Η πολιτική συμφωνία ΗΠΑ – ΕΕ της 27ης Ιουλίου, μεταξύ του προέδρου Τραμπ και της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ορίζει ενιαίο ανώτατο δασμό 15% για τον μεγαλύτερο όγκο των εξαγωγών της ΕΕ προς τις ΗΠΑ, ο οποίος είναι χαμηλότερος από το σενάριο που είχε εξαγγελθεί από πλευράς ΗΠΑ. Αυτό σηματοδοτεί μία ελαφρυντική εξέλιξη σε σχέση με τις αρχικές προθέσεις, προσφέροντας ορισμένη σταθερότητα και προβλεψιμότητα στον εμπορικό χάρτη.
Ωστόσο, παρά την ανακούφιση, η εφαρμογή του 15% θα επιφέρει μία επιβράδυνση στις ελληνικές εξαγωγές σε σχέση με την προ Τραμπ εποχή όπου οι MFN (Most Favored Nation) δασμοί μεσοσταθμικά για την ΕΕ ήταν 4,8%. Συνεπώς, η συμφωνία αποτελεί το λιγότερο κακό σενάριο και όχι την επιστροφή σε ένα ευνοϊκό πλαίσιο για τους εξαγωγείς.
Οι ελληνικές αγροτοδιατροφικές εξαγωγές, που αντιστοιχούν σε περίπου 746,3 εκατ. €, ήτοι το 30,94% των εξαγωγών μας προς τις ΗΠΑ, βρίσκονται αντιμέτωπες πλέον με τον ενιαίο δασμό 15%, που δεν κάνει διακρίσεις σε κανένα προϊόν. Εξαιρετέων των περιπτώσεων που ο δασμός είναι μεγαλύτερος του 15%, όπως στα κονσερβοποιημένα ροδάκινα όπου αγγίζει το 17% και είναι πλέον ο μοναδικός τους δασμός.
Υπάρχει ωστόσο έντονος προβληματισμός καθώς οι ελληνικές επιχειρήσεις θα πρέπει να ξεπεράσουν και άλλες επιβαρύνσεις, όπως τον σκληρότερο διεθνή ανταγωνισμό, για παράδειγμα την Τουρκία και την Αίγυπτο, οι οποίες υπόκειται σε βασικό δασμό 10%, γεγονός που τους εξασφαλίζει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στην αμερικανική αγορά, καθώς και την ισχύ του ευρώ έναντι του δολαρίου, η οποία ανεβάζει το κόστος για τους αμερικανούς αγοραστές, καθιστώντας το ελληνικό προϊόν ακριβότερο στη μετατροπή του σε δολάρια.
Ο Πανελλήνιος Σύνδεσμος Εξαγωγέων σταθερά υποστηρίζει την ανάγκη εξαίρεσης των ελληνικών αγροτικών προϊόντων από το νέο καθεστώς δασμών, με στόχο τη διατήρηση της ανταγωνιστικότητας των παραγωγών. Βασικό επιχείρημα αποτελεί ο ιδιαίτερος χαρακτήρας αυτών των προϊόντων καθώς πρόκειται για μοναδικά και ποιοτικά αγαθά που δεν παράγονται στις ΗΠΑ και, ως εκ τούτου, ούτε απειλούν την αμερικανική εγχώρια παραγωγή ούτε επιβαρύνουν το εμπορικό ισοζύγιο μεταξύ των δύο χωρών. Παράλληλα, απαραίτητη είναι και η εξαίρεση δομικών υλικών όπως το τσιμέντο και τα μάρμαρα από τους δασμούς. Ταυτόχρονα, ο ΠΣΕ τονίζει την ανάγκη ανάληψης ευρωπαϊκών και εθνικών πρωτοβουλιών για τη διεύρυνση εμπορικών διαύλων προς τρίτες χώρες και την εξασφάλιση συμφωνιών με μηδενικούς δασμούς. Μια τέτοια πολιτική θα ανοίξει νέες αγορές και θα αντισταθμίσει τις απώλειες που συνεπάγεται το νέο δασμολογικό πλαίσιο. Οι συγκεκριμένες θέσεις μας έχουν κατατεθεί γραπτώς.
Συνολικά, η συμφωνία, παρά το ότι αποφεύγει ένα χειρότερο σενάριο εμπορικού πολέμου, δεν είναι ικανοποιητική για την Ελλάδα. Αν και εξασφαλίζει χαμηλότερο δασμό από άλλα πιθανά σενάρια, αφήνει σοβαρά ανοικτά ερωτήματα για την ανταγωνιστικότητα των ελληνικών εξαγωγών στη συγκεκριμένη αγορά. Ο ΠΣΕ παραμένει σε εγρήγορση, ζητώντας στήριξη από την ευρωπαϊκή και εθνική διπλωματία για την εξαίρεση των αγροτικών προϊόντων και δομικών υλικών, το άνοιγμα νέων αγορών και την ενίσχυση των εξαγωγικών επιχειρήσεων. Παράλληλα, τονίζει την ανάγκη εθνικής στρατηγικής, χρηματοδότησης επιχειρήσεων, την ασφάλιση πιστώσεων, διεύρυνση αγορών και αναβάθμιση της οικονομικής διπλωματίας, στοιχεία κρίσιμα τη δεδομένη χρονική στιγμή.
Ο Αλκιβιάδης Καλαμπόκης είναι πρόεδρος του Πανελλήνιου Συνδέσμου Εξαγωγέων