Ο κλιματισμός στα σχολεία έχει γίνει επείγουσα προτεραιότητα, καθώς οι υψηλές θερμοκρασίες αναγκάζουν συχνά τα σχολεία να κλείσουν. Τα παιδιά πια χάνουν έως ενάμιση χρόνο μαθημάτων λόγω ζέστης.
Η υπερθέρμανση του πλανήτη, με τους καύσωνες που προκαλεί, επηρεάζει κάθε τομέα της ζωής και πλέον βλάπτει και την εκπαίδευση των παιδιών.
Κυβερνήσεις και τράπεζες ανάπτυξης σχεδιάζουν και εφαρμόζουν προγράμματα πολλών εκατομμυρίων δολαρίων για την αντιμετώπιση της ακραίας ζέστης στα σχολεία.
Αιτία ο ζεστός καιρός, που αναγκάζει τα σχολεία να κλείσουν σε όλο τον κόσμο και δυσκολεύει τους μαθητές να σπουδάσουν.
Η κλιματική αλλαγή επηρεάζει άμεσα τα εκπαιδευτικά αποτελέσματα
Από τη Λατινική Αμερική έως την Ασία, φυτεύονται δέντρα για φυσική σκιά, στέγες βάφονται λευκές και τοποθετούνται ή αναβαθμίζονται κλιματιστικά, στο πλαίσιο αυτών των προγραμμάτων.
Σύμφωνα με την Unesco, περισσότερα από 80.000 σχολεία σε 87 χώρες έχουν δεσμευτεί να κάνουν ανάλογες προσαρμογές. Τα προγράμματα αυτά σε πολλές περιπτώσεις υποστηρίζονται από φιλανθρωπικούς οργανισμούς.
Η ανάγκη είναι άμεση. Το 2024 ήταν η πιο ζεστή χρονιά που έχει καταγραφεί. Μελέτες δείχνουν ότι η κλιματική αλλαγή επηρεάζει άμεσα τα εκπαιδευτικά αποτελέσματα και απειλεί να αντιστρέψει δεκαετίες ακαδημαϊκής προόδου, καθώς τα ακραία καιρικά φαινόμενα γίνονται πιο συχνά και έντονα.
Σε έκθεση της UNESCO και άλλων φορέων του 2024 επισημάνθηκε ότι τα παιδιά έχαναν έως και 1,5 έτος εκπαίδευσης κατά τη διάρκεια της σχολικής τους σταδιοδρομίας. Αιτία, η ακραία ζέστης. Και τόνιζε ότι τα κύματα καύσωνα επηρέαζαν αρνητικά τις βαθμολογίες των εξετάσεων. Η διευθύντρια της Unesco, Όντρεϊ Αζουλάι, σημειώνει ότι «η έκθεση στη ζέστη έχει σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις στα εκπαιδευτικά αποτελέσματα των παιδιών».
«Σχολεία έτοιμα να αντιμετωπίσουν τη ζέστη»
Σύμφωνα με τον Αβινάς Περσό, ειδικό σύμβουλο του προέδρου της Διαμερικανικής Τράπεζας Ανάπτυξης, σχεδιάζεται να ξεκινήσει ένα νέο πρόγραμμα σχολείων «έτοιμων να αντιμετωπίσουν τη ζέστη» μέχρι τη σύνοδο κορυφής για το κλίμα COP30 στη Βραζιλία, που θα πραγματοποιηθεί φέτος. Το πρόγραμμα θα εφαρμοστεί στο πλαίσιο ενός δανείου 100 εκατομμυρίων δολαρίων, σε συνεργασία με την πολιτεία Πάρα στη Βραζιλία, μια από τις θερμότερες και πιο υγρές περιοχές της Λατινικής Αμερικής.
Θα χρηματοδοτηθούν μέτρα όπως βαφές που αντανακλούν τον ήλιο, μονωμένες στέγες και ηλιακά συστήματα κλιματισμού, σε 55 σχολεία, όπου φοιτούν 24.000 μαθητές.
«Είμαστε πρόθυμοι να αναπτύξουμε και να εφαρμόσουμε αυτές τις πρακτικές, κλιμακούμενες και σχεδόν άμεσες λύσεις. Η ακραία ζέστη επηρεάζει ολοένα και περισσότερο τα μαθησιακά αποτελέσματα και τις μελλοντικές επιλογές ζωής των παιδιών σε περιοχές και χώρες παγκοσμίως», πρόσθεσε.
Η περίπτωση της Αθήνας
Για το θέμα μίλησε στους Financial Times ο αντιδήμαρχος Αθηναίων, Νίκος Χρυσόγελος.
Στην ελληνική πρωτεύουσα, όπου οι θερμοκρασίες μπορεί να ξεπεράσουν τους 40°C τους καλοκαιρινούς μήνες, τα σχολεία αποτελούν «υψηλής προτεραιότητας» όσον αφορά την αντιμετώπιση της ακραίας ζέστης, είπε.
Η Αθήνα καλύπτεται περίπου κατά 90% από τσιμέντο και άσφαλτο. Δηλαδή υλικά που απορροφούν και αποθηκεύουν θερμότητα πριν την απελευθερώσουν. Έτσι, μετατρέπεται σε θερμική νησίδα, με αποτέλεσμα οι μαθητές να βρίσκονται αντιμέτωποι με ακραίες συνθήκες, επισήμανε ο αντιδήμαρχος.
Στην Ελλάδα, που ευρισκόμενη στη Μεσόγειο θερμαίνεται περισσότερο από τον παγκόσμιο μέσο όρο, οι περίοδοι ακραίας ζέστης έχουν αυξηθεί δραματικά. Και στην Αθήνα, υψηλές θερμοκρασίες καταγράφονται από την άνοιξη έως τον Οκτώβριο ή τον Νοέμβριο. Και κατά τη διάρκεια πολύ ζεστών περιόδων, τα σχολεία έχουν αναγκαστεί να κλείσουν, επειδή πολλά δεν διαθέτουν κλιματισμό. Τον περασμένο Ιούνιο, λόγω του μεγάλης διάρκειας καύσωνα σχολεία στην Αθήνα παρέμειναν μέρες κλειστά.
Η Αθήνα, με την υποστήριξη του φιλανθρωπικού οργανισμού Bloomberg Philanthropies, έχει ενταχθεί σε ένα πρόγραμμα όπου τα σχολεία και οι μαθητές τους μπόρεσαν να υποβάλουν πιθανά έργα για να λάβουν χρηματοδότηση για πρωτοβουλίες που επικεντρώνονται στο κλίμα. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει κυρίως έργα αφιερωμένα στην αύξηση της φύτευσης.
Οι περιοχές με δέντρα ή άλλο πράσινο είναι πιο δροσερές λόγω ενός συνδυασμού σκιάς απελευθέρωσης υδρατμών στον αέρα, δημιουργώντας ένα φαινόμενο ψύξης.
Σχολεία χωρίς ρεύμα
Στην Ινδία, ειδικά σε αγροτικές περιοχές, τα σχολεία αναγκάζονται συχνά να κλείνουν λόγω έλλειψης ηλεκτρικής ενέργειας. Ο Σουράμπ Κουμάρ, αντιπρόεδρος για την Ινδία στην Παγκόσμια Ενεργειακή Συμμαχία για τους Ανθρώπους και τον Πλανήτη, εξηγεί ότι λίγα σχολεία διαθέτουν κλιματισμό, εξαρτώμενα από ανεμιστήρες που απαιτούν ηλεκτρική ενέργεια.
«Φανταστείτε στους 45°C αν δεν υπάρχει ανεμιστήρας, η προσέλευση θα είναι πολύ, πολύ χαμηλή», λέει.
Για τον σκοπό αυτό αναπτύσσονται έργα βασισμένα στην ηλιακή ενέργεια, ώστε να παρέχουν μια τοπική πηγή ενέργειας για τις κοινότητες. Έτσι τα αγροτικά σχολεία μπόρεσαν να παραμείνουν ανοιχτά ακόμη και κατά τη διάρκεια περιόδων καύσωνα.
Και στην Μπουρκίνα Φάσο, τα σχολεία σχεδιάζονται με γνώμονα τη θερμότητα. Ο αρχιτέκτονας Φράνσις Κερέ ηγείται των προσπαθειών για τον σχεδιασμό σχολείων σε μια χώρα με ελάχιστη πρόσβαση σε ηλεκτρικό ρεύμα και με θερμοκρασίες που συνήθως ξεπερνούν τους 40°C.
Ο Κερέ είναι ο πρώτος Αφρικανός που κέρδισε το βραβείο Πρίτζκερ (2022), το αντίστοιχο του Νόμπελ στην αρχιτεκτονική. Εισήγαγε τη χρήση τοπικών υλικών όπως ο πηλός για την ελαχιστοποίηση των πιο ακριβών -και θερμοαπορροφητικών- υλικών όπως το σκυρόδεμα. Αυτά τα κτίρια έχουν ισχυρούς τοίχους και ελαφριές, υπερυψωμένες μεταλλικές στέγες που επιτρέπουν την είσοδο αέρα και δροσίζουν τους χώρους.
Λιποθυμίες στη Βρετανία
Αλλά το πρόβλημα της ζέστης έχει αρχίσει να επηρεάζει και χώρες με πιο εύκρατο κλίμα. Παράδειγμα η Βρετανία, που τα τελευταία χρόνια βιώνει καύσωνες και αυξημένη ξηρασία. Πολλά σχολεία στο Ηνωμένο Βασίλειο, όπως και οι κατοικίες, δεν διαθέτουν κλιματισμό. Έχουν σχεδιαστεί για να αντιμετωπίζουν το κρύο και όχι τις υψηλές θερμοκρασίες.
Αισθητήρες που τοποθετήθηκαν στις σχολικές τάξεις φέτος διαπίστωσαν ότι οι θερμοκρασίες έφτασαν τους 36,3°C.
Η Round Our Way, η μη κερδοσκοπική οργάνωση για το κλίμα που ανέλαβε να τοποθετήσει τους αισθητήρες, δήλωσε ότι οι εκπαιδευτικοί ανέφεραν ότι μαθητές αισθάνονταν αδιαθεσία τις ζεστές μέρες, συμπεριλαμβανομένων πονοκεφάλων. Άλλοι λιποθύμησαν.
Πηγή: in.gr με πληροφορίες από τους Financial Times
Το άρθρο Πολλή ζέστη για μάθημα: Αγώνας για δροσερές τάξεις σε όλο τον κόσμο εμφανίστηκε πρώτα στο Cyprus Times.