχε ασκήσει προσωπική κριτική στον Πρωθυπουργό) ως μήνυμα του Μαξίμου σε κάθε κατεύθυνση.
2025
Το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ
Το Μέγαρο Μαξίμου προσπαθεί να το κρατά σε δεύτερο πλάνο, όμως οι εξελίξεις δεν το επιτρέπουν ούτε και η σοβαρότητα του θέματος: το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ πλήττει έναν βασικό άξονα του αφηγήματος του Κυριάκου Μητσοτάκη – τα περί τεχνοκρατικής διακυβέρνησης και μάχης με το βαθύ κράτος –, ενώ πρόκειται για υπόθεση με πολλαπλά επίπεδα (πολιτικό, δικαστικό, οικονομικό, κοινωνικό). Το πλήγμα στην κυβέρνηση είναι δεδομένο, καθώς γκάλοπ δείχνουν απώλειες τριών μονάδων, κι αυτό ενώ η υπόθεση ακόμα εξελίσσεται. Υστερα από το φιάσκο της ψηφοφορίας στη Βουλή επί των προτάσεων της αντιπολίτευσης για σύσταση προανακριτικής επιτροπής για τον Μάκη Βορίδη και τον Λευτέρη Αυγενάκη, που τραυμάτισε κι άλλο την κυβερνητική εικόνα, και ενόψει της συγκρότησης Εξεταστικής, στην κυβέρνηση αγωνιούν να μη χάσουν τον έλεγχο της ατζέντας, όπως έγινε με την τραγωδία των Τεμπών πριν από μήνες. Ωστόσο αναγνωρίζουν ότι οι προκλήσεις είναι μπροστά και ότι ο πραγματικός αντίκτυπος θα καθοριστεί από συνδυασμό παραγόντων: από το αν πειστεί η κοινωνία για την πρωθυπουργική δέσμευση «θα πάρουμε πίσω τα λεφτά από τους κλέφτες» και από το αν στη διάρκεια της Εξεταστικής για τη διερεύνηση των πολιτικών ευθυνών στο σκάνδαλο κρατηθεί ενιαία γραμμή στην κυβερνητική πλειοψηφία. Κι αυτά την ώρα που κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει περαιτέρω αποκαλύψεις από έρευνες της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας για διαφθορά.