«Πολλά Φάσματα εν τω Oυρανώ», δηλαδή πολλά φαινόμενα συμβαίνουν στον ουρανό. Αυτή είναι η ρήση του Αριστοτέλη από τα «Μετεωρολογικά» του, που είναι γραμμένη πάνω στο σήμα της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας. Αυτό που ξέρουμε όλοι είναι ότι από εδώ βγαίνουν τα τακτικά και έκτακτα δελτία καιρού. Υπάρχουν όμως και πολλά άλλα που συμβαίνουν εντός του κτιρίου και δεν είναι ευρέως γνωστά.
Θα μπορούσαμε να πούμε, ότι βρισκόμαστε σε μια εξαιρετικά σημαντική κυψέλη πληροφορίας όπου εκδίδεται καθημερινά μεγάλος αριθμός προγνώσεων που περιλαμβάνουν τακτικά δελτία καιρού, έκτακτα δελτία επικίνδυνων καιρικών φαινομένων, προγνώσεις για ναυτιλία και αεροναυτιλία, τοπικές προγνώσεις κ.λπ. Επίσης συγκεντρώνονται κλιματολογικά δεδομένα που δεν αφορούν τις άμεσες προβλέψεις, αλλά τη μεγάλη εικόνα του κλίματος. Οι επιστήμονες είναι επιφυλακτικοί με τον όρο «κλιματική κρίση» και προτιμούν τη χρήση λέξεων όπως «αλλαγή» ή «μεταβολή». Τα δελτία που εκδίδονται καθημερινά ανακοινώνονται στον ιστότοπο (www.emy.gr) και μέσω δελτίων Τύπου διανέμονται σε Μέσα και φορείς για να φτάσουν άμεσα στο ενδιαφερόμενο κοινό. Από εκεί και πέρα τα Μέσα μεταδίδουν την πληροφορία.
Πότε «πέφτουν έξω» οι προβλέψεις
(ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ/EUROKINISSI)
Είναι σημαντικό να τονίσουμε, ότι όσοι παρουσιάζουν τον καιρό ή μιλάνε για αυτόν στα Μέσα, δεν είναι απαραίτητα μετεωρολόγοι. Οπότε θέλει και από τον δέκτη προσοχή στην πηγή της πληροφόρησής του. Αν υπάρχει η δυνατότητα να ενημερωθεί κανείς από το site της ΕΜΥ, είναι η εγκυρότερη και αδιαμεσολάβητη πηγή. Αυτό που συχνά συγχέεται από τους πολίτες, αλλά και τους δημοσιογράφους, είναι η θεώρηση της πρόγνωσης ως βεβαιότητα, ενώ τις περισσότερες φορές στα δελτία καιρού που εκδίδονται αναφέρεται ξεκάθαρα η λέξη «πιθανότητα». Επίσης, ο δέκτης της πληροφορίας θα πρέπει να είναι προσεκτικός όταν αναφέρεται η ευρύτερη περιοχή ενός καιρικού φαινομένου. Το δελτίο που βγαίνει καθημερινά αναφέρεται σε ευρύτερες περιοχές. Το ότι θα έχει καταιγίδες στην Κέρκυρα δεν σημαίνει ότι θα έχει καταιγίδες και στην Κεφαλονιά. Ακόμα μία παράμετρος που θα πρέπει να έχουμε υπόψη είναι το βάθος της πρόγνωσης. Αν έχουμε δει σήμερα μία πρόγνωση για 4 ή 5 μέρες μετά, υπάρχουν πολλές πιθανότητες τα δεδομένα να έχουν αλλάξει, οπότε θα πρέπει το ενδιαφέρον μας να επικαιροποιείται, όπως και οι προγνώσεις, καθημερινά.
Οπως μας λένε οι μετεωρολόγοι, ένα από τα συχνότερα λάθη που κάνει το κοινό είναι όταν ακούει τα πολύ σύντομα δελτία καιρού για μια μεταβολή (υψηλές θερμοκρασίες ή πολύ μεγάλα ύψη βροχής κ.λπ.) που θα συμβεί στο επόμενο διάστημα, θεωρεί ότι αφορά γενικά και την περιοχή του και δεν αναζητεί περισσότερο τις περιοχές που θα επηρεαστούν και τα χρονικά διαστήματα που θα συμβούν τα φαινόμενα.
(ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ/EUROKINISSI)
Αυτός είναι ο λόγος που τις περισσότερες φορές λέει ο κόσμος ότι έπεσαν έξω οι προβλέψεις. Φυσικά μπορεί να συμβεί και αυτό, αλλά οι φορές που πραγματικά συμβαίνει σε σχέση με εκείνες που εμείς «διαβάσαμε» λάθος είναι ελάχιστες.
Πολλά πράγματα δεν είναι γνωστά για αυτήν τη σημαντική δημόσια υπηρεσία στο ευρύ κοινό, όπως το ότι υπάγεται στο Γενικό Επιτελείο Αεροπορίας, άρα το αρμόδιο υπουργείο είναι το Εθνικής Αμυνας. Αυτός είναι και ο λόγος που διοικείται από ανώτατο αξιωματικό της Πολεμικής Αεροπορίας. Η ΕΜΥ είναι ο εξουσιοδοτημένος από την πολιτεία και μοναδικός φορέας για την επιχειρησιακή πρόγνωση καιρού και για την έκδοση των έκτακτων δελτίων επιδείνωσης καιρού ή επικίνδυνων καιρικών φαινομένων. Για αυτό και σε περίπτωση καταστροφών ή ζημιών, η ΕΜΥ εκδίδει, ύστερα από αιτήματα, πιστοποιητικά καιρού για χρήση σε δικαστήρια ή ασφαλιστικές εταιρείες με σκοπό την αποζημίωση.
— Αγνωστο είναι επίσης, ότι η ΕΜΥ παράγει καθημερινά, πέρα από τα τακτικά και έκτακτα δελτία καιρού, πιστοποιητικά καιρικών καταστάσεων, πρωτογενή μετεωρολογικά δεδομένα, επεξεργασμένα μετεωρολογικά δεδομένα, μετεωρολογικούς χάρτες κ.λπ., τα οποία χορηγούνται έπειτα από αίτηση των ενδιαφερομένων και με την καταβολή αντιτίμου. Για παράδειγμα, μια ναυτιλιακή εταιρεία ή ένας ιδιοκτήτης επιβατικού σκάφους που κάνει μια συγκεκριμένη τουριστική γραμμή κάπου στη χώρα μπορεί να παραγγείλει πρόγνωση καιρού για το συγκεκριμένο σημείο ή ακόμα και μια εταιρεία παραγωγής συναυλιών μπορεί να ζητήσει πρόγνωση σε συγκεκριμένη τοποθεσία κ.λπ.
— H ΕΜΥ έχει καταστεί υπεύθυνη από τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό (WMO) και εκδίδει προγνώσεις θαλασσών και προειδοποιήσεις θυελλωδών ανέμων για όλα τα πελάγη της Ανατολικής Μεσογείου και τη Μαύρη θάλασσα και όχι μόνο για το Αιγαίο και το Ιόνιο. Για την ίδια περιοχή, ο WMO όρισε την ΕΜΥ ως αρμόδιο φορέα υποστήριξης σε περιπτώσεις συμβάντων ρύπανσης από πετρελαιοκηλίδες, παρέχοντας προγνώσεις σχετικές με την επέκταση και την τροχιά της ρύπανσης.
— Παρέχει εξειδικευμένη μετεωρολογική υποστήριξη για τη διεξαγωγή στρατιωτικών ασκήσεων, εκδίδει ειδικές τοπικές προγνώσεις καιρού, προγνώσεις θαλασσών, καθώς και αεροναυτικές προγνώσεις, όταν απαιτούνται σε επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης, σε ξηρά, θάλασσα και αέρα. Ακόμα, σε συνεργασία με την Πυροσβεστική εκδίδει τον χάρτη επικινδυνότητας εκδήλωσης δασικών πυρκαγιών ανά την επικράτεια.
— Στον τομέα της αεροναυτιλίας, η ΕΜΥ είναι ο θεσμοθετημένος εθνικός φορέας που έχει την αρμοδιότητα για την παρακολούθηση και υιοθέτηση των κανονισμών του Διεθνούς Οργανισμού Πολιτικής Αεροπορίας (ICAO) σε εθνικό επίπεδο.
— Eκτός της Κεντρικής Υπηρεσίας, στην ΕΜΥ ανήκουν επίσης δύο περιφερειακά Μετεωρολογικά Κέντρα σε Λάρισα και Θεσσαλονίκη, τα μετεωρολογικά γραφεία στις Πτέρυγες και Σμηναρχίες Μάχης, τα μετεωρολογικά γραφεία των Αερολιμένων και Λιμένων για την υποστήριξη της Πολιτικής Αεροπορίας και της Ναυτιλίας, τα μετεωρολογικά Radar στη Θεσσαλονίκη, τη Λάρισα, την Ανδραβίδα, τον Υμηττό και στη βάση της Σούδας και, τέλος, οι περισσότεροι από 100 μετεωρολογικοί σταθμοί σε όλη την επικράτεια.
Η ΕΜΥ είναι μια υπηρεσία τεχνολογικά ενήμερη και διαρκώς αναβαθμιζόμενη. Ακόμα και σήμερα είναι σε εξέλιξη μεγάλο πρόγραμμα τεχνολογικής αναβάθμισης που διευρύνει τις δυνατότητες και την αξιοπιστία της. Τα προγνωστικά μοντέλα διαρκώς εξελίσσονται για να υπάρχει μεγαλύτερη ακρίβεια στις προγνώσεις, ενώ παράλληλα γίνεται συλλογή και επεξεργασία δεδομένων για το κλίμα.
Πώς εκδίδεται το δελτίο καιρού
Στην EMY συλλέγονται διαρκώς διάφορα στοιχεία όπως ατμοσφαιρική πίεση, θερμοκρασία, ένταση και κατεύθυνση ανέμου, στοιχεία που αφορούν τα σύννεφα κ.ά. από στελεχωμένους ή αυτόματους μετεωρολογικούς σταθμούς που βρίσκονται διάσπαρτοι σε όλη τη χώρα. Δεδομένα συλλέγονται και από μια διαδικασία που ονομάζεται ραδιοβόληση κατά την οποία ένα τεράστιο μπαλόνι ελευθερώνεται στον ουρανό και καθώς πηγαίνει προς τα πάνω, ο πομπός που έχει στην άκρη του στέλνει δεδομένα. Τα δεδομένα φτάνουν σε μια μεγάλη ψηφιακή δεξαμενή και μπαίνουν στο «καζάνι» των προγνωστικών μοντέλων που έχουν αναπτυχθεί. Οσο περισσότερα και ακριβέστερα είναι τα δεδομένα, τόσο ασφαλέστερη θα είναι η πρόγνωση. Μετά τη συλλογή και την ανάλυση των δεδομένων από τα προγνωστικά μοντέλα ακολουθεί η επεξεργασία, η ερμηνεία και η αξιοποίησή τους από τους μετεωρολόγους. Εκείνοι καταρτίζουν το καθημερινό δελτίο καιρού, αλλά και το έκτακτο όποτε κρίνεται αναγκαίο. Κάθε μέρα στις 11 το πρωί γίνεται ενημέρωση από έναν προγνώστη που έχει βάρδια με παρόντες και άλλους προγνώστες ώστε να εκτιμήσουν την κατάσταση και να καταλήξουν στην ανακοίνωση του δελτίου καιρού.
94 χρόνια από την ίδρυσή της
(ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ/EUROKINISSI)
Χρειάστηκε να περάσουν σχεδόν 40 χρόνια από την πρώτη μετεωρολογική δραστηριότητα στη χώρα, για να δημιουργηθεί μια Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία. Το 1890 η μετεωρολογία ήταν αντικείμενο του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, το οποίο είχε φτιάξει και το πρώτο στοιχειώδες δίκτυο μετεωρολογικών σταθμών. Η ΕΜΥ ιδρύθηκε το 1931 ως οργανισμός που συνδέθηκε με τις ανάγκες του νεοσύστατου υπουργείου Αεροπορίας με κύρια αποστολή τη μετεωρολογική υποστήριξη των φορέων της Εθνικής Άμυνας και της Εθνικής Οικονομίας. Η πρώτη καθοριστική και εξαιρετικά δημιουργική περίοδος για την ΕΜΥ ήταν το διάστημα από την ίδρυσή της μέχρι την εμπλοκή της Ελλάδας στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ετσι, καθόλη τη δεκαετία του ’30 οργάνωσε ένα μεγάλο δίκτυο μετεωρολογικών σταθμών σε όλη τη χώρα και στελέχωσε το παρθενικό τμήμα καιρικών προγνώσεων. Δημιούργησε επίσης την πρωτοποριακή για την εποχή Μετεωρολογική Σχολή και ήταν από τις πρώτες Μετεωρολογικές Υπηρεσίες που έγινε μέλος της Διεθνούς Μετεωρολογικής οργάνωσης ήδη από το 1935.
Με τη λήξη της Κατοχής, πέρασε σε φάση εκσυγχρονισμού εξοπλισμού και υποδομών, ενώ από τις αρχές του ’50 κι έπειτα είναι μέλος του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού (WMO).
Τα επόμενα χρόνια θα βάλουν την υπηρεσία σε τροχιά ανάπτυξης. Ολη τη δεκαετία του ’50, αλλά και του ’60 η ΕΜΥ θα ιδρύσει νέους μετεωρολογικούς σταθμούς επιφανείας και ανώτερης ατμόσφαιρας σε όλη τη χώρα, αλλά και μετεωρολογικά γραφεία στα αεροδρόμια που όλο και αυξάνονται.
Από τα τέλη του ’60 κι έπειτα άρχισε να δίνει βάρος στην πρόγνωση ιδρύοντας παράλληλα και μετεωρολογικά κέντρα. Τη δεκαετία του ’70 θα αναδιοργανωθει εκ νέου και θα εξελιχθεί τεχνολογικά, με σύγχρονους για την εποχή υπολογιστές, radar και εξελιγμένα τηλεπικοινωνιακά συστήματα.
Συνεχίζοντας πλέον με τη σύγχρονη ιστορία της, στη δεκαετία του 1990 η ΕΜΥ υλοποίησε ένα μέρος του προγράμματος εκσυγχρονισμού της με κύρια σημεία αναφοράς την εγκατάσταση και επιχειρησιακή λειτουργία του νέου Τηλεπικοινωνιακού Συστήματος (ΜSS), του Συστήματος Δορυφορικής Λήψης Επεξεργασίας, Αρχειοθέτησης και Διανομής ψηφιακών μετεωρολογικών δεδομένων (PROTEAS), την υλοποίηση της πρώτης φάσης της βάσης δεδομένων για τις ανάγκες της και την εγκατάσταση Αυτόματων μετεωρολογικών σταθμών.
Στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1990, η ΕΜΥ με νέες νομοθετικές ρυθμίσεις και το νέο πρόγραμμα εκσυγχρονισμού, σχεδίασε και υλοποίησε σταδιακά την αναδιοργάνωση των λειτουργικών δομών της, τη συνεργασία με τους εθνικούς φορείς, την εγκατάσταση κύριου υπολογιστικού συστήματος την ανάπτυξη και λειτουργία αριθμητικών μοντέλων, την αναβάθμιση και επέκταση του συστήματος μετεωρολογικής υποστήριξης.
Το Μάιο του 2010, η ΕΜΥ πήρε πιστοποίηση ISO 9001:2008, για τη μετεωρολογική υποστήριξη που παρέχει στον τομέα της αεροναυτιλίας, απαίτηση του ICAO για τους θεσμοθετημένους φορείς υποστήριξης της αεροναυτιλίας και για αυτό έχει οριστεί από την Εθνική Εποπτική Αρχή για την Αεροναυτιλία ο μοναδικός πάροχος μετεωρολογικής υποστήριξης στη χώρα μας.
Σήμερα, η ΕΜΥ με περίπου 600 εργαζόμενους συμμετέχει σε διεθνείς και ευρωπαϊκούς οργανισμούς, στις επιτροπές του NATO και του ICAO και είναι μέλος σε σημαντικούς ευρωπαϊκούς και διεθνείς οργανισμούς.
————————————
Ευχαριστούμε τον διοικητή της ΕΜΥ, σμήναρχο (ΜΤ) Ηλία Πατσιούρα, την κ. Κωνσταντίνα Μητά, τον κ. Γιώργο Γιαννόπουλο και το γραφείο Τύπου του ΓΕΑ